«دوجنس‌گرایی، سکسوالیته خاموش است»؛ منظورم از اصطلاح «خاموش» این است که تا مدت‌ها پیش سخنی از آن به میان نمی‌آمد و مجال سخن هم نمی‌یافت.
با وجود اینکه بسیاری از مطالعات در زمینه ال‌جی‌بی‌تی – زنان و مردان همجنس‌گرا، دوجنس‌گرا و تراجنسیتی – نشان می‌دهند که افراد دوجنس‌گرا طیف وسیع و حتی اکثریت اجتماع ال‌جی‌بی‌تی را تشکیل می‌دهند، اما به همان میزان در رابطه با آنها پژوهش نظامندی صورت نگرفته است.
این وضعیت درباره مطالب منتشر شده به زبان فارسی بسیار بدتر است. کتاب «دوجنس‌گرایی؛ هویت‌ها، سیاست و نظریه‌ها: گامی در مسیر به سخن در آوردن این صدای خاموش و اندیشیدن به آن است.
دوجنس‌گرایی و نظریه اجتماعی
یکی از موضوعاتی که در این کتاب مطرح می‌شود رابطه دوجنس‌گرایی و نظریه اجتماعی است.
نویسنده برای عمق بخشیدن به فهم ما درباره دوجنس‌گرایی از نظریه‌های مختلف استفاده می‌کند. از یک سو نظریه کنش متقابل می‌تواند ساخت هویت‌های دوجنس‌گرا را تحلیل کند و به ما بگوید چگونه و چرا دوجنس‌گرایی شرم و ننگ تلقی شده است. از سوی دیگر نظریه پساساخت‌گرا به ما مجال بیشتری می‌دهد تا ساخت هویت را بررسی کنیم و درباره پیدایش و دیگری‌سازی سکسوالیته‌های متعدد و سیال و دوجنس‌گرایی کندوکاو نماییم.
همچنین رویکردهای کوییر و پساساخت‌گرا را می‌توان برای نظریه‌پردازی درباره مقاومت دوجنس‌گرایان در برابر هنجارمندی و درباره شیوه رابطه اجتماعات دوجنس‌گرا و ترنس‌ها به کار برد.
اما به نظر نویسنده تحلیل جامعه شناختی دوجنس‌گرایی بدون تحلیل ماتریالیستی ناقص خواهد بود زیرا تنها تحلیل ماتریالیستی می‌تواند به ما توضیح دهد چرا دوجنس‌گرایان به لحاظ اجتماعی موقعیت‌های حاشیه‌ای را در رابطه با بازتولید کار اشغال می‌کنند و چرا دوجنس‌گرایی در برخی از زمینه‌ها تبدیل به کالا شده است و در برخی از زمینه‌ها چنین نیست. (ص ۵۰)
نظریه تقاطع و دوجنس‌گرایی
نظریه تقاطع سازوکارهای دقیقی را برای فهم ساخت هویت‌ها و روابط اجتماعی افراد فراهم می‌کند. از طریق این نظریه می‌توانیم تنوع گروه‌ها و شیوه‌های راهبردی بکارگیری مقولاتی نظیر «دوجنس‌گرا» را دریابیم.
همچنین می‌توانیم درک کنیم دوجنس‌گرایی چگونه با ویژگی‌های اجتماعی دیگر نظیر ملیت، قومیت، توانایی، جنسیت و سن تقاطع می‌یابد. این تقاطع‌ها پیوند تنگاتنگی با اجتماعات دوجنس‌گرا دارند زیرا در آنها با ویژگی‌های متنوع در رابطه با بهداشت، توانایی و سن مواجه می‌شویم، هر چند قومیت تنوع کمتری دارد. نویسنده به بررسی تحلیل‌های مبتنی بر این نظریه در رابطه دوجنس‌گرایی، نژاد، و دین در بریتانیا می‌پردازد. (ص ۷۵)
سکس، روابط، خویشاوندی و اجتماع
افزون بر این، نویسنده توجه خود را به اجتماع دوجنس‌گرا در بریتانیا و همپوشانی آن با اجتماعات دیگر معطوف می‌کند. این اجتماعات دارای مجموعه متفاوت و گاه ناهمگونی از هنجارها و ارزش‌ها هستند.
برخی از این اجتماعات (برای مثال، اجتماع دوجنس‌گرایانی که آشکارسازی کرده‌اند) شکل‌های رفتاری ریشه دارتری دارند و از این جهت بررسی روابط جنسی، روابط دوستانه و خویشاوندی آنها و نیز نحوه مراقب آنها از بیماران، معلولان، کودکان و سالخوردگان امکان‌پذیر و آسان است. این اجتماعات و فعالیت‌های آنها را می‌توان به عنوان نوعی سرمایه اجتماعی تلقی کرد.
