هیلاری کلینتون و دونالد ترامپ، دو نامزد ریاست جمهوری در ایالات متحده آمریکا برای اولین بار دوشنبه شب در یک مناظره ۹۰دقیقه‌ای به موضوع سیاست داخلی، برنامه‌های اقتصادی، مالیاتی، ایجاد کار و بحران نژادپرستی در آمریکا پرداختند. این دو نامزد در بخش سیاست خارجی مواضع یکدیگر را در رابطه با جنگ با گروه «دولت اسلامی» (داعش)، پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و رابطه با ایران به چالش کشیدند. ترامپ مخالفت خود را با برجام بیان کرد.
نامزدهای دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه آمریکا، شب ۲۶ سپتامبر/ ۵ مهر باهم مناظره کردند. مجری این برنامه لستر هولت، روزنامه‌نگار شبکه «ان‌بی‌سی» بود که در طول برنامه در قانع کردن ترامپ برای صحبت در زمان اختصاص داده شده و پاسخ دادن به کلینتون ناکام ماند. ترامپ پیش از مناظره هولت را متهم کرده بود که حامی دمکرات‌هاست اما پس از جلسه مناظره گفت که از عملکرد او رضایت دارد.
در طی گفت‌وگو‌ها، ترامپ سعی کرد نشان دهد که کلینتون سیاست‌مدار ی «معمولی» است که تنها خوب حرف می‌زند. او تاکید کرد که تجربه‌های کلینتون به مفهوم این نیست که بتواند کاری انجام دهد؛ ترامپ تجربه‌های سیاسی-اجرایی کلینتون را «تجربه‌های بد» خواند.
کلینتون سعی کرد آرامش خود را حفظ کند و نشان دهد که بیشتر از ترامپ حرف دقیق برای گفتن دارد و برای این مناظره آماده است؛ کلینتون مشخصا به ترامپ گفت: «برای این مناظره تمرین کردم و آماده شدم و برای ریاست جمهوری هم همین‌طور».
سیاست خارجی: دعوا بر سر ایران
نام ایران را ابتدا هیلاری کلینتون در رابطه با حملات سایبری هکرهای حکومت ایران به ایالت متحده آورد و گفت او از طرح‌های امنیت سایبری حمایت می‌کند. امنیت سایبری تنها حوزه‌ای بود که این دو نامزد باهم موافق بودند.
دونالد ترامپ ایران را هم‌سنخ کره شمالی دانست و گفت که تهران بر پیونگ یانگ نفوذ دارد – ادعایی که ترامپ پیش از این مطرح نکرده بود.
دونالد ترامپ همچنین به کلینتون در رابطه با حمایت او از توافق هسته‌ای با ایران حمله کرد و گفت: «روسیه پیش از همیشه کلاهک دارد، کره شمالی مشغول آزمایش بمب هسته‌ای است و ایران به معامله دلچسبی دست یافت که بتواند [سلاح‌های هسته‌ای‌اش] را حفظ کند.»
کلینتون در دفاع از برجام آن را معامله‌ای دانست که توانست به موقع مقابل ایران بایستند و گفت: «زمانی که من وزیرخارجه شدم، ایران با داشتن مواد هسته‌ای مورد نیاز برای بمب تنها چند هفته فاصله داشت.»
ترامپ این انتقاد را مطرح کرد که باراک اوباما و کلینتون بر ایران آسان گرفته‌اند و کشوری که در زیر فشار تحریم‌ها در حال سقوط بود را مجدد سرپا کردند. این نامزد ریاست جمهوری گفت که در دیدار هفته گذشته با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل متوجه شده که او هم از توافق آمریکا با ایران راضی نیست.
ترامپ باز موضوع پرداخت باج به ایران به ازای آزادی زندانیان آمریکایی و در راستای تعهدات برجام را به وسط کشید و گفت: «اول می‌گفتند به ایران ۴۰۰ میلیون داده‌اند اما الان مشخص شده که خیلی بیشتر است، ۱.۵ میلیارد دلار به ایران پول داده‌اند.»
دونالد ترامپ که از منتقدان معامله با ایران و برجام بوده پیش‌تر مطرح کرده بود که آمریکا ۴۰۰ میلیون دلار پول نقد به ایران برای آزادی زندانی‌های آمریکایی داده است – این را کاخ سفید تأیید کرده اما گفته است که این پول باج نبوده است.
پاسخ اوباما و کلینتون کماکان این بوده که این پول اولین قسط توافق مالی ۱.۷ میلیارد دلاری ایالات متحده با ایران است. این پول مربوط به حل و فصل اختلاف حقوقی چند دهه‌ای آمریکا و ایران در دادگاه لاهه بر سر یک قرارداد تسلیحاتی شکست خورده است که از زمان محمدرضا شاه پهلوی بسته شده بود.
در رابطه با ایران، کلینتون هم از عملکرد دونالد ترامپ انتقاد کرد. او به صحبت‌های ۱۰ سپتامبر ترامپ اشاره کرد که گفته بود قایق‌های ایرانی که دور کشتی‌های نیروی دریایی آمریکا در خلیج فارس می‌گردند را باید «به ضرب گلوله از آب به بیرون پرت کرد.»
کلینتون گفت این نوعی دعوت به جنگ است و کار یک رئیس جمهور با درایت سیاسی نیست. او گفت که ترامپ می‌خواهد با قلدری جهان را اداره کند و خلق و خوی یک فرمانده کل قوا را ندارد.
مبارزه با داعش
طرح ترامپ برای شکست گروه «دولت اسلامی» به عنوان اهرم فشار توسط کلینتون استفاده شد. در مقابل ترامپ سعی کرد نشان دهد که کلینتون برنامه مناسبی برای این کار ندارد.
