محمد صادقی ـ به نظر می‌رسد زمزمه‌هایی که از بدو تشکیل دولت نهم تاکنون در مورد تفکیک جنسیتی دانشگاهها و مراکز آموزشی به گوش می‌رسید، این روزها به صورت جدی‌تر در دستور کار متولیان وزارت علوم و مسئولین دانشگاه‌های کشور قرار گرفته است.
سیدصدرالدین شریعتی، رئیس دانشگاه علامه طباطبایی، روز گذشته در گفت‌وگو با خبرگزاری مهر از تفکیک جنسیتی تعدادی از کلاس‌های این دانشگاه در سال جدید تحصیلی خبر داد و گفت: «جدا شدن کلاس‌های دانشجویان دختر و پسر فقط مربوط به کلاس‌های دروس عمومی است که تعداد جمعیت دانشجویانش بیشتر است.»
آقای شریعنی در این زمینه ادامه داد: «جدا کردن کلاس‌های دانشجویان دختر و پسر قطعاً جزو برنامه‌ریزی‌های این دانشگاه خواهد بود. دانشکده‌ها برنامه‌ریزی کرده‌اند که کلاس‌های دروس عمومی را که دارای تراکم جمعیتی بالایی هستند به دو کلاس دخترانه و پسرانه تقسیم کنند.»
پیش از این، سرپرست امور فرهنگی معاونت دانشجویی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، پیرامون جزئیات آیین‌نامه‌ی پوشش دانشجویان علوم پزشکی به اظهار نظر پرداخته و وزارت علوم دولت احمدی‌نژاد از اجرای آیین‌نامه‌ی انضباطی دیگری با عنوان «مصادیق غیر مجاز پوشش دانشجویان دختر و پسر» خبر داده بود.
در این آیین‌نامه آمده است: «این آیین‌نامه انضباطی مطابق مصوبه پانصد و شصت و ششمین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص راهبردهای گسترش فرهنگ عفاف است و نظر به اهمیت موضوع، توجه به آئین‌نامه فوق‌الذكر و رعایت آن مورد انتظار است.»
هر چند پس از انتشار گفت‌وگوی ریاست دانشگاه علامه طباطبایی، مسئولان وزارت علوم، هنوز عکس‌العملی در این زمینه نشان نداده‌اند، اما انتظار می‌رود این اقدام با واکنش برخی از نمایندگان منتقد طرح تفکیک جنسیتی رو‌به‌رو شود که بر اختلاف‌های میان دولت و مجلس خواهد افزود.
پیشتر علی عباسپور، رئیس کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی در خصوص طرح چنین موضوعاتی گفته بود: «بحث تفکیک جنسیتی در دانشگاهها نه در مجلس و نه در شورای عالی انقلاب فرهنگی بحث نشده است و اکثر بحث‌ها درباره تفکیک جنسیتی در دانشگاهها تنها در حد حرف است و هیچ طرح کارشناسی پشت آنها نیست.»
رئیس کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی تاکید کرده بود حتی اگر یک فرد مسئول در وزارت علوم در مورد تفکیک جنسیتی در دانشگاهها صحبت کند به معنی این نیست که این طرح در دانشگاه‌های کشور اجرایی شود.
او گفته بود: «بحث‌های متفرقه‌زیادی در مورد مسائل آموزشی در سراسر کشور مطرح می‌شود و تفکیک جنسیتی دانشگاهها هم از این قبیل بحث‌ها است شاید مسئولی احساس می‌کند که با دیوار کشیدن بین دختران و پسران در دانشگاهها همه مشکلات حل می‌شود که این تنها نظر همان شخص مسئول است و نمی‌توانیم آن را در سطحی بزرگ به جامعه به خصوص جامعه دانشگاهی سرایت دهیم.»
آقای عباسپور در ادامه با اشاره بر این‌که تفکیک جنسیتی در دانشگاهها اصلا امکان‌پذیر نیست، تاکید کرده بود: «ما نمی‌توانیم این بحث‌ها را در شرایطی که مشکلاتی همچون کمبود اعضای هیئت علمی در دانشگاهها و مشکلاتی از این قبیل داریم مطرح کنیم و با توجه به زیرساخت‌های دانشگاهی کشور و سطح بالای شعور و فرهنگ ایرانی ـ اسلامی در بین دانشجویان احساس می‌کنم که بحث‌هایی در این رابطه صحیح نیست و امکان‌پذیر هم نیست چرا که نگاه‌های برون‌گرای فرهنگی همچون همین طرح تفکیک جنسیتی بیشتر توهین به دانشگاهیان کشور است.»
