احمد احقری – جامعه‌ی ايرانيان در آلمان، از روز ۲۷ نوامبر طی مراسمی در سالن تاريخی جان‌اف‌کندی در شهرداری منطقه‌ی شونه‌برگ برلين اعلام موجوديت و از آن پس به‌طور رسمی آغاز به فعالیت کرده است. در نشستی با شرکت بيش از ۹۰ تن از اعضای موسس اين تشکل، اساسنامه و آئين‌نامه‌ی آن مورد تصویب قرار گرفت و اولين هيئت مديره‌ی جامعه ایرانیان در آلمان انتخاب شد.
از سال ۲۰۰۷ گروهی از ایرانیانِ ساکنِ برلین گرد هم آمدند و در نشست‌های خود ضرورت ایجاد نهادی را که بازتاب‌دهنده‌ی منافع و علایق همه‌ی ایرانیانِ ساکن آلمان باشد، مورد بحث و گفت‌وگو قرار دادند.
به گفته‌ی کاظم کردوانی، مسئول هيئت رئيسه‌ی مجمع موسسان، توجه به توانمندی مجموعه‌ی ايرانيان ساکن آلمان، ورای مرزهای قومی، مذهبی، زبانی، صنفی و سياسی آنها یکی از اهداف این تشکل است.
او در ادامه خاطرنشان می‌سازد که روند تاسيس جامعه‌ی ایرانیان در آلمان می‌تواند زمينه‌ساز آن دسته از فعاليت‌های متشکل و جمعی ايرانيان باشد که تاکنون در زندگی مهاجران ايرانی در کشور آلمان کمتر مورد توجه بوده و شايد هرگز به صورت جمعی و سازمان‌يافته صورت نگرفته است.
در صفحه‌ی اينترنتی این تشکل، درباره‌ی انگيزه‌های تشکيل جامعه‌ی ايرانيان در آلمان چنين می‌خوانيم: «برای فراهم آوردن شرايط بهينه‌ی مادی و معنوی، بايد از آگاهی، قدرت، ثروت، دانش و فرهنگ بهره‌ور بود، و برای اين بهره‌وری بايد با اتکا به نيرو، ابتکار و خلاقيت جمعی، راهکارهای دقيق و همه‌سويه طراحی و با پشتکار و پی‌گيری آنها را اجرا کرد. لزوم کوشش هم‌بسته‌ی گروهی به‌ويژه از واقعيت وجود ايرانيان به عنوان يک گروه جمعيتی مهاجر در کشوری که فاقد سنت‌ها و ساختارهای مهاجرپذير است، برمی‌خيزد. با توجه به آن‌که در کشورهای مهاجرپذيری
چون ايالات متحده آمريکا و کانادا هنوز پس از نسل‌ها زندگی مهاجران در آن‌جا، مسئله‌ی اقليت‌ها هم‌چنان مطرح است، در کشوری چون آلمان مرزبندی ميان مهاجران و افراد با پيشينه‌ی آلمانی جان‌سخت‌تر و ديرپاتر خواهد بود.»
ناگفته نماند که تشکيل انجمن‌ها و گروه‌های صنفی در ميان ايرانيان مهاجر در آلمان از سنتی ديرينه برخوردار است.
در سال ۱۹۱۵ ميلادی اولين انجمن ايرانی در شهر برلين توسط سيدحسن تقی‌زاده تشکيل شد که دفتر آن در خيابان لايبنيتس در مرکز شهر برلين قرار داشت.
هدف از تشکيل اين انجمن رواج انديشه‌های نوگرايانه‌ی روشنفکران مشروطه‌خواه به منظور ترويج فرهنگ نوين از يک سو و جلب پشتيبانی دولت آلمان برای کمک به استقلال ايران و رهايی از سلطه‌ی انگليس و روسيه در ايران از ديگر سو بوده است.
پس از اين دوره‌ی تاريخی تا به امروز نيز شمار انجمن‌ها و محافل فرهنگی، صنفی، هنری و سياسی که به نشر فرهنگ و هنر و يا ترويج سياست برای ايران اشتغال داشته‌اند، کم نبوده و نيستند.
دکتر صادق صادقی‌پور از اعضای موسس و عضو هيئت مديره‌ی جامعه‌ی ایرانیان در آلمان معتقد است: «مرکز ثقل فعاليت‌های انجمن‌ها تاکنون به‌طور عمده فرهنگ و جامعه‌ی ايران بوده است. البته شماری از کانون‌ها و انجمن‌های صنفی ايرانی مانند کانون مهندسان، پزشکان، اتحاديه‌ی شرکت‌های تاکسيرانی و يا کانون پناهندگان سياسی و غيره… نيز هستند که به طور مستقيم در ارتباط با جامعه‌ی آلمان فعالند ولی فعاليت‌های آنها محدود به نيازها و مسائل خاص صنفی آنهاست و از ماهيتی فراگير و گسترده برای زندگی تمام ايرانيان در جامعه‌ی آلمان برخوردار نيست. جامعه‌ی ايرانيان با ماهيتی فراگير برای تمام ايرانيان در محدوده‌ی نظام سياسی- اجتماعی کشور آلمان با اين نگاه از مضمونی تازه
برخوردار است.»
بر اساس آمار رسمی اعلام شده، مجموعه‌ی ايرانيان و ایرانی‌تبارانِ ساکنِ آلمان که از سال‌های دهه‌ی ۱۹۵۰ میلادی به این سو، عمدتاً با انگيزه‌ی تحصيل، تجارت و يا به دلایل سياسی- اجتماعی به آلمان مهاجرت کرده‌اند، بالغ بر حدود ۱۳۰ هزار نفر می‌شود.
