راهنمای نصب صفحه‌کلید فارسی استاندارد

حتما دیده‌اید که در برخی وب‌سایت‌های فارسی زیر حرف “ی” دو نقطه وجود دارد:

این در واقع یای عربی است. و همچنین می‌بینیم که در برخی وب‌سایت‌ها “کاف” نه به صورت “ک”، بلکه به این صورت است:

علامت همزه روی حرف «ه» آخر چسبان هم داستان خود را دارد، چنان‌که برخی وقت‌ها «ـهٴ» به صورت «ـة»  ظاهر می‌شود.

اعداد هم مشکل مشابهی دارند: ۴، ۵ و ۶ داریم و همچنین

شاید به مشکل ممیز اعشاری در عددهای فارسی برخورده باشید. مقاله‌ای حاوی اعداد اعشاری در وورد نوشته‌اید، وقتی در اینترنت منتشر می‌شود، ممکن است ببینید که مثلا ۲۰٫۵ تبدیل شده است به ۵٫۲۰.

این ناهمخوانی‌ها در استفاده از صفحه‌کلید عربی به‌جای فارسی، کار موتورهای جستجوی اینترنتی را دشوار کرده است. چه باید کرد تا فضای وب فارسی، و به صورت گسترده‌تر دنیای دیجیتال فارسی، از این ناهمگونی و بی‌بند و باری نوشتاری خارج شود؟ بی‌شک ساده‌ترین راه، استفاده از یک استاندارد فراگیر برای حل این معضل است؛ اما کدام استاندارد می‌تواند جواب‌گوی نیاز کاربران باشد که هم خط فارسی را پاس بدارد و هم کاربرد داشته باشد؟

پس از سال‌های بلاتکیفی از ۸ اردیبهشت ۱۳۸۶ صفحه‌کلید استاندارد فارسی از استاندارد ۲۹۰۱ (مربوط به طرز قرار گرفتن حروف و علائم زبان فارسی روی صفحه‌کلید رایانه مصوب سال ۱۳۷۳) به استاندارد ۹۱۴۷ تغییر پیدا کرد. هر چند این چیدمان بهینه‌ترین حالت ممکن نیست اما بهتر از ناهمگونی رو به رشد آن زمان بود و انتشار سند استاندارد باعث شد تا برنامه‌نویسان و دست‌اندرکاران حوزه‌ی فن‌آوری نسبت به استانداردسازی صفحه‌کلیدها دست به کار شوند و صفحه‌کلیدهای استاندارد را تولید کنند.

در زیر می‌توانید نمایی از صفحه‌کلید استاندارد ۹۱۴۷ مصوب سازمان استاندار ایران (ISIRI) را ببینید:

 اکنون بهتر است است شیوه‌ی نصب این صفحه‌کلید در سیستم‌عامل‌های مختلف را یاد بگیریم.

چه طور صفحه‌کلید فارسی استاندارد را نصب کنیم؟

نصب صفحه‌کلید فارسی استاندارد بسته به سیستم‌عاملی که از آن استفاده می‌کنید متفاوت است اما از چند سال پیش به دلیل پیوستن تیم «محاسبات پارسی» به جنبش گنو/لینوکس و منتشر کردن کدهای مبتنی بر استاندارد ۹۱۴۷، بسیاری از نرم‌افزارهای متن‌باز عضو گنو/لینوکس از آن استفاده کرده‌اند. از همین رو در سیستم‌عامل‌های مبتنی بر توزیع‌های لینوکس (اوبونتو، مینت، آرک، دبیان و …)، آندروید، کروم و … از این سیستم پیشتیبانی می‌کنند. با روی کار آمدن ویندوز ۸ مایکروسافت از رقبای خود عقب نماند و صفحه‌کلید فارسی استاندارد را به صفحه‌کلیدهای خود افزود.

در زیر راهنمای نصب صفحه‌کلید در سیستم‌عامل‌های مختلف را خواهید دید:

راهنمای نصب صفحه‌کلید فارسی استاندارد در ویندوز ۸

۱ – از Control Panelگزینه‌ Change Input Methods که در بخش Clock, Language, and Region قرار دارد را انتخاب کنید.
۲ – روی گزینه‌ Add a language کلیک کنید و سپس گزینه‌ Persian Standard را انتخاب کنید.

