دوشنبه ۵ ژوئن در یک اقدام کاملاً غافلگیرکننده عربستان سعودی، امارات متحده عربی، مصر و یمن روابط دیپلماتیک خود را با قطر قطع کردند و مرزهای زمینی و حریم هوایی خود را به روی این کشور کوچک در حاشیه خلیج فارس بستند. عربستان، بحرین و امارات بانک‌ها را از انجام معاملات با ریال قطر منع کرده‌اند، در همان حال صباح الاحمد الصباح، امیر کویت عصر سه‌شنبه ۶ ژوئن با هدف خاتمه دادن به بحران قطر با عربستان سعودی و متحدانش به جده سفر کرده. شیخ تمیم، امیر قطر نیز سخنرانی‌اش درباره بحران را به بعد از رایزنی‌های امیر کویت موکول کرده. در این میان، دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا که ابتدا وعده داده بود برای حل بحران تلاش می‌کند، اکنون در چند توئیت پیاپی به بحران قطر واکنش نشان داده. ترامپ می‌گوید این بحران آغازی‌ست برای پایان دادن به حمایت مالی از تروریسم جهانی.

چکیده‌ای از آخرین تحولات:

  • ترامپ: حالا ببینید!

دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا برای اولین بار در توئیتر در واکنش به بحران قطر نوشت:

«در سفر اخیرم به خاورمیانه اعلام کردم که دیگر نباید امکان تأمین مالی ایدئولوژی رادیکال وجود داشته باشد. رهبران [کشورهای حاشیه خلیج فارس] انگشت اتهام را متوجه قطر کردند. حالا ببینید.»

ساعتی بعد رئیس جمهوری آمریکا مجدداً توئیت کرد:

«افراطی‌گرایی و همه شواهد قطر را نشان می‌د‌هند. شاید این [بحران] آغازی باشد برای پایان دادن به تروریسم.»


اختلاف بین قطر و کشورهای حاشیه خلیج فارس پیشینه درازی دارذ. حمایت قطر در بهار عربی از اخوان‌المسلمین در مصر و شبه‌نظامیان مسلمان در لیبی و سوریه فقط بخشی از این اختلافات دامنه‌دارند. شبکه الجزیره با رویکردی انتقادی به سیاست‌های عربستان سعودی و متحدانش در خاورمیانه نیز سویه دیگری از این شکاف را نمایان می‌کند.

  • اختلال در صدور گاز  

خبرگزاری رویترز گزارش داده که همچنان مواد غذایی در فروشگاه‌های دوحه و دیگر شهرهای قطر کمیاب است. دولت قطر به شهروندانش اطمینان داده که مواد غذایی به اندازه کافی در اختیار آن‌ها قرار خواهد داشت.

قطر در محاصره

عریستان سعودی صدور قند و شکر به قطر را نیز منع کرده است.

همزمان با این تحولات، نفت‌کش‌های قطر هم اجازه ندارند در بندرگاه‌های عربستان سعودی و امارات پهلو یگیرند.

بندر فیجره یکی از مهم‌‌ترین بنادر امارات در نزدیکی تنگه هرمز است. نفت‌کش‌های قطر از ورود به این بندرگاه منع شده‌اند و در تنگه هرمز سرگردان‌اند. این نفت‌کش‌ها تردد کشتی‌ها در تنگه هرمز را مختل کرده‌اند.

قطر که یکی از مهم‌ترین صادرکنندگان گاز مایع است، برای صدور گاز ال ان جی به سنگاپور  جبل‌الطارق به بندر فیجره نیاز مبرم دارد.

در همان حال نخستین محموله گاز مایع قطر بعد از وقوع بحران به کانال سوئز نزدیک می‌شود، چنانچه مصر به این محموله اجازه عبور از کانال سوئز را ندهد، این احتمال وجود دارد که صدور گاز مایع از قطر به دیگر نقاط جهان مختل شود و قیمت گاز در جهان نیز افزایش پیدا کند.

  • تحریم ریال قطر

بانک مرکزی عربستان سعودی به بانک‌های این کشور توصیه کرده که از انجام معاملات به ریال قطر خودداری کنند.

عربستان، بحرین و امارات بانک‌ها را از انجام معاملات با ریال قطر منع کرده‌اند

به گزارش خبرگزاری رویترز بانک‌های کشورهای امارات متحده عربی و بحرین هم از انجام معاملات به ریال قطر خودداری کرده‌اند.

قطر به عنوان یکی از مهم‌ترین صادرکنندگان گاز در جهان از ذخیره ارزی کلانی برخوردار است که در چنین مواقعی می‌تواند از آن استفاده کند.

خبرگزاری رویترز گزارش داده که بانک‌های کشورهای حاشیه خلیج فارس معاملات بانکی با قطر را به تعویق می‌اندازند با این امید که چشم‌انداز روشنی از آینده تنش دیپلماتیک بین قطر و عربستان سعودی و متحدانش مقابل آن‌ها قرار بگیرد.

علاوه بر این بانک‌ مرکزی امارات و بحرین از بانک‌های این کشورها خواسته‌اند که هرگونه معامله بانکی با بانک‌های قطر را به دولت گزارش دهند.

دولت قطر امیدوار است که با استفاده از ذخایر ارزی‌اش و به کمک صدور گاز بتواند بر تحریم‌های بانکی غلبه کند.

