اسلاوی ژيژک به «سرقت فکری» متهم شد

اسلاوی ژيژک، فيلسوف معروف اسلونيايی، به «سرقت فکری» از يک مجله نژادپرست متهم شد.

به گزارش هفته‌نامه «نيوزويک»، اسلاوی ژيژک که يکی از معروف‌ترين فيلسوفان مارکسيست زنده دنيا است، متهم به «سرقت فکری» از مجله «رنسانس آمريکايی» شده است.

رنسانس آمريکايی يک مجله محافظه‌کار متعلق به «سفيدهای ناسيوناليست» آمريکايی است که سازمان‌های غيردولتی حقوق بشری آن را به عنوان يک گروه ناسيوناليستی «نفرت‌پراکن» رده‌بندی کرده‌اند.

به گزارش نيوزويک، ماجرای افشای اين «سرقت ادبی» زمانی آغاز شد که استيو سيلر، يک يادداشت‌نويس محافظه‌کار، ۹ ژوئيه به نوشته‌ای از ژيژک در سال ۲۰۰۶ پرداخت که در واقع بررسی و مرور کتاب «فرهنگ نقد: تحليل تکامل‌گرايانه درگيری يهوديان در جنبش‌های فکری و سياسی قرن بيستم»، نوشته کوين مک‌دونالد بود. اين نقد کتاب در نشريه بسيار معتبر انتشارات دانشگاه شيکاگو به نام «جستار انتقادی» منتشر شده بود.

ژيژک که ابتدا از هر گونه اظهارنظر در پی تماس‌های روزنامه «گاردين» طفره رفته بود، بالاخره در ايميلی به نشريه معتبر «جستار انتقادی»، اتهام سرقت فکری را رد کرد. او گفته دوستی اطلاعاتی در مورد کتاب يادشده را برای او فرستاده و به او اطمينان داده که اين اطلاعات قابل استفاده است.

سيلر در يادداشت اينترنتی خود به ستايش از اين نقد کتاب پرداخته و نوشته بود: «استاد سوپراستار در روشن‌کردن پيام کتابِ مک‌دونالد به درجه بسيار بالاتری از وضوح، نسبت به ديگر متن‌هايی که از او خوانده ام، دست پيدا کرده است.» اما همان روز يک يادداشت‌نويس اينترنتی ديگر با نام مستعار، متن نقد کتاب ژيژک را در کنار متن ديگری از استنلی هورنبک ــ نام مستعار يک نويسنده محافظه‌کار ــ در نقد همين کتاب منتشر کرد که ماه مارس سال ۱۹۹۹ در مجله رنسانس آمريکايی منتشر شده بود. دست‌کم دو پاراگراف از اين دو متن شباهتی انکارناپذير داشتند.

جيمز ويليامز، سردبير ارشد جستار انتقادی که يادداشت ژيژک را سال ۲۰۰۶ منتشر کرده بود، در گفت‌و‌گو با نيوزويک تاييد کرد که ژيژک «قطعاً» از يادداشت هورنبک استفاده کرده است. وی افزود: «ما متاسفيم که چنين اتفاقی افتاده. اگر می‌دانستيم ژيژک در حال سرقت فکری است، قطعاً از او می‌خواستيم که پاراگراف‌های غيرقانونی را حذف کند». هورنبک نيز در گفت‌و‌گو با نيوزويک تاکيد کرد که «هر کس دو متن را کنار هم بگذارد، می‌فهمد ژيژک سارق فکری است.»

تی‌شرت «استيون شاويرو»: کلمه بدزد و نه ايده

با اين حال، ژيژک که ابتدا از هر گونه اظهارنظر در پی تماس‌های روزنامه «گاردين» طفره رفته بود، بالاخره در ايميلی به نشريه جستار انتقادی، اتهام سرقت فکری را رد کرد. او مدعی شد که دوستی اطلاعاتی در مورد کتاب يادشده را برای او فرستاده و به او اطمينان داده که اين اطلاعات قابل بازنشر و استفاده هستند. وی در عين اظهار تأسف از اين واقعه، تأييد کرد که «به هيچ وجه نمی‌توان مرا به سرقت خط فکری فردی ديگر، يا سرقت ايده متهم کرد»، زيرا «پاراگراف‌های مساله‌دار صرفاً حاوی اطلاعات بوده‌اند، گزارشی درباره نظريه کس ديگری که هيچ نزديکی‌ای به آن ندارم.»

برخی از فيلسوفان و متفکران معاصر نسبت به اين خبر در صفحات شبکه‌های اجتماعی خود واکنش نشان داده‌اند. برای مثال، استيون شاويرو، نظريه‌پرداز و فيلسوف فيلم آمريکايی با اشاره به مضمون حرف ژيژک که «تنها کلمه دزديده ام و نه ايده»، نوشت که «دوست دارم اين شعار را روی تی‌شرت‌ام چاپ کنم: کلمه بدزد و نه ايده!» استفان شوکايتيس، نظريه‌پرداز چپ اتونوميست و آنارشيست هم با اشاره به سخنان ژيژک چنين واکنش نشان داد: «پس آيا اين حرف‌ها يعنی ژيژک تصديق می‌کند که نوشته‌هايش صرفاً مملوء از کلمه هستند و نه ايده؟»

از ژيژک تا به حال کتاب‌های زیادی از جمله کژ نگریستن، خشونت: شش نگاه زیر چشمی و هنر امر متعالی مبتذل به فارسی ترجمه شده است.