کلینتون از ترامپ خواست که برنامه‌اش برای شکست داعش را شفاف بیان کند و او را دست انداخت که مدام از طرحی سری صحبت می‌کند که گویا رازی است که قرار نیست هرگز عیان شود. ترامپ هم جواب داد که کلینتون تمام زندگی بزرگسالی خود را مشغول مبارزه با داعش بوده است.
کلینتون هدف قرار دادن ابوبکر البغدادی را برنامه خود اعلام کرد و گفت طرحی مشابه با کشتن اسامه بن لادن – رهبر القاعده – برای البغدادی دارد.
کلینتون گفت با کشورهای دوست ایالات متحده از جمله «عرب‌ها و کردها» همکاری خواهد کرد که در عرض یک سال داعش را از عراق بیرون کنند و سپس آنها را در سوریه با حملات هوایی و زمینی خنثی کند.
سیاست داخلی: موضوع مالیات
هیلاری کلینتون سرمایه‌گذاری در زیربنای طبقه متوسط، بخش‌های فناوری اطلاعات، اقتصادهای کوچک، انرژی‌های تجدیدپذیر و حقوق اقتصادی برابر برای زنان را از جمله برنامه‌های اقتصادی خود شمرد.
در بخش مربوط به سیاست‌های مالیاتی به مانند تمام مناظره‌های پیشین ریاست جمهوری نماینده دمکرات‌ها سعی کرد نشان دهد که برنامه کاهش مالیاتی نماینده جمهوری‌خواه‌ها تنها به نفع ثروتمندان است و به نفع طبقه متوسط آمریکایی نیست.
در مقابل ترامپ هم کلینتون را متهم کرد که برنامه مالیاتی موجب می‌شود که شرکت‌های بزرگ به دنبال سود بیشتر، آمریکا را ترک کنند و به ضرر اقتصاد آمریکاست. ترامپ قرارداد تجارت آزاد آمریکای شمالی یا NAFTA را که در دوران بیل کلینتون منعقد شد، بدترین قرارداد در تاریخ ایالات متحده خواند (او همین لفظ بدترین قرارداد تاریخ را برای توافق هسته‌ای با ایران هم به کار برد).
در بخش اقتصادی کلینتون سعی کرد با پیش کشیدن موضوع صورت حساب‌های مالیاتی ترامپ نشان دهد که او «چیزی» را مخفی کرده است. کلینتون گفت اینکه چه چیزی را ترامپ در این برگه‌های مالیاتی پنهان کرده مشخص نیست: «شاید آنقدرها که می‌گوید ثروت ندارد، شاید آن گونه که ادعا می‌کند به بنیادهای خیریه کمک نکرده، شاید اصلا پولی ندارد، ورشکسته است…»
کلینتون این را هم مطرح کرد که ترامپ به عنوان یک شهروند، یک دلال املاک و تاجر، مالیات‌هایش را درست پرداخت نکرده است. ترامپ در پاسخ گفت «این به این خاطر است که باهوش هستم».
ترامپ مانند قبل این را مطرح کرد که وکلایش به او مشاوره داده و گفته‌اند که پرداخت‌های مالیاتی‌اش را عمومی نکند و موضوع را به افشای ایمیل‌های هیلاری کلینتون در دورانی که وزیر خارجه بود بازگرداند. ترامپ گفت اگر کلینتون ۳۳هزار ایمیلی را که پاک کرده است رو کند، او هم صورت حساب‌های مالیاتی‌اش را عمومی خواهد کرد.
نژادپرستی سیستمی در آمریکا
کلینتون موضوع نژادپرستی در آمریکا را مشکلی سیستمی دانست که همچنان چالشی باقی مانده است. او گفت تبعیض‌های نژادی در نظام عدالت کیفری معضل بزرگی است که باید زیربنایی حل شود.
در رابطه با کشته شدن سیاه پوستان آمریکا به دست پلیس، او گفت که برنامه دارد که اعتماد مشترک بین جوامع رنگین پوست و پلیس آمریکا را افزایش دهد. کلینتون تاکید کرد که چنین کاری بدون آموزش‌های حساسیت‌های نژادی به پلیس ممکن نیست.
کلینتون بار دیگر برنامه خود برای کنترل خرید و فروش و مالکیت اسلحه در آمریکا را بیان کرد و گفت اگر اسلحه در دست کسی نباشد که قرار است کشتار کند، وضعیت امنیت بهتر خواهد بود.
در پاسخ به پرسش نژادپرستی در آمریکا دونالد ترامپ گفت «دو کلمه در صحبت‌های کلینتون غایب است: قانون و نظم». او سعی کرد نشان دهد که قربانی مناقشه‌های نژادی، پلیس آمریکاست و تاکید کرد که اکثر گروه‌های پلیس در آمریکا از او حمایت می‌کنند.
او در دفاع از پلیس آمریکا گفت: «در شرایطی که اشرار سرگردان در خیابان هستند و در بسیاری از موارد، آنها به طور غیر قانونی وارد آمریکا شده‌اند و مهاجران غیر قانونی هستند و اسلحه هم دارند ما باید بسیار قوی و مراقب باشیم.»
در مقابل کلینتون ترامپ را فردی نژادپرست خواند که کلیشه‌های نژادپرستی را تکرار می‌کند. او همچنین در بخش پایانی مناظره ترامپ را به زن‌ستیزی محکوم کرد و گفت که او زنان را در موقعیت قدرت نمی‌پذیرد و مدام شکل و قیافه آنها را تحقیر می‌کند.