فروغ.ن.تمیمی ـ مردان و زنانی ملبس به ردا و کلاه سیاهرنگ استادی، دقیقاً هزار و ۱۰۰ نفر از کسانی که مسئولیت کرسی استادی ویژهای را در یکی از دانشگاههای هلند برعهده دارند، صبح جمعه در صفی طولانی و به آرامی به طرف میدان روبهروی پارلمان هلند در حرکت بودند؛ صحنهای استثنایی در تاریخ شهر لاهه؛ شهری که محل دائمی تظاهرات مردم از سراسر دنیا است.
آنها در اعتراض به کاهش شدید بودجهی دانشگاهها و به حمایت از شاگردان خود به لاهه آمدهاند.
همزمان در روز جمعه ۲۰هزار دانشجو در میدانی در نزدیکی پارلمان علیه سیاست دولت جدید هلند در افزایش شهریهی دانشگاهها تظاهرات کردند. دولت خواهان صرفهجویی ۳۷۰ میلیون یوریی در آموزش عالی است.
این بزرگترین تظاهرات دانشجویی هلند در ۲۲ سال اخیر بود.در واقع این تظاهرات اولین گردهمایی گسترده علیه کابینهی جدید و راستگرای هلند است که پس از انتخابات تابستان گذشته به قدرت رسید. دولت جدید خواهان افزایش شهریهی دانشگاهها برای دانشجویانی است که پس از چهارسال تحصیل مدرک خود را نگرفتهاند.
بر اساس قانون جدید، هم دانشجویان و هم دانشگاهها در این موارد مسئولند و باید جریمهی آن را هم بپردارند. افزون بر این در موارد متعدد دیگری هم از بودجهی تحقیق و آموزش عالی کاسته خواهد شد.
رفتن به دانشگاه در هلند تا قبل از تحولات فرهنگی نیمهی دوم قرن بیستم مختص طبقات برگزیده بود، اما با رشد طبقهی متوسط، افزایش رفاه و توسعهی مراکز علمی فرزندان طبقات کم درآمد هم به آموزش عالی راه پیدا کردند. در حال حاضر دهها دانشگاه، مدارس عالی و مرکز تحقیقی در این کشور فعال و جزو مراکز علمی معتبر در اروپای شمالی هستند.
گروه بزرگی از استادان معترض در لاهه، موخاکستریاند و به نسلی که در پایان جنگ دوم جهانی در سال ۱۹۴۵ و پس از آن به دنیا آمده تعلق دارند؛ نسلی که در غرب به نسل Boom Baby، مشهور است و در دورانی متولد شد که رشد جمعیت در اروپا و امریکا به بالاترین میزان خود در قرن بیستم رسید.این استادان دانشگاه در سنین نوجوانی و جوانی شاهد تحولات بزرگی در هلند، دنیای غرب و بقیهی دنیا بودند، برای اعتراض به جنگ سرد میان دو اردوگاه شرق و غرب، حمایت از قیام فرهنگی و جنبشهای مدنی سالهای ۶۰، برای تامین حقوق برابر برای سیاهان، زنان و همجنسگرایان، مبارزه با استفرار پایگاههای اتمی، جنگ ویتنام و صدها معضل دیگر بارها و بارها به تظاهرات رفتند.
نسل آنها با آرمان عملی بودن عدالت اجتماعی، رفع تبعیض و تقدیس آزادی رشد کرد و در حد توان خود برای تحقق آرزوهایش تلاش کرد؛ بسیاری از رویاها را به واقعیت بدل کرد؛ شاهد شکوفایی دموکراسی، رفاه و آزادی بود و خلاصه از نسل والدینش خیلی خوشبختتر شد.بسیاری از این استادان و هم گروهی از سیاستمدارانی که در پارلمان و یا کابینه مشغول انجام وظیفه هستند به اعتراف خودشان هیچکدام مدرک لیسانس (سه سال) و فوق لیسانس (یکسال) را در عرض چهارسال نگرفتهاند و بعضیها حتی تا ده سال دورهی دانشجوییشان را کش دادهاند.
در طول چند دهه دانشجوها در هلند زندگی راحت و بیدردسری داشتند. شش سال بورس مجانی و بعد هم چندسال وام دانشجویی به آنها این امکان را میداد که بدون تشویش درس بخوانند.
اما در چندسال اخیر بهتدریج با وضع قوانین جدید دوران طلایی آموزش عالی در هلند به سر آمده
است. سلطهی سیاستهای نئو لیبرالی و بحران اقتصادی کاهش بودجهی دانشگاه و گرانتر شدن شهریه را در پی داشته است.
البته ناگفته نماند که احزاب چپ هم با جدیت از تظاهرات ۲۰ هزار نفری دانشجویان در روز جمعه حمایت کردند. ظهور دوبارهی یک جنبش دانشجویی و مبارزه با سیاستهای راستگرایانهی دولت احتمالاً باعت رشد و تقویت اپوزیسیون چپ در هلند خواهد شد؛ اپوزیسیونی که بعد از روی کار آمدن لیبرالها به شدت تضعیف شده و افت کرده است.