بیژن روحانی – مناطق جنگلی به‌خصوص در منطقه زاگرس و همچنین شمال ایران با خطرات مختلفی تهدید می‌شوند. بیش از همه وضعیت جنگل‌های بلوط زاگرس بحرانی اعلام شده است.
براساس اظهارات مسئولان منابع طبیعی در دوسال گذشته، بیش از ۱۸۳هزار هکتار از جنگل‌های بلوط منطقه زاگرس خشک شده‌اند. این خطر همچنان جنگل‌های بلوط در استان فارس و ایلام را تهدید می‌کند.
به گفته کارشناسان مهم‌ترین عوامل موثر در از میان رفتن جنگل‌های بلوط ادامه یافتن خشکسالی و کمبود بارش، افزایش درجه حرارت، پایین رفتن سطح آب‌های زیرزمینی و همچنین انتشار گسترده گرد و غبار در هواست. همچنین هجوم سوسک‌های چوبخوار نیز باعث شدت گرفتن روند نابودی این جنگل‌ها شده است.
به گزارش خبرگزاری مهر، ایلام جبهه اول گردوغبار و از کانون‌های به نسبت فعال غرب کشور به حدی در معرض تخریب قرار گرفته که متخصصان منابع طبیعی و تغییرات آب و هوایی کشور در مورد آینده آن هشدار داده‌اند. سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور اکنون قصد دارد با انجام طرح‌های بیولوژیک و توسعه جنگل‌های در دست کاشت اوضاع بحرانی را در منطقه غرب و جنوب غربی کشور مدیریت کند.
فریبرز غیبی، مدیرکل جنگل‌های خارج از شمال سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، به این خبرگزاری گفته است چنان‌چه ایران نتواند شتاب تخریب این مناطق را کنترل کند، به زودی اکوسیستم جنگلی زاگرس از میان خواهد رفت.
او نیز با تایید نابود شدن بخش وسیعی از جنگل‌های بلوط ظرف دوسال گذشته از افزایش ریزگردها و همچنین تغییرات اکولوژیک به عنوان عوامل تشدیدکننده این رویداد نام برده است.
از سوی دیگر خشکسالی و سدسازی فراوان در کشور جزو دلایل مهم افزایش میزان ریزگردها و پدیده گرد و غبار در ایران هستند.
عباس رنجبر، رئیس مرکز خشکسالی، در نشستی خبری اعلام کرده است مهم‌ترین کانون‌های تولید گرد و غبار، عراق و شرق سوریه است. این کانون‌ها به شهرهای کرمانشاه، آذربایجان، ایلام و بخش‌هایی از کهگیلویه و بویراحمد نیز گسترش یافته است.
به گفته رئیس مرکز خشکسالی در ایران، ایجاد سدهای بزرگ و تغییر کاربری زمین و نیاز بیشتر انسان به آب از عوامل افزایش خشکسالی در منطقه است؛ عواملی که در نهایت به از میان رفتن پوشش گیاهی و نابودی جنگل‌ها می‌انجامد. نابودی جنگل‌های زاگرس نیز تنها به درختان بلوط محدود نمی‌شود بلکه در سال‌های اخیر از تعداد گونه‌های دیگر درختان نیز کاسته شده است.
به جز جنگل‌های منطقه زاگرس، وضعیت مناطق جنگلی در شمال ایران نیز مساعد نیست. در ماه‌های اخیر چندین مورد آتش‌سوزی گسترده در این جنگل‌ها گزارش شده است. در این موارد نیز تغییرات آب و هوایی، کاهش بارندگی و خشکی این مناطق، کمبود رطوبت در جنگل‌ها و وزش بادهای گرم باعث افزایش آتش‌سوزی‌ها شده است.
در کنار این عوامل اما، فرضیه آتش‌سوزی‌های عمدی نیز به دلیل تکرار این حوادث در ماه‌های اخیر مطرح شده است. آتش زدن مناطق جنگلی گاهی از سوی افراد سودجو برای تصرف زمین، تبدیل آن به زمین کشاورزی یا انجام ساخت و ساز در آن انجام می‌شود.
به گفته اکرم توفیقی، مدیرکل محیط زیست استان کردستان، تاکنون ۷۰پرونده قضایی برای افرادی که به‌طور عمدی جنگل‌هایی را در کردستان به آتش کشیده‌اند تشکیل شده است.
در همین زمینه و برای حفاظت موثرتر از مناطق جنگلی در ایران، سهمیه جذب سرباز برای اجرای طرح‌های حفاظتی در سال جاری به یک هزار نفر افزایش یافت.
به گفته عبدالحمید مهری لموکی، معاون مدیریت و منابع انسانی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، افزایش اعتبارات برای بهبود حفاظت از جنگل‌ها و منابع طبیعی و افزایش نیروهای یگان حفاظت و تجهیزات آنها از برنامه‌های این سازمان است.
او بر پیگیری طرح جامع مدیریت پیشگیری و اطفای حریق نیز تاکید کرده است.
از سوی دیگر مهدی شهرابی، جانشین مركز امداد هوايی جمعيت هلال احمر ايجاد پايگاه‌های ويژه استقرار بالگردها در مناطق جنگلی كشور را برای مهار آتش‌سوزی‌ها ضروری می‌داند.
به گزارش ایرنا، در میزگردی که با عنوان «بررسی وضعيت آتش‌سوزی‌های اخير در جنگل‌های ايران» برگزار شد، این عضو ارشد جمعیت هلال احمر اظهار داشت در تمامی نقاط جنگلی كشور بايد محل‌های ويژه استقرار بالگرد و دسترسی آسان آن به استخرهای آب وجود داشته باشد تا بتوان آتش‌سوزی‌ها را در كمترين زمان ممكن، مهار و خاموش كرد.
او همچنین خواست تا بالگردها و امکانات ویژه‌ای برای مقابله با آتش‌سوزی در مناطق جنگلی شمال ایران خریداری شود.