از سویی دیگر اما مدیر کل امور فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با اشاره به مصوبه‌ی شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص عفاف و حجاب در دانشگاهها اعلام کرده است: «بر اساس دستورالعمل شورا در جایی که امکان برگزاری کلاس‌های مجزا وجود داشته باشد تفکیک کلاس‌ها صورت می‌گیرد.»
او اشاره کرد در این مصوبه بر تفکیک جنسیتی دختران و پسران تأکید شده است.
جلیل دارا می‌گوید: «نظر وزیر علوم در بحث عفاف و حجاب این است که در این زمینه قانون وجود دارد و تنها مشکل در عدم اجرای آن است از این رو تدوین اساسنامه و دستورالعمل برای عفاف و حجاب در دانشگاهها ضرورت ندارد و تنها باید دستورالعمل قبلی که مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است اجرایی شود.»
معاون پژوهشی نهاد نمایندگی ولی فقیه هم که از حامیان اجرای طرح تفکیک جنسیتی است گفته است: «نمی‌دانیم دانشگاه ایده‌آل مكتب اسلام، مختلط است یا تك‌جنسیتی.»
حبیب محمدنژاد پیشنهاد داده بود که طرح تفكیك جنسیتی به صورت آزمایشی در یك دانشگاه اجرایی شود.
وی در گفت‌وگویی با خبرگزاری فارس می‌گوید: «ما در معاونت پژوهشی نهاد در بحث تفكیك جنسیتی دانشگاهها مطالعاتی در بخش ۳ دانشگاه‌شهید بهشتی، امام صادق(ع) و الزهرا انجام داده‌ایم. همچنین قبلا مطالعاتی توسط دانشگاه آزاد در برخی واحدهایی از این دانشگاه كه تك جنسیتی هستند و یا تفكیك جنسیتی در آنها وجود دارد، صورت گرفته است و یكی از نتایج این مطالعه این بود كه بین اختلاط و پیشرفت علمی رابطه مثبتی وجود ندارد.»
طرح موضوع تفکیک جنسیتی در دانشگاهها همواره با مخالفت شماری از دانشجویان و فعالان اجتماعی و حقوقی زنان همراه بوده است.تجمع و اعتراض‌های دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه شهرکرد و دانشجویان دانشگاه آزاد نجف‌آباد ازجمله جدی‌ترین اعتراض‌های دانشجویان نسبت به اقدامات مسئولین دولتی در این زمینه بوده است.
توهین به شخصیت انسان
«نسیم سرابندی»، فعال دانشجویی و دبیر سابق کمیسیون زنان دفتر تحکیم وحدت در خصوص اقدامات اخیر وزارت علوم در گفتگوی اختصاصی با «رادیو زمانه» می‌گوید: «سابقه‌ی تفکیک جنسیتی در فضاهای عمومی در ایران اقدام تازه‌ای نیست و سابقه‌ی آن به اوایل انقلاب اسلامی باز‌می‌گردد. یعنی از زمانی که این نگرش در بین مسئولان حکومت رواج یافت که حضور هم‌زمان دو جنس زن و مرد در یک فضای مشترک، می‌تواند اصول مذهبی را به خطر بیاندازد.
اما آن‌چه شاهد بودیم با گذشت سه دهه از تلاش‌های افرادی که ایده‌های بنیادگرایانه در مورد دین داشتند، این موضوع در جامعه‌ی ایران و به خصوص دانشگاه‌های کشور عملی نشد.
شاید در مقاطع زمانی مختلف اقدامات جدی از سوی مسئولان برای اجرای چنین طرح‌هایی صورت گرفت و مواردی نیز به اجرا در آمد، اما فراگیر نبود. مثلاً در گذشته کلاس‌های درس ردیف دختران و پسران از هم جدا بود.
در حال حاضر نیز از زمان روی کار آمدن دولت احمدی‌نژاد در سال ۸۴ زمزمه‌هایی مبنی بر انجام چنین طرح‌هایی شکل گرفت که در نهایت هم همانند دانشگاه شهید بهشتی فهرست حضور و غیاب دختران و پسران را جدا کردند. اکنون نیز رئیس دانشگاه علامه طباطبایی اعلام کرده است که کلاس‌های درس عمومی به علت جمعیت زیاد دانشجویان جدا می‌شود. در صورتی که ذکر دلایلی نظیر جمعیت زیاد دانشجویان در واقع توجیهی بیش برای جدا کردن زنان و مردان در فضاهای عمومی نیست.»
