بیژن روحانی – همسایگان جنوبی ایران در خلیج فارس ثروت خود را تنها خرج پروژه‌های سرسام‌آور و پرمصرف نمی‌کنند. اکنون شهر «مصدر» در ابوظبی به نمونه‌ای جهانی از یک شهر سبز و منطبق با جدیدترین اصول حفاظت محیط زیست و مصرف بهینه انرژی تبدیل شده است.
پروژه شهر مصدر توسط نورمن فاستر، معمار مشهور انگلیسی طراحی و با بودجه‌ای معادل ۱۸ میلیارد دلار انجام شده است و بخش اول آن اکنون به بهره‌برداری رسیده و کل قسمت‌های شهر قرار است بین ده تا پانزده سال دیگر تمام شود. مصدر با مساحتی در حدود شش کیلومتر مربع حدود ۴۵ تا ۵۰ هزار نفر را در خود جای خواهد داد. محل دائمی «آژانس بین‌المللی انرژی‌های تجدیدپذیر» نیز قرار است در شهر مصدر باشد.
تمام انرژی مصرفی در این شهر از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی و باد تامین می‌شود. حتی کارهای ساختمانی این شهر نیز با استفاده از انرژی خورشیدی انجام شده است. به همین منظور پیش از آغاز کارهای شهرسازی و ساختمانی، نیروگاهی خورشیدی برای تامین انرژی عملیات ساخت و ساز ایجاد شد.
۸۰ درصد آب مصرف شده در شهر نیز پس از بازیافت و پالایش شدن دوباره به چرخه مصرف باز می‌گردد. فاضلاب شهر نیز تصفیه می‌شود و به مصرف آبیاری گیاهان و نیازهای دیگر خواهد رسید. همچنین بازیافت زباله و پسامند در شهر به شکلی است که تقریباً از تمام مواد دفع شده و زباله‌ها پس از بازیافت استفاده می‌شود. از آن بخش از زباله‌ها که قابلیت تبدیل شدن به کود و خاک غنی کشاورزی را دارند استفاده می‌شود و زباله‌های دیگر شامل پلاستیک و دیگر مواد مصنوعی کاملاً بازیافت خواهند شد. در حقیقت در مصدر چیزی دور انداخته نخواهد شد.
یکی دیگر از اهداف مهم مصدر آن است که کمترین میزان ممکن دی‌اکسیدکربن و گازهای گلخانه‌ای را تولید و منتشر کند و از این نظر عنوان نخستین شهر در جهان را کسب کند. در این شهر ساکنان قادر به استفاده از خودروهای برقی بدون راننده خواهند بود و پیاده‌روهای مسقف با بادگیرهای بلند و غول‌آسا خنک می‌شوند و یک سیستم خودکار به‌طور مداوم بر چگونگی و میزان مصرف انرژی در شهر نظارت دارد. در معماری این شهر نیز ترکیبی از جدیدترین فن‌آوری‌های ساختمانی در کنار روش‌های سنتی به کار رفته است. نمای بسیاری از ساختمان‌ها با استفاده از آلومینیوم بازیافت شده ساخته شده‌اند.
در سال ۲۰۰۶، زمانی که طرح اصلی شهر مصدر آغاز شد هنوز خبری از بحران اقتصادی در جهان نبود، اما با رکود اقتصادی این طرح هم متحمل ضرباتی شد. به عنوان مثال ابعاد آن کوچک‌تر شد، زمان تکمیل نهایی آن حدود ده سال به عقب افتاد و برخی از طرح‌های بلند پروازانه آن تعدیل شد. نورمن فاستر، طراح مصدر، در طرح اصلی خود تمام حمل و نقل شهر را بر اساس خودروهای بدون راننده‌ای طراحی کرده بود که قادر بودند از طریق کابل‌های مغناطیسی و نوری حرکت کنند. اما او در نهایت مجبور شد بخشی از این طرح را تعدیل کند. با این حال بازهم در سرتاسر شهر خبری از خودروهایی که با سوخت فسیلی کار کنند نخواهد بود.
باوجود تاثیرات بحران اقتصادی بر بخش‌هایی از این طرح، شهر مصدر همچنان به عنوان یکی از سبزترین و زیست محیطی‌ترین طرح‌های شهری معاصر در جهان شناخته می‌شود. شعبه‌ای از دانشگاه ام.آی.تی یا «موسسه تکنولوژی ماساچوست» نیز در مصدر ساخته شده است.
هدف مصدر در یک کلام سرمایه‌گذاری روی انرژی‌های تجدیدپذیر و اثبات این مطلب است که می‌شود شهری را با چنین هدفی ساخت و اداره کرد. سرمایه‌گذاران مصدر امیدوارند در نهایت ابوظبی بتواند به مرکزی جهانی برای بازار جدید انرژی‌های تجدیدپذیر و مطالعه در این خصوص تبدیل شود.
با این حال این طرح بلندپروازانه منتقدانی هم دارد که معقتدند این شهر تنها جنبه نمادین برای ابوظبی خواهد داشت و بیش از آن که بتواند به الگویی برای سایر نقاط دنیا تبدیل شود تنها در حد یک طرح لوکس باقی می‌ماند؛ ابتکاری که شاید کمتر شهری در جهان بتواند به راحتی آن را اجرا کند و به این ترتیب مصدر به صورت یک طرح آرمانگرایانه اما منزوی درخواهد آمد.
طرح شهر مصدر مورد استقبال تعداد زیادی از شخصیت‌های مشهور جهانی از اقتصادادن و سیاستمدار گرفته تا برخی هنرمندان قرار گرفته است. بان کی‌مون، دبیرکل سازمان ملل، هیلاری کلینتون وزیر امورخارجه آمریکا و جیمز کامرون کارگردان سینما از جمله افرادی هستند که تاکنون از نخستین بخش طرح شهر مصدر بازدید کرده‌اند.