راهنمای نصب صفحه‌کلید فارسی استاندارد

در ویندوز ۷، ویستا و ایکس‌پی

برای این کار کافی است نرم‌افزار متن‌بازی را، که تیم «محاسبات فارسی» پدید آورده است، نصب کنید. این برنامه پس از نصب، صفحه‌کلید استاندارد فارسیبا نام Iranian Standard Persian را فعال می‌کند (تیم محاسبات فارسی).

راهنمای نصب صفحه‌کلید فارسی استاندارد در اندروید

از نسخه‌ی اندروید ۴ به بعد صفحه‌کلید فارسی به صورت پیش‌فرض روی اندروید نصب شده است. برای استفاده، کافی است آن را فعال کنید:

۱ – از Settingو بخش Personal گزینه‌ی Language & Input را انتخاب کنید.
۲ – از بخش Keyboard & Input Methods صفحه‌کلیدی را انتخاب کنید.
۳ – گزینه‌ی Input Languages را بزنید و Persian را انتخاب کنید.

در اندروید نسخه‌ پیش از ۴ نیاز به نصب برنامه‌ای از طریق Google Play با نام Farsi Nevis Keyboard است. پس از نصب این برنامه، صفحه‌کلیدی با همین نام به فهرست صفحه‌کلیدهای شما افزوده می‌شود.

راهنمای نصب صفحه‌کلید فارسی استاندارد در آیفون و آیپد

متاسفانه با وجود توسعه‌ی صفحه‌کلید فارسی برای iOS تا کنون شرکت اپل اقدام به افزودن صفحه‌کلید فارسی به فهرست صفحه‌کلیدهای خود نکرده است. برای داشتن حروف فارسی باید از صفحه‌کلید عربی استفاده کنید که با نگه داشتن کلیدهای «ک» به حرف «گ» برسید و برای داشتن حرف «چ» باید کلید «ج» را نگه دارید و …

برای حل این مشکل باید صفحه‌کلید فارسی را به صورت دستی در فایل تنظیم‌های iOS فعال کنید. کافی است روش آن را در اینترنت جست‌وجو کنید تا راهنمای تصویری آن را پیدا کنید. اما به طور خلاصه همان طور که در تصویر زیر می‌بینید باید در فایل Library/Preferences/.GlobalPreferences صفحه‌کلید فارسی را اضافه کنید.

راهنمای نصب صفحه‌کلید فارسی استاندارد در مک

۱ – در منوی اپل، گزینه‌ System Preferencesرا انتخاب کنید.
۲ – گزینه‌ Language & Text را انتخاب و سپس برگه‌ Input Sources را باز کنید.
۳ – در فهرست زبان‌ها، چند گزینه برای فارسی وجود دارند که با نقش پرچم ایران مشخص شده‌اند. صفحه‌کلید Persian ISIRI  را انتخاب کنید.

راهنمای نصب صفحه‌کلید فارسی استاندارد در اوبونتو و دیگر توزیع‌های لینوکس

برای نصب صفحه‌کلید در اوبونتو باید کارهای زیر را انجام دهید:

۱ – به System Settingsبروید و از بخش Personalگزینه‌ی Text Entryرا انتخاب کنید.
۲ – دکمه‌ + را فشرده و صفحه‌کلید Persian را انتخاب کنید.

افزودن صفحه‌کلید فارسی

با استفاده از Terminal توزیع‌های مبتنی بر لینوکس

در محیط‌هایی که امکان فعال‌سازی صفحه‌کلید از طریق واسط گرافیکی وجود ندارد یا به هر دلیلی نمی‌خواهید از آن استفاده کنید، باید تنظیمات را به صورت دستی تغییر دهید. برای فعال‌سازی با سطح دست‌رسی rootتغییرات زیر را انجام دهید.

با یک ویرایش‌گر، فایل ‎ /etc/X11/xorg.conf.d/10-evdev.confرا برای ویرایش باز کنید. البته ممکن است ‎این فایل مسیر دیگری داشته باشد. برای اطمینان، از دستور ‎ locate evdev.confاستفاده کنید. در پایان دستورهای زیر به انتهای فایل اضافه کنید. با این کار برای تغییر زبات باید از دکمه‌های ترکیبی Alt و Shift استفاده کنید.

Section “InputDevice”

Identifier    “Generic Keyboard”

Driver        “keyboard”

Option        “CoreKeyboard”

Option        “XkbRules”    “xorg”

Option        “XkbModel”    “pc105”

Option        “XkbLayout”    “us,ir”

Option        “XkbVariant”   “,pes_keypad”

Option “XkbOptions” “grp:switch,grp:alt_shift_toggle,grp_led:scroll”

EndSection