وزیر آموزش و پرورش ایران گفته است که هم‌اکنون قریب به ۴۰۰ هزار دانش‌آموز عراقی و افغانستانی در مدارس ایران تحصیل می‌کنند. علی‌اصغر فانی این موضوع را در دیدار با ویلیام پارکز، نماینده جدید یونیسف در ایران مطرح کرده است.

عکس: از آرشیو

این آمار در حالی طرح شده است که اتباع خارجی در ایران در طول سال‌های گذشته همواره برای داشتن حق تحصیل در کنار دانش‌آموزان ایرانی، با مشکلاتی روبه‌رو بوده‌اند و برخی از آن‌ها نیز همچنان حق تحصیل ندارند.

بیشتر بخوانید: شماری از مدارس در ایران دانش‌آموزان افغان را ثبت‌نام نمی‌کنند

خبرگزاری تسنیم در اردیبهشت ماه سال ۹۴ از قول علی خامنه‌ای رهبر ایران نوشت: «هیچ کودک افغانستانی، حتی مهاجرانی که غیرقانونی و بی‌مدرک در ایران حضور دارند، نباید از تحصیل باز بمانند و همه آن‌ها باید در مدارس ایرانی ثبت‌نام شوند.»

روزنامه اعتماد هم مرداد‌ ماه امسال در گزارشی با معرفی چند نمونه‌ از مهاجران محروم از تحصیل در ایران نوشت: «فاطمه موسوی، نوجوان افغان ۱۵ ساله است که تاکنون در مدرسه خودگردان ناصر‌خسرو درس می‌خوانده و امسال باید به کلاس هشتم برود اما هنوز هیچ مدرسه‌ای حاضر به ثبت‌نام او نشده است.»

ریشه‌های تبعیض نژادی در آموزش و پرورش ایران اما عمیق‌تر از ثبت‌نام نکردن دانش‌آموزان مهاجر است.

آذر ماه سال ۹۳، معلم مدرسه ویژه کودکان افغان در پاکدشت و ورامین، از چند دانش‌آموز خود خواسته بود (به‌عنوان تنبیه) تا دست در چاه توالت مدرسه کنند: تنبیه بحث‌برانگیز چهار دانش‌آموز افغان در ایران و اعزام هیات ویژه آموزش و پرورش برای تحقیق درباره تنبیه دانش‌آموزان افغان.

محمد‌رضا احمدی، یکی از این دانش‌آموزان افغان، در مورد آن‌چه در این مدرسه بر آن‌ها گذشت، به خبرگزاری تابناک گفته بود: «ما آن روز دفترمان را به مدرسه نبرده بودیم. آقا به من و سه نفر دیگر گفت از این به بعد یا درس می‌خوانید یا … می‌خورید. ما خیلی گریه کردیم ولی آقا به امیرحسین گفت باید ما را به دستشویی ببرد، به او گفت که اگر ما این کار را نکنیم او را خط‌کش می‌زند. بعدش امیرحسین ما را به دستشویی برد و حمید انگشت خودش را که داخل دستشویی کرده بود، خورد.»

تحصیلی که خرج برمی‌دارد

با وجود دستور رهبر ایران به منظور ثبت‌نام دانش‌آموزان غیر ایرانی در مدارس این کشور، دانش‌آموزان افغانستانی برای تحصیل در ایران باید هزینه‌ پرداخت کنند که این مبلغ برای مقطع ابتدایی ۱۵۰ هزار تومان، برای مقطع متوسطه اول ۱۸۰ هزار تومان، برای مقطع متوسطه دوم ۲۰۰ هزار تومان و برای تحصیل در هنرستان نیز ۲۵۰ هزار تومان است.

بیشتر بخوانید: افزایش هشت هزار نفری دانش‌آموزان افغان در استان فارس

تحصیل در مدارس بر اساس قوانین ایران رایگان است اما این قانون به دلیل بودجه پایین آموزش و پرورش عملا اجرا نمی‌شود.

برابر برآوردهای مقام‌های ایرانی، یک میلیون و ۵۰۰ هزار پناهجوی افغان که غیرمجاز خوانده می‌شوند، در ایران زندگی می‌کنند. این دست از پناهجویان، از هیچ‌گونه خدمات دولتی برخوردار نیستند و مشکلات متعددی در زمینه کار، تحصیل و خدمات درمانی دارند.

از سوی دیگر، علی‌اصغر فانی در دیدار با نماینده جدید یونیسف در تهران گفته است که جمهوری اسلامی به تکنولوژی ایمن‌سازی مدارس دست یافته و این درحالی است که بسیاری از کشورهای توسعه یافته هنوز به این دانش دسترسی ندارند. این در حالی است که خبرگزاری فارس، در نمونه‌ای از خبرهای مربوط به حوادث در مدرسه‌ها، آذرماه سال جاری گزارش داد که آتش‌سوزی در  مدرسه‌ای در یکی از روستاهای استان آذربایجان شرقی، باعث سوختگی یک معلم شده است.

بیشتر بخوانید: آتش‌گرفتن بخاری نفتی در مدرسه باعث سوختگی معلم شد

در سال‌های اخیر، آتش‌سوزی در مدارس مهاباد، پیرانشهر، درودزن و سفیلان، تلفات مالی و جانی بسیاری برای دانش‌آموزان ایرانی به همراه داشته است.

در آتش‌سوزی مدرسه سفیلان، ۱۳‌دانش‌آموز دختر و پسر کلاس کشته شدند.

به این ترتیب ۴۰۰ هزار دانش‌آموز عراقی و افغانستانی که به گفته وزیر آموزش و پرورش ایران در مدارس کشور در می‌خوانند، اگر هم این آمار درست باشد، در شرایط ایمنی تحصیل نمی‌کنند.