نویسنده بر این باور است که از دیدگاه ماتریالیستی، بسیاری از فعالیت‌های این اجتماعات خارج از اختیار سرمایه‌داری قرار دارد زیرا سرمایه‌داری، این اجتماعات را در مقایسه با اجتماعات دگرجنس‌گرا و همجنس‌گرا، در وضعیت حاشیه‌ای قرار می‌دهد. (ص ۹۸)
دوجنس‌گرایی، سازمان‌ها و سرمایه‌داری
نویسنده تجارب زیسته‌ی دوجنس‌گرایان را در سازمان‌های کار بررسی می‌کند و به موضوعات و مسائلی توجه می‌کند که دوجنس‌گرایان در مورد «آشکارسازی» هویت جنسی خود با آنها مواجه هستند.
افزون بر این، سازمان‌ها و بخش‌هایی نیز مورد بررسی قرار می‌گیرند که دوجنس‌گرایی و شکل‌های دیگر سکسوالیته تبدیل به کالا می‌شوند، به عنوان مثال استفاده از کنش یا تصویر دوجنس‌گرا در پورنوگرافی و کار جنسی و استفاده از کنش‌ها یا تصاویر تحریک جنسی دو زن در صنعت موسیقی.
نویسنده نشان می‌دهد که کالایی شدن انواع معینی از دوجنس‌گرایی چگونه برحسب جنسیت شکل گرفته است و چگونه این کالایی شدن بر برخی گروه‌های دوجنس‌گرا تاثیر منفی گذاشته است. (ص ۱۲۵)
دوجنس‌گرایی و شهروندی
شهروندی، یکی دیگر از مفاهیمی است که نویسنده در این کتاب بررسی کرده است. نویسنده مفاهیم «شهروندی مسلط، شهروندی فمینیست و شهروندی جنسی» را در مورد دوجنس‌گرایی به کار می‌برد. از این طریق نویسنده نشان می‌دهد که دوجنس‌گرایان با چه موضوعاتی روبه‌رو هستند و مطالعات شهروندی چه تحولی در رابطه با شهروندی جنسی داشته‌اند.
برای مثال، حقوق شهروندی برای افرد دوجنس‌گرا مهم هستند به ویژه با توجه به این مساله که دوجنس‌گرایان طرد و به حاشیه رانده شده‌اند. اما برای رفع این نابرابری‌ها رویکردهای متفاوت و مناقشه برانگیزی در سیاست راهبردی دوجنس‌گرایان وجود دارد. از یک سو برخی به دنبال اصلاح وضعیت موجود هستند و از سوی دیگر برخی در پی همگون شدن با جریان غالب اجتماع. این تنش به اهداف و سیاست‌های کنشگران کثرت‌گرا و کنشگران دوجنس‌گرا و رویکردهای کل‌گرایانه تر نیز مربوط می‌شود (ص ۱۴۰).
دوجنس‌گرایی، کنشگری، دموکراسی و دولت
در نهایت نویسنده با استفاده از داده‌های تجربی، دوجنس‌گرایی را از دیدگاه علوم سیاسی بررسی می‌کند. در این رابطه تحول کنشگری در جنبش‌های دوجنس‌گرایان و احقاق حقوق توسط افراد دوجنس‌گرا مورد توجه قرار گرفته است.
همچنین کنشگری، دموکراسی مشارکتی و دولت در دو کشور متضاد یعنی کلمبیا و بریتانیا کندوکاو شده است. یکی از نقاط مثبت و برجسته این کتاب این است که تجارب دوجنس‌گرا را صرفا از دیدگاه غرب همگون و همانندسازی نکرده است. نویسنده اذعان می‌کند که تجارب دوجنس‌گرایان بریتانیا کاملا متفاوت از تجارب دوجنس‌گرایان کلمبیا است. [در این رابطه نگاه کنید به اینجا] در هر یک از این کشورها، نحوه کنشگری دوجنس‌گرایان و روابط کنشگران دوجنس‌گرا با جنبش ال‌جی‌بی‌تی (در کلمبیا) و جنبش همجنس‌گرایان (در بریتانیا) بررسی شده است.
علاوه بر این، نویسنده این کتاب به توصیف و تحلیل راهبردهای کنشگران دوجنس‌گرا و فعالیت‌های آنها در این دو کشور و شیوه تعامل آنها با دولت از طریق سازوکارهای دموکراسی مشارکتی پرداخته است.
عنوان کتاب: «دوجنس‌گرایی، هویت‌ها، سیاست و نظریه‌ها»
نویسنده: سوریا مونرو، انتشارات مک میلان، ۲۰۱۵
کتاب شناسی به زبان انگلیسی:
Bisexuality: Identities, Politics and Theories. Surya Monro. Palgrave MacMillan. 2015.