به عقیده‌ی نسیم سرابندی «این دیدگاه کاملاً متحجرانه و بنیادگرایانه است و به هیچ عنوان به اختیار و خودداری انسان اعتقادی ندارد و هرگونه حضور مشترک زنان و مردان در فضاهای عمومی را خطری برای سست شدن پایه‌های دین می‌داند، اما باید این موضوع را در نظر گرفت که اصولاً زنان و مردان دو بخش برابر جامعه هستند و تعامل آنها در نهایت سبب‌ساز تکامل و رشد است. چگونه می‌توان انتظار پویایی جامعه‌ای را داشت که زنان و مردان از یکدیگر بیگانه هستند و در فضای درس و کار و فعالیت تعاملی با یکدیگر ندارند؟ از طرفی به اعتقاد من این‌گونه جداسازی‌ها، توهین به شخصیت انسانی است. نگاه به انسان‌ها به عنوان موجوداتی بی‌اختیار و کاملا مبتنی بر مسائل جنسی.
در این دیدگاه جاذبه‌ی جنسی زن و مرد علت اصلی بروز گناه در صورت اختلاط آنهاست.در صورتی که انسان‌ها دارای عقل و شعور و اختیار هستند و ارتباط آنها با یکدیگر در نهایت سبب می‌شود ظرفیت‌های اجتماعی مابین زنان و مردان هم افزایش یابد.»
دبیر سابق کمیسیون زنان دفتر تحکیم وحدت می‌افزاید: «متاسفانه طرح‌هایی از این دست چون تصویب آیین‌نامه‌های پوششی هماهنگ برای دانشگاهها، یا اعطای مجوز به تشکیل دانشگاه‌های تک‌جنسیتی و جداسازی کلاس‌های درس در طی سال‌های گذشته بسیار رشد داشته است. این تلاش‌ها جریان دارد و در بسیاری از دانشگاهها پوشش و ارتباطات دانشجویان به شکل گسترده‌ای کنترل می‌شود. دانشجویان تذکر شفاهی و کتبی دریافت می‌کنند و به کمیته‌های انضباطی احضار می‌شوند و بیشتر این مسائل تنها به علت دیدگاه دگم سنتی و مذهبی انجام نمی‌شود بلکه روشی برای سرکوب هرچه بیشتر دانشجویان، ایجاد سرخوردگی در بین ایشان و از بین بردن فضای نشاط از دانشگاهها است.»
نامه‌ی مجید دری، دانشجوی زندانی
اظهارات رئیس دانشگاه علامه طباطبایی با واکنش یکی از فعالین دانشجویی سرشناس این دانشگاه مواجه شد.مجید دری، دانشجوی محروم از تحصیل و عضو شورای دفاع از حق تحصیل دانشجویی که پس از انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته، بازداشت و به شش‌سال حبس در زندان شهرستان بهبهان محکوم شد، پس از اظهارات رئیس دانشگاه علامه طباطبایی با انتشار نامه‌ای از زندان بهبهان به انتقاد از عملکرد او پرداخته است.
آقای دری در قسمتی از این نامه نوشته است: «دانشگاه علامه طباطبایی به عنوان بزرگ‌ترین دانشگاه علوم اسلامی در پایگاه استنادی جهان اسلام I.S.C نتوانست رتبه‌ای را کسب کند.
آقای صدرالدین شریعتی رئیس دانشگاه علامه که سال ۸۴ بر مسند ریاست این دانشگاه تکیه زد، عملکرد درخشانی ارائه نمود که بد نیست شما هم بدانید
۱- تغییر رئیس دانشکده‌ها بر اساس گرایش فکری ایشان و نه سواد علمی و آکادمیک
۲- بازنشست و بازخرید کردن اساتید
۳- تقویت و تشدید برخوردهای حراست و کمیته‌ی انضباطی
۴- تغییر معاونت‌های دانشگاه که دست کمی از خود ایشان در برخوردهای غیر اصولی نداشتند.
۵- به تعطیلی کشاندن نشریات دانشجویی و عدم صدور مجوز جدید جهت فعالیت
۶- غیر قانونی اعلام کردن انجمن اسلامی دانشگاه علامه و پلمپ دفاتر آن
۷- برخوردهای چکشی با دانشجویان منتقد و خفه کردن هر صدایی با تهدید و سپس اجرای اجکام سنگین انضباطی و گرفتن ژست فاتحانه پس از اجرای این اعمال و به قول خود خفه کردن دانشگاه
۸- تنها در سال ۸۵-۸۶ ، ۳۲ نفر از دانشجویان تعلیق شدند و یک نفر هم در مقطع کارشناسی ارشد اخراج شد.»
