روز دهم فروردین هرسال یادآور اولین رفراندم در جمهوری اسلامی است. اولین اقدام عمده دولت موقت به نخست‌وزیری مهندس مهدی بازرگان انجام رفراندم جمهوری اسلامی در روز ۱۰ فروردین سال ۱۳۵۸ بود. وقتی یک خبرنگار خارجی از مهندس بازرگان پرسید: «جمهوری اسلامی چه جور حکومتی است؟» بازرگان جواب داد: «حکومت بسیار عالی و خوبی است. توضیح آن طولانی است.» (کیهان، ۱۷ بهمن ۵۷، صفحه ۳)

پرسش آن رفراندم به این صورت طرح شده بود: «تغییر رژیم سابق به جمهوری اسلامی که قانون اساسی آن از تصویب ملت خواهد گذشت. آری یا نه؟» آن پرسش فقط در مورد رد یا قبول رژیم جمهوری اسلامی نبود، بلکه همزمان دو پرسش را با هم مطرح می‌کرد:

۱- آیا علاقه‌مند به رژیم سابق (سلطنتی) هستید؟ آری یا نه؟
۲- آیا علاقه‌مند به ایجاد رژیم جمهوری اسلامی هستید؟ آری یا نه؟

در این میان تکلیف افرادی که نه علاقه‌مند به رژیم سابق و نه علاقه‌مند به رژیم جمهوری اسلامی بودند معلوم نبود. در نتیجه آدم‌هایی که نمی‌خواستند بین رژیم شاهنشاهی منقرض شده و رژیم جمهوری اسلامی هنوز مشخص نشده، یکی را انتخاب کنند، در آن رفراندم شرکت نکردند.

دولت موقت در پایان آن رفراندم به طور رسمی اعلام کرد که ۹۸.۲ درصد کلیه کسانی که در کشور می‌توانسته‌اند رای بدهند در آن رفراندم به جمهوری اسلامی رای آری داده‌اند. به دیگر سخن در مجموع فقط ۱.۸ درصد کل جمعیت کشور به هر دلیلی نتوانستند در رفراندم شرکت کنند، یا آن رفراندم را تحریم کردند یا به طرح پیشنهادی رژیم جمهوری اسلامی رای «نه» دادند. نحوه محاسبه نتیجه آن رفراندم (خلوص ۹۸.۲ درصد کل کسانی که می توانستند رای بدهند) مورد شک و تردید معترضان قرار گرفت. از آن دوران مدیران و طرفداران نظام جدید از ناخودی‌های آن زمان با عنوان تحقیرآمیز «دو درصدی‌ها» نام برده‌اند. اگرچه خود به زودی از حلقه خودی‌ها کنار زده شدند.

متن قانون اساسی جمهوری اسلامی از این عدد به صورت زیر نام می‌برد: «در همه‌پرسی دهم و یازدهم فروردین ماه ۱۳۵۸ با اکثریت ۹۸.۲ درصد کلیه کسانی که حق رای داشتند، به آن رای مثبت داد.» به طوری که ملاحظه می‌کنید در این نتیجه‌گیری ناخودی‌هایی که آن رفراندم را تحریم کردند یا افرادی که به هر دلیل دیگری در آن دو روز رای ندادند اصولا محو شده‌اند. احتمالاً خودی‌ها این چنین استدلال کردند: آن‌ها که در آن رفراندم شرکت نکردند حق رای دادن را از خود سلب کردند. وقتی شما حقی را از خود سلب می کنید، دیگر آن حق را ندارید. پس فقط آن‌ها که در رفراندم شرکت کردند «حق رای داشتند»! شاید با این تاویل آن بند قانون اساسی هم توجیه شود.

بعد از ۳۰ سال خیلی چیزها عوض شده است، ولی خلوص نتیجه آن رفراندم (۹۸ درصد) هنوز مورد تقدس بعضی مقاله‌های شکواییه علیه نظام حال باقی مانده است.