ارزش ریال قطر هم در پرتو این تحولات در برابر دلار کاهش پیدا کرده است.

یکی از کارمندان بانک مرکزی قطر که نامش افشا نشده به خبرگزاری رویترز گفته است که دولت قطر برای جلوگیری از سقوط ارزش ریال بخشی از منابع ارزی خود را به کار گرفته است.

در مصر اما همچنان منعی برای معامله با ریال قطر وجود ندارد.

  • توضیحات وزیر خارجه امارات

امارات متحده عربی از قطع رابطه دیپلماتیک با قطر دفاع کرد. انور قرقاش، وزیر خارجه امارات در توئیتر نوشته است تصمیم به قطع رابطه دیپلماتیک با قطر بعد از سال‌ها تحریک از سوی این کشور و با صبر و با رایزنی گرفته شده.

انور قرقاش، وزیر خارجه امارات

به گفته وزیر خارجه امارات، بحث بر سر سیاستی‌ست که قطر پیشه کرده و امنیت و ثبات در خاورمیانه را به خطر می‌اندازد.

عربستان سعودی و متحدانش، قطر را به حمایت از تروریسم و نزدیکی بیش از حد به ایران متهم کرده‌اند.

انور قرقاش در توئیت دیگری نوشته است:

ما صداقت و شفافیت را انتخاب کردیم و ثبات را به اغتشاش ترجیح دادیم. ما جانب رشد و اعتدال را گرفتیم و اعتماد و وضوح را برگزیدیم. ما جانب ملک سلمان (پادشاه سعودی) را گرفتیم.

  • میانجیگری کاخ سفید
شیخ تمیم (امیر قطر) و دونالد ترامپ (رئیس جمهور آمریکا)

دولت دونالد ترامپ در نطر دارد برای از میان برداشتن بحرانی که بین قطر و عربستان سعودی به وجود آمده تلاش کند. یک سخنگوی کاخ سفید اعلام کرده است که رئیس جمهوری آمریکا با طرفین درگیری گفت‌وگو می‌کند. هدف ترامپ این است که از تنش‌ها بکاهد.

  • میانجیگری امیر کویت

صباح الاحمد الصباح، امیر کویت عصر سه‌شنبه ۶ ژوئن با هدف خاتمه دادن به بحران قطر با عربستان سعودی و متحدانش به جده می‌رود.

محمد عبدالرحمان آل ثانی، وزیر خارجه قطر به الجزیره گفته است سخنرانی شیخ تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر تا پایان سفر امیر کویت به عربستان به تعویق افتاده است.

امیر کویت با امیر قطر تلفنی صحبت کرده و اظهار امیدواری کرده که تلاش‌ها و رایزنی‌هایش از ابعاد بحران بکاهد

خالد بن فیصل بن عبدالعزیز آل سعود، امیر منطقه مکه و مشاور ملک سلمان، پادشاه عربستان عصر دوشنبه به کویت سفر کرده بود.

  • میانجیگری اردوغان

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه نیز در صدد میانجیگری بین قطر و عربستان سعودی و متحدانش برآمده است. به گزارش خبرگزاری رویترز، اردوغان با سران کشورهای قطر، روسیه، کویت و عربستان سعودی درباره بحران قطر گفت‌وگو کرده است.

  • آینده همکاری کشورهای حاشیه خلیج فارس

محمد عبدالرحمان آل ثانی، وزیر خارجه قطر به الجزیره گفته است او هیچ توضیحی برای این بحران نمی‌یابد:

«ما نمی‌دانیم که آیا دلایل واقعی برای این بحران وجود دارد یا دست پنهانی در پشت پرده در کار است.»

به گفته وزیر خارجه قطر بحرانی که به وجود آمده، همکاری کشورهای حاشیه خلیج فارس را در آینده به مخاطره می‌اندازد.

  • منع خرید و فروش ریال قطر

به گزارش خبرگزاری رویترز بانک‌های سریلانکا از خرید و فروش ریال قطر منع شده‌اند. بانک مرکزی سریلانکا اما با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده است که هیچگونه نقشی در منع خرید و فروش ریال قطر نداشته است.

برخی از مسافران به خبرگزاری رویترز گفته‌اند که در سریلانکا موفق نشده‌اند ریال قطر را با واحد پول‌های کشورهای دیگر معاوضه کنند.

هر سال ۵۰ الی ۶۰ هزار کارگر مهاجر سریلانکایی در قطر کار می‌کنند. بعد از عربستان سعودی، قطر دومین مقصد کارگران سریلانکایی‌ست.

  •  کاهش قیمت نفت

قطر از تولیدکنندگان بزرگ نفت در جهان نیست. با این حال بازار نفت به بحران قطر واکنش نشان داده. قیمت نفت خام به میزان ۲۰ سنت در هر بشکه در پرتو این بحران کاهش پیدا کرد.

ناظران احتمال داده‌اند که در پرتو بحران قطر با عربستان سعودی و متحدانش کشورهای عضو اوپک به توافق کاهش تولید نفت خام پایبند نمانند.

در همین زمینه:

قطر و عربستان سعودی: از بحران دیپلماتیک تا بحران هویت

بیشتر بخوانید: