شورای بین‌المللی ابنیه و محوطه‌ها (ایکوموس) با همکاری سازمان یونسکو روز ۱۸ آوریل را به عنوان روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی نامیده است. در این روز می‌بایست ضرورت نگهداری بناها و محوطه‌های تاریخی به جهانیان یادآوری شود.
تعدادی از بناهای واگذار شده به بخش خصوصی در دولت روحانی
کمیته ملی ایکوموس ایران مؤسسه‌ای فرهنگی، علمی و تخصصی است که در تاریخ ۲۹ فروردین سال ۱۳۸۱ همزمان با روز جهانی ایکوموس به طور رسمی کار خود را آغاز کرد. کارشناسانی از سازمان میراث فرهنگی با این مؤسسه همکاری میکنند. معرفی بناها و محوطه‌های تاریخی، تشویق به حمایت، حفاظت، احیا، مرمت بناها و محوطه‌های تاریخی و ترویج فرهنگی آن در سطوح ملی و بین‌المللی از وظایف کمیته ملی ایکوموس ایران است.
ارزش بناها و محوطه‌های تاریخی
بناها و محوطه‌های تاریخی به این دلیل از نظر فرهنگی ارزش دارند که معمولاً یک واقعه تاریخی، یا دستاورد یک شخصیت تاریخی را یادآوری میکنند و نمایانگر زندگی مردم در یک دوره تاریخی مشخص‌اند. نگهداری از بناهای تاریخی به معنی حفاظت از خاطره ملی‌ست و می‌تواند راهگشای آینده ملتی باشد.
ایکوموس هر سال به مناسبت روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی موضوعی را اعلام می‌کند. ارتباط بین این موضوع جهانی و واقعیت‌های محلی و یا ملی این امکان را فراهم می‌آورد تا اعضای بین‌المللی و کمیته‌های ملی ایکوموس با برگزاری کنفرانس‌ها، همایش‌ها و گردهمایی‌ها درک فرهنگی مردم نسبت به ارزش بناها و محوطه های تاریخی را ارتقا دهند.
بافت قدیمی تهران و همایش تبریز
رجبعلی خسروآبادی، مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران به رسانه‌های داخلی گفته است که به مناسبت روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی سازمان میراث فرهنکی قصد دارد تورهای عصرانه‌ای را برای آشنایی شهروندان تهرانی با بافت قدیمی شهر تهران برگزار کند.
بازدید از محوطه تاریخی حسن‌آباد ری، بازدید از کاروانسرای کنار گرد و یخچال کلین و آب‌انبار آراد در برنامه تهران‌گردی گنجانده شده است. عده‌ای از گردشگران را هم به کاخ گلستان می‌برند.
سازمان میراث فرهنگی می‌گوید این بازدیدها باعث می‌شود که شهروندان میراث فرهنگی پایتخت را از نزدیک ببینند و حس هویت یک «تهرانی» در آن‌ها بیدار شود. مدیر کل میراث فرهنگی استان تهران اما معلوم نکرده که حس هویت «تهرانی» چگونه حسی است.
علاوه بر این برنامه، در روزهای ۳۰و ۳۱ فروردین هم در تبریز به مناسبت روز جهانی بناها و محوطه‌های تاریخی همایشی برای متخصصان میراث فرهنگی برگزار می‌شود.
به گفته مسعود علویان‌صدر، رئیس شورای ثبت آثار تاریخی و فرهنگی آذربایجان شرقی هدف از برگزاری این همایش تخصصی بررسی راهکارهای عملی در حفاظت از بناهای تاریخی و برگزاری کارگاه آموزشی برای کارشناسان حوزه معاونت میراث فرهنگی است.
واگذاری بناهای تاریخی
دولت حسن روحانی در نظر دارد یک میلیون بنای تاریخی را برای استفاده در زمینه گردشگری در تملک بخشی خصوصی قرار دهد. هیأت وزیران، شهرداری‌ها و صندوق احیاء با مشارکت هم بناهای تاریخی را به بخش خصوصی واگذار میکنند.
در پیش‌نویس برنامه ششم توسعه پیش‌بینی شده که بخش عمده‌ای از بناهای تاریخی ایران به شهرداری‌ها واگذار شود. سازمان میراث فرهنگی و شهرداری‌ها اما بر سر این موضوع با هم اختلاف دارند.تازه‌ترین نمود این اختلاف، بحث بر سر واگذاری «دولتخانه قزوین» است. شهرداری قزوین قصد دارد این بنا را برای مرمت در تملک خود درآورد، سازمان میراث فرهنگی اما می‌گوید این بنا از نفایس کشور است و قابل واگذاری نیست.
پیش از آنکه دولت به بناهای تاریخی ایران چوب حراج بزند، بناهایی را به بخش خصوصی واگذار می‌کرد و تعهد می‌داد که نیمی از هزینه مرمت را بپردازد. اما معمولاً از عهده تعهداتش برنمی‌آمد و بناها نیمه‌کاره به حال خود رها می‌شدند.
در همین زمینه:
دولت بناهای تاریخی ایران را به مزایده گذاشت
اختلاف سازمان میراث فرهنگی با سازمان برنامه بر سر واگذاری بناهای تاریخی
مرحله سوم واگذاری بناهای تاریخی: مزایده ۲۰ بنا در ۱۰ استان ایران