اطلاعيه‌ی مطبوعاتی جامعه‌ی نوبنياد ايرانيان، طيف مهاجرين ايرانی را چنين توصيف می‌کند: «از ویژگی‌های بارز اقلیت ایرانی ساکنِ آلمان می‌توان به شمار چشمگیر آموزش‌دیدگان دانشگاهی و سازگاری سریع و موفق آنان با این جامعه اشاره کرد. طیف وسیعی از دانش‌‌پژوهان برجسته، پزشکان نامدار بین‌المللی، کارفرمایان موفق، کارمندان کوشا، هنرمندان صاحب‌نام و سیاستمداران بانفوذ به این اقلیت تعلق دارند. تنها در پارلمان آلمان پنج نفر از نمایندگان ایرانی‌تبار حضور دارند.»
احسان جعفری، رئیس هیئت مدیره‌ی جامعه‌ی ایرانیان در آلمان معتقد است: «ایرانیانِ ساکن آلمان به رغم موفقیت‌های فردی‌شان در افکار عمومی کمتر به عنوان جامعه‌ای سازمان‌یافته و متشکل شناخته شده‌اند. دلیل آن بی‌تردید فقدان تشکلی بوده است که خواسته‌ها و منافع عمومی و فراگیر آنان را به رغم وجود تشکل‌های گوناگون صنفی، فرهنگی و علمی بازتاب داده و دیدگاه‌های‌شان را مطرح کند.»
رئیس هیئت مدیره‌ی جامعه‌ی ایرانیان در آلمان با ابراز اطمینان از آینده‌ی جامعه‌ی ایرانیان در آلمان می‌گوید: «این تشکل، با تکیه بر همیاری، همکاری و همدلی ایرانیان می‌کوشد، جایگاه اجتماعی مناسب‌تری برای آنان فراهم نماید و روند سازگارسازی (انتگراسیون) هر چه بیشتر آنان در جامعه‌ی آلمان را آسان‌تر سازد.»
آقای جعفری در ادامه می‌افزايد: «کارکردها و توانایی‌های گوناگون جامعه‌ی ایرانیان در ایفای نقش موثر در سازگارسازیِ هر چه بیشتر اقلیت ایرانی در آلمان، بدون تردید به ارتقای سطح ارتباطات میان فرهنگیِ اقلیت‌های ساکنِ آلمان و پیوندهای دوسویه میان جامعه‌ی ایرانیان و کشور میزبان انجامیده و برای همه‌ی ساکنان این کشور ثمربخش و آینده‌ساز خواهد بود.»
عیسی پهلوان، عضو دیگر هیئت مدیره‌ی جامعه‌ی ایرانیان، گام بعدی این تشکل را «سازماندهی کمیسیون‌های تخصصی» خواند که با تکیه بر «توان» و «امکانات اعضای جامعه‌ی ایرانیان» به پیشبرد اهداف جامعه خواهند پرداخت.
به گفته آقای پهلوان، «در دو سال آینده جامعه‌ی ایرانیان خواهد کوشید با برنامه‌ریزی همه‌جانبه، خود را هرچه بیشتر به افکار عمومی معرفی کند و به جلب اعضای جدید بپردازد.»
او در این زمینه چنین توضیح می‌دهد: «پشتیبانی از جوانان برای دستیابی به موفقیت‌های شغلی و اجتماعی از دیگر اهداف اساسی جامعه‌ی ایرانیان در آلمان است. افزون بر این، از آن‌جا که پیشبرد برنامه‌های میان و بلندمدت جامعه‌ی ایرانیان تنها با فعالیت‌های داوطلبانه میسر نخواهد بود، جامعه تلاش می‌ورزد که با جذب و استفاده از کارمندان ثابت و با صلاحیت طرح‌های آتی خود را پیش ببرد و بر بازدهی عملکرد خود بیافزاید. بی‌تردید مهم‌ترین پیش‌‌شرط چنین روندی، توانمندی مالی است. جامعه خواهد کوشید در این راستا امکانات مالیِ مناسب فراهم آورد.»
جامعه‌ی يهوديان و ترک‌ها در آلمان از جمله جوامع متشکل و سنت‌دار در نظام اجتماعی کشور آلمان هستند که به نوبه‌ی خود در جهت‌گيری‌های اجتماعی و حتی تدوين و تعديل قوانين و ساير امور مربوط به زندگی اين دسته از مهاجران، تاثيرات اجتماعی و سياسی بالايی در جامعه‌ی آلمان می‌گذارند.
وب‌سایت جامعه ایرانیان در آلمان
زير نويس و توضيح عکس‌ها:
عکس ۱- شهرداری تاريخی شونه‌برگ در برلين، محل برگزاری نشست موسسان جامعه ايرانيان در آلمان
اين ساختمان از سال ۱۹۴۵ تا ۱۹۹۳ به عنوان مجلس نمايندگان ايالت برلين و از سال ۱۹۴۹ تا ۱۹۹۱ محل استقرار شهردار برلين بوده است. بسياری از اتفاق‌های تاريخی شهر برلين در همين محل روی داده‌اند.
منبع عکس: ويکي‌پديا
عکس ۲- هيئت رئيسه نشست موسسان جامعه ايرانيان در آلمان
از راست به چپ: آقايان احسان جعفری، عيسی پهلوان، کاظم کردوانی، محمد صادق علی‌اصغری و مقصود فلاحی
عکس ۳- هيئت رئيسه موقت به هنگام افتتاح نشست موسسان جامعه ايرانيان در آلمان
عکس ۴- نشست موسسان جامعه ايرانيان در آلمان در سالن جان اف کندی شهرداری شونه‌برگ برلين