فروغ.ن.تمیمی ـ بهزیستی حیوانات و هم شرایط رشد و پرورش گاو، خوک و مرغ در دامداریهای صنعتی چیست؟ خیلیها با دیدن هزاران جوجهی زردرنگ و هراسان روی ریلهای متحرک، صدها مرغی که تنگاتنگ هم در محوطهای محدود حتی قادر به حرکت نیستند و گوسالههایی که در سلولهایی تنگ زندانیاند تا در کوتاهترین مدت پروار شوند، از گوشت خوردن بیزار میشوند.
امروزه صنعت گوشت بر رشد سریع حیوان در کوتاهترین زمان و به بازار رساندن آن بنا شده و سود و بازدهی تنها معیار مورد نظر است. بنابراین شرایط طبیعی برای زندگی یک حیوان به علت تراکم زیاد آنها در دامداری و یا مرغداریها از بین رفته است.
یک فیلم تبلیغاتی کوتاه با عنوان «یک روز در هفته گوشت نخوریم» از زبان بچههای دبستانی به بیننده دربارهی رفتار غیر اخلاقی با حیوانات، عواقب مصرف گوشت زیاد برای سلامتی و هم محیط زیست هشدار میدهد؛ ابتکاری جالب از «حزبی برای حیوانات» در آموزش، اطلاعرسانی و بیدار کردن حس مسئولیت شهروندان هلندی.
هلند کشور کوچکی در اروپای غربی با بیشترین درصد تراکم دامهای پرورشی و بالاترین تعداد دامداریهای صنعتی در جهان است.هر ساله در این کشور پانصد میلیون حیوان به سلاخخانه میرود. میزان صادرات گوشت این کشور بسیار بالاست. گاوهای هلندی در مقایسه با صدسال پیش چهاربار بیشتر شیر تولید میکنند و مرغها هشتبار بیشتر تخم میگذارند. دامداریهای صنعتی با کمبود جا روبهرو هستند و شرایط زندگی دامها در واحدهای صنعتی اسفناک است.
هر فرد هلندی روزانه ۱۲۵ گرم گوشت مصرف میکند. چیزی بیش از چهل و سه کیلو گوشت در سال. یعنی دوبرابر مصرف آنها در دههی پنجاه قرن گذشته. اگر هر نفر در دنیا اینقدر گوشت در روز مصرف کند، وسعت زمینهای کشاورزی دنیا باید سه برابر میزان کنونی باشد. مصرف گوشت در ایالات متحدهی امریکا، آلمان، هلند، دانمارک و اسپانیا بیشتر از سایر مناطق دنیا است.
هلند تنها کشور جهان هم هست که یک حزب سیاسی مخصوص دفاع از حقوق حیوانات و بهبود شرایط زندگی دامهای پرورشی در آن فعالیت میکند.فعالیت در زمینهی اقتصاد کشاورزی و آگاهیرسانی در زمینهی حمایت همهجانبه از حقوق حیوانات و محیط زیست از جمله اهداف این حزب است.
«حزبی برای حیوانات» در سال ۲۰۰۲ تاسیس و بنیانگذارش خانمی حقوقدان به نام ماریانه تیمه است.
این حزب در انتخابات سال ۲۰۰۶ و ۲۰۱۰موفق شد دو کرسی را در پارلمان هلند از آن خود کند. ماریانه تیمه یکبار نیز به عنوان بهترین سیاستمدار سال انتخاب شد.
این حزب تاکنون موفق به جلب نظر بسیاری از مردم به سیاستهای خود در زمینهی بهزیستی حیوانات، کاهش صید ماهی، بهبود محیط زیست و غیره شده و در حال حاضر ده هزار عضو دارد.«حزبی برای حیوانات» دستیابی به اهداف خود را مهمتر از تعیین جایگاهش در دستهبندیهای سیاسی مرسوم چپ و راست میداند و سعی دارد فرای این تقسیمبندی قرار گیرد تا توجه همهی جناحها ی سیاسی به بهزیستی حیوانات جلب شود.
ماریانه تیمه از «سیاست تاثیرگذار» حرف میزند و خواهان کسب قدرت سیاسی به معنای عام آن نیست.
او در چندسال گذشته موفق شده که بحث بهزیستی حیوانات را به یک بحث مهم پارلمانی بدل کند.
این حزب در انتخابات شهرداریهای هلند در سال ۲۰۱۰ موفق شد در پنج شهر بزرگ پنچ کرسی را در شورای شهر به دست آورد و همچنین در اکثر استانهای این کشور فعال است.
«حزبی برای حیوانات» با پیگیری و تبلیغ دربارهی کمپین «یکروز در هفته گوشت نخوریم» به مردم هم دربارهی پیامدهای ازدیاد مصرف گوشت در بالا رفتن دمای کرهی زمین و هم تخریب و نابودی جنگلها هشدار میدهد.سازمان جهانی گوشت پیشبینی میکند که مصرف گوشت دنیا تا سال ۲۰۵۰ دوبرابر شود که عواقب جدی و وحشتناکی را به دنبال خواهد داشت. زیرا یکی از دلایل گرم شدن زمین ازدیاد CO2 جوی در اثر مصرف گوشت است.
