اکنون که پنج سال از آغاز کوشش‌های همکاران ما، چه در دیروز و چه در امروز رادیو زمانه گذشته، بررسی ایده‌های تازه و هماهنگی آنها با شرایط کنونی بیشتر حس می‌شود.

 
با توجه به آنچه که در یادداشت پیشین مطرح شد، اهداف «زمانه» هرچه باشد، خاستگاه آن‌ راه و روشی‌ست که دراین پنج سال در نظر گرفته‌ایم: رسانه‌ای متفاوت با مشارکت شهروندان و بازتاب دادن دیدگاه‌های آن‌ها بر بستر دگرگونی‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی.  این رویکرد، نه تنها در آینده تغییر نخواهد کرد، بلکه گسترده‌تر هم خواهد شد. در هیأت تحریریه «زمانه»، راه‌های تازه‌ای برای مشارکت بیشتر مخاطبان در تولید رسانه‌ای در سایت زمانه و همچنین در برنامه‌های رادیویی به بحث گذاشته شده که به تدریج این راه‌کارها را به کار خواهیم بست.
 
در ایران مطالعات دانشگاهی در زمینه علوم انسانی و اجتماعی دچار دگرگونی‌های نه چندان مثبتی شده است. پرداختن به علوم انسانی، بیش از پیش تابع ایدئولوژی‌های سیاسی و مذهبی شده و لذا اصول علمی در این شاخه از علوم دانشگاهی هر دم بیشتر رنگ می‌بازد. «زمانه» در برنامه‌های آتی خود، به علوم انسانی به شکلی جدی‌تر خواهد پرداخت و امیدواریم که از مشارکت پژوهشگران، استادان و دانشجویان ایرانی که از نزدیک با این بحران و با محدودیت‌هایی که به آن‌ها تحمیل می‌گردد دست و پنجه نرم می‌کنند، برخوردار شویم.
 
عمیقاً بر این باور هستم که بدون مشارکت پررنگ زنان، هرگز به یک جامعه مدنی دست نخواهیم یافت و به تبع هرگز آزادی و دموکراسی کامل در ایران پدید نخواهد آمد. در همین راستا پرداختن به حقوق زنان همچنان بخش چشمگیری از برنامه‌های «زمانه» خواهد بود. در این عرصه نه‌تنها مسایل روز را پیگیری می‌کنیم، بلکه همه آن سنت‌هایی را به چالش خواهیم کشید و به بحث خواهیم گذاشت که در مردسالاری و سنت‌های بازدارنده ریشه دارند و زنان را به حاشیه جامعه می‌رانند و از مشارکت همه‌جانبه آنان برای رسیدن به یک جامعه پیشرو جلوگیری می‌کنند. ما البته به‌خوبی آگاهیم که برابری حقوق زن و مرد یک‌شبه به‌دست نمی‌آید و باید از نظر فرهنگی و سیاسی و اجتماعی، یک تلاش همه‌جانبه و بنیادین انجام داد.
 
همچنین نمی‌توانیم ادعا کنیم که برای ایجاد یک جامعه مدنی تلاش می‌کنیم اما در همان حال در آن جامعه، اقلیت‌های جنسی ناگزیر به پنهان کردن هویت خود هستند یا اینکه ملاک ارزش‌گذاری اجتماعی انسان‌ها مذهب آنهاست و یا گروهی از جمعیت کشور اجازه ندارند در مدارس به زبان محلی خود آموزش ببینند. این بحث‌ها در «زمانه» تنها با تکیه به جنبه خبری پیش نخواهد رفت بلکه با پشتیبانی گروهی از متخصصان و پژوهشگران، بیش از پیش بر پایه علمی استوار خواهد شد.
 
در این زمینه‌ها، فعالیت‌های «زمانه» همچنین نه‌تنها با بررسی آنچه در ایران می‌گذرد ادامه پیدا نمی‌کند بلکه تلاش می‌کنیم با ترجمه اطلاعات و پژوهش‌های سودمند و همچنین تولید محصولات صوتی- تصویری، این مسایل را از راه‌های جذاب‌تر و پرکشش‌تری نیز در میان مردم مطرح کنیم.
 
«آموزش روزنامه‌نگاری آنلاین» که حدود یک سال است به شکلی عملی در «زمانه» آغاز شده، در آینده همچنان یکی از زمینه‌های اصلی فعالیت ما خواهد بود. استقبال مخاطبان از این دوره‌ها بسیار گسترده‌تر از پیش‌بینی ما بوده است و حتی بسیاری از افرادی که مایل به فعالیت جدی در این زمینه نیستند، به دلیل علاقه‌شان به آشنایی با شیوه کارحرفه‌ای، این دوره‌ها را گذارنده‌اند. این موضوع به ویژه از این بابت جالب ‌توجه است که گزارشگران و برنامه‌سازان هم بیش از پیش خود را برای وفاداری به اصول حرفه‌ای کار، مسئول می‌بینند. مخاطبان حرفه‌ای‌تر طبعاَ برنامه‌هایی حرفه‌ای‌تر را طلب می‌کنند.
 
می‌گویند ‌گاه یک تصویر گویا‌تر از هزاران واژه است. به تجربه نیز ثابت شده به تصویر کشیدن معضلات اجتماعی یکی از بهترین راه‌ها برای ایجاد آگاهی است. «زمانه» به زودی به شکلی جدی و تاثیر‌گذار فعالیت خود را در ساخت فیلم‌های مستند سینمایی آغاز خواهد کرد و به مشکلات اجتماعی موجود در جامعه ایران توجه‌ای ویژه خواهد داشت.
 
این تنها مختصری بود از چشم‌اندازی که فراروی رادیو زمانه قرار دارد. در یادداشت‌های بعدی بیشتر به جزئیات این برنامه می‌پردازیم. در هر حال خاطرنشان می‌کنم که همه این‌ تلاش‌ها بدون مشارکت شما ثمر نمی‌دهد. از ایده‌های شما درین زمینه‌ها مثل همیشه استقبال می‌کنیم. زمانه بیش از هر چیز یک رسانه‌ی شهروندی و از آن یکایک شماست. 
 
____________________
* سردبیر رادیو زمانه
آمستردام، ۲۳ اوت ۲۰۱۱