این دانشجوی محروم از تحصیل دانشگاه علامه طباطبایی در بخش دیگری از نامه‌ی انتقادآمیز خود گفته است: «صدرالدین شریعتی در طول مدت مدیریت‌شان همواره مشغول سرکوب دانشجویان بوده و انگار غیر از امنیتی کردن کار دیگری نداشته است و با چتر امنیتی که برای خود به وجود آورده به هیچکس پاسخگو نیست.»
او از زندان بهبهان خطاب به ریاست دانشگاه می‌گوید: «آقای شریعتی! به گمانم زمان ترک تازیت به پایان رسیده. بیا و پاسخگو باش و بگو چه‌ها که نکرده‌ای؟ بگو که تمام هم و غمت اخراج و تعلیق و تهدید بود . بگو که تمام معاونانت را هم در راستای همین اصول انتخاب کرده‌ای. بگو که نشریات را بستی و دانشجویان را تعلیق و اخراج، اساتید را بازنشسته و چنان کردی که دانشگاه علامه، چون پادگان شود. بگو که به همه چبز همت گماردی الا به وظایف اصلی‌ات. وظایف تعیین شده‌ات و وظایفی که بر عهده‌ی هر رئیس دانشگاهی است. نکند شما هم چون رئیست این چیزها را قبول نداری و معیار شخصی تعریف کرده‌ای؟
و در آخر اعلام می‌دارم، شادم و مسرورم که از دانشگاهی با چنین رئیسی و چنان وزیری محروم شدم و از ادامه‌ی تحصیلم جلوگیری شد. هرچند با هزینه‌ای سنگین، زیر بار این بی‌کفایت‌ها نرفتم و فریاد زدم و اعتراض کردم.»
ملا شريعتي در اين سالها خدمات زيادي به محو علم و دانش در دانشگاه علامه نموده است
کاربر مهمان / 31 January 2011
ريس دانشگاه علامه روي سايت دانشگاه بيانيه اي را منتشر كرده كه روساي منصوب شده برخي از دانشگاههاي ايران كه همانند وي هستند از وي حمايت كرده اند. واقعا كه خود گويي و خود خندي عجب مرد هنرمندي
اگر يك مجلس مردمي مي داشتيم كار به اين جاها نمي كشيد اما چه كنم كه از وكيل الدوله ها بيش از اين انتظار نمي رود آخه برخي از آنها با رانت وارد همين دانشگاه شده اند تا مدك دكتري بدزدند.
کاربر مهمان / 31 January 2011
بی پرده می شود گفت که تفکیک جنسیتی دانشجویان تنها به کلاس های دروس عمومی دانشگاه ها محدود نمی شود. این منظور در شرایطی است که دانشجو در مکان های عمومی دانشگاه نیز باید همان رفتاری را داشته باشد که در درون کلاس های عمومی دارد. این موضوع از لازمه های عفاف و حجاب است. الزاما دانشگاه مکان بازیگری های دانشجویان نیست. به نظر نویسنده دانشگاه در بحرانی ترین شرایطش می کوشد که تا سطح آموزش را بالا ببرد و با بی سوادی مبارزه کند. مطلوب است که با رعایت تفکیک جنسیتی در دانشگاه ها تنش های دانشجویان با یکدیگر نیز برطرف شود.
حسین مختاری / 27 December 2021
به نظر می رسد که دانشگاه ها با طرح تفکیک جنسیتی بتوانند هدف آموزشی خود را بهتر انجام دهند. این موضوع محدود به کلاس های عمومی نمی شود، بلکه در همه ی گذرگاه های دانشگاهی نیز باید آن را رعایت کرد. دانشگاه جایی است که در آن رعایت شئونات اسلامی ضروری است. بنابراین تفکیک جنسیتی در دانشگاه ها به منظور بهبود بخشیدن اعمال دانشجویان و پرهیز از اختلاط های نا به جای جنسیتی صورت می گیرد. هم چنین با در نظر گرفتن این موضوع اکاذیب و افتراهای ناروایی نیز که به برخی از دانشجویان نسبت داده می شود، از میان می رود. هم چنین محیطی دوستانه برای تبادل افکار دانشجویان پدید می آید.
حسین مختاری / 28 December 2021