آیا میدانید میزان آب مورد استفاده برای تولید یک کیلو گوشت صدبار بیشتر از مقدار آب مصرفی برای تولید یک کیلو گندم است؟ آیا میدانید برای تولید یک کیلو گوشت به سه تا پنج کیلو پروتئین گیاهی نیاز هست؛ مثل پروتئین ذرت یا سویا که به خاطر تولید آن به زمینهای مرغوب هم نیاز داریم؟
برای گسترش دامداریها و کشت علوفهی مورد نیاز در این زمینه، جنگلها نابود میشوند و بر میزان CO2 آزاد شده هم به طور مرتب افزوده میشود.بر اساس تحقیقات انستیتوی محیط زیست دانشگاه آزاد در آمستردام، میزان CO2 آزاد شده برای تولید گوشت مورد نیاز یک روز مردم در هلند، برابر با میزان تولید همین مقدار گاز CO2 در یک روز توسط یک میلیون خودرو در جادههاست.
در اثر مصرف علوفهی آغشته با کود شیمیایی بهتدریج مواد سمی در بافت ماهیچهای حیوان جذب میشود؛ موادی که برای بدن انسان خیلی مضرند.متان یکی از گازهای مضر تولید شده در دستگاه گوارش نشخوارکنندهها است. صنعت دامداری مسبب تولید ۱۸ درصد از گاز متان در دنیا است. این بیشتر از مقداری است که توسط حمل ونقل و ترافیک در جادهها ایجاد میشود. به علاوه تجمع زیاد کود حیوانی در زمین باعث آزاد شدن آمونیاک در خاک و از بین رفتن گیاهان میشود.
مردم چگونه عادتهای غذایی خود را عوض میکنند؟ فرهنگ چه نقشی در این مورد بازی میکند؟ عوارض مصرف زیاد گوشت برای سلامتی چیست؟از چند تحقیق متناوب معلوم میشود که بالا و پایین رفتن قیمت گوشت در هلند میزان مصرف آن را پایین نمیآورد، اما تغییر عادتهای غذایی با اطلاعرسانی و ایجاد آگاهی بیشتر امکانپذیر است. به همین دلیل کمپین های متعددی در چند سال اخیر در هلند با هدف آگاهیرسانی به راه افتاده است.
مردم کشورهای پیشرفته باید بتوانند کاهش مصرف گوشت را به عنوان یک رویهی مفید و طبیعی در راه و رسم عادات غذایی بپذیرند و به آن باور داشته باشند تا این روش کمکم به یک هنجار اجتماعی مورد قبول تبدیل شود. اطلاعرسانی در این مورد خیلی مهم است. شاید حتی مهمتر از سختگیری دولت در وضع قوانین جدید و افزایش مالیات بر تولیدات گوشتی باشد.
بسیاری هم اعتقاد دارند که اطلاعرسانی تنها موثر نیست. مثلاً اطلاعرسانی در مورد ممنوعیت سیگار کشیدن در اماکن عمومی یا استفاده از کمربند ایمنی در هنگام رانندگی، اگرچه موثر بود اما تا زمانی که دولت به طور رسمی دخالت نکرد و قوانین ویژهای در این موارد وضع نکرد، نمیتوانست در سطح جامعه فراگیر شود. دخالت دستگاههای اجرایی باعث اجباری شدن و احساس مسئولیت بیشتر در جا افتادن یک رفتار جدید میشود.
آگهیهای پر زرقوبرق و اشتهابرانگیز سوپرمارکتها مردم را مدام به مصرف گوشت حراج شده تشویق میکنند، اما صد گرم گوشت در روز در برنامهی غذایی هر فرد کافی است.گوشت منبع مهمی برای تامین آهن و ویتامینهای گروه B است، اما این مواد در حبوبات و سبزیجات هم فراوانند. پروتئینهای گیاهی میتوانند جای پروتئین حیوانی را بگیرند.
این روزها گوشتهای تهیه شده از سویا در سوپرمارکتها فراوانند. مواد غدایی که به صورت بیولوژیک تولید میشوند گرانتر هستند و درصد کمی از مردم حاضرند از این محصولات حمایت کنند و پول بیشتری بدهند.
مصرف زیاد گوشت یکی از دلایل افزایش بیماریهای قلب و عروق در هلند و اروپای غربی است. ازدیاد بعضی از انواع سرطانها هم رابطهای مستقیم با افراط در خوردن گوشت دارد. بیماری قند و اضافه وزن از عوارض دیگر مصرف زیاد گوشت است.
برای تولید یک وعده غذای گوشتی در مقایسه با تهیهی غذای گیاهی بیستبار بیشتر از منابع انرژی استفاده میشود. کسی که تکهای استیک میخورد به همراه آن بخشی از انرژی زمین را که برای ساختن آن تکه گوشت مصرف شده میبلعد.
کمپین «یک روز در هفته گوشت نخوریم» با هدف جلب توجه مسئولان با در پیش گرفتن یک سیاست منطقی بر اساس حفظ محیط زیست، بهزیستی دام و کاهش مصرف گوشت به میدان آمده است.استفادهی بیشتر از سبزیجات و غلات راه حل مناسبی برای حل معضل افزایش دمای زمین و نابودی جنگلهاست. بالا رفتن آگاهی جمعی، احساس مسئولیت در برابر حفظ محیط زیست و افزایش کیفیت زندگی حیوانات در صنایع دامداری با ایجاد کمپینهای کوچک و بزرگ، همکاری رسانهها و شبکههای مدنی و دولتی بهتدریج بیشتر و بیشتر میشود.