اوباما برای تقویت حضور نظامی آمریکا در شرق اروپا یک میلیارد دلار بودجه در نظر گرفته است. این خبر که در آغاز سفر او به ورشو اعلام شد، با شادمانی لهستانی‌ها همراه بود.
هیچکس در لهستان انتظار این خبر را نداشت؛ ایالات متحده آمریکا قصد دارد با بودجه یک میلیارد دلاری حضور نظامی خود در اروپا را تقویت کند.
ماه‌هاست که لهستانی‌ها با دقت و نگرانی اخبار تحرکات نظامی و جنگ اعلام نشده روسیه علیه کشور همسایه اوکراین را تعقیب می‌کنند. آنها نگرانند که “جدایی‌طلبان هوادار روسیه” در آینده‌ای نزدیک با اونیفورم‌های روسی ولی بدون آرم رسمی، در لهستان حضور یابند و موجب هرج و مرج شوند. اما کدام کشور در ناتو به کمک آنها خواهد شتافت؟
وقتی چند هفته پیش، لهستان و جمهوری‌های بالتیک، از ناتو درخواست پشتیبانی کردند، واکنش اروپای غربی بیشتر محتاطانه بود. مخالفت صریح وزیر خارجه آلمان با تقویت حضور نظامی سربازان آلمانی در لهستان، بازتابی بسیار منفی در ورشو داشت. سیاست اعمال تحریم گام به گام اروپا علیه روسیه هم برای لهستانی‌ها اصلا قابل درک نیست. به نظر می‌رسد به همین خاطر آمریکایی‌ها می‌توانند مطمئن‌ترین متحد لهستان باشند.
اوباما به کشورهای شرقی اروپا که عضو ناتو هستند، اطمینان داده که آمریکا امنیت آنها را در بحران اوکراین با تقویت حضور نظامی خود در منطقه تضمین می‌کند. او گفته که برای تامین هزینه مالی این حضور، از کنگره درخواست تصویب بودجه‌ای یک میلیارد دلاری را خواهد کرد.
اوباما بعد از دیدار با برونیسلاو کومورفسکی، رئیس جمهور لهستان در ورشو گفت: «این امر نشانی قوی از تعهدات ما در قبال امنیت متحدان آمریکا خواهد بود.»
اوباما با تاکید بر افزایش بودجه دفاعی هم‌پیمانان اروپایی در ناتو، از کاهش تدریجی بودجه دفاعی کشورهای اروپایی در طی سال‌های گذشته انتقاد کرد و گفت: «این وضعیت باید تغییر کند.» او یادآوری کرد که هر کدام از ۲۸ کشور عضو می‌بایست در امر دفاع “سهم منصفانه” داشته باشند.
دبیرکل ناتو، آندرس فوگ راسموسن نیز در جریان ملاقات وزیران دفاع ناتو در بروکسل،از مواضع آمریکا استقبال کرد. او هم از کشورهای عضو درخواست کرد که بودجه دفاعی خود را افزایش دهند.
باراک اوباما پیش از ملاقات با پترو پروشنکو، رئیس جمهور تازه انتخاب شده اوکراین در ورشو گفت: «مایلم از او بشنوم که اوکراین چه نیازی دارد.»
«سلاح اتمی برای لهستان»
نشریه آلمانی و لیبرال تاتس (TAZ)، «شل کردن سرکیسه بودجه نظامی» توسط اوباما را در یادداشتی تحلیلی نقد کرده و آن را حرکتی «سبملیک، اشتباه و بی‌فایده» خوانده است.
در این یادداشت با زبانی شوخ و کنایه‌آمیز آمده است: «رئیس جمهور آمریکا که برای حضور در بزرگداشت روز عملیات بزرگ حمله در جنگ جهانی دوم (D-Day) به اروپا سفر کرده است، سوغاتی گرانقیمتی به مبلغ یک میلیارد دلار به کشورهای عضو ناتو در شرق اروپا هدیه کرد و نام آن را طرح امنیتی گذاشت.»
تانس به طعنه می‌نویسد : «اما این مسخره‌ست! کسی که می‌خواهد از لهستان و کشورهای بالتیک به طور موثر در مقابل خرس‌های خطرناک روسی حفاظت کند، باید به این کشورها سلاح هسته‌ای بدهد و از همه مهم‌تر آن که دست آنها را در استفاده بدون هماهنگی با آلمان و بقیه اعضای فس فسوی ناتو باز بگذارد.»
یادداشت «تاتس» در ادامه لحنی جدی می‌یابد و «طرح امنیتی» اوباما و تفاضاهای مصرانه راسموسن برای تجهیز بیشتر ناتو را اشتباه می‌خواند؛ زیرا «نتیجه‌ای معکوس در رفتار روسیه در پیوند با بحران اوکراین خواهد داشت.»
به نوشته «تاتس»، الحاق کریمه به روسیه که مغایر با حقوق بین‌الملل و با استفاده از زور صورت گرفت، به این دلیل نبود که روسیه از نظر نظامی بر ناتو برتری داشته یا دارد بلکه واقعیت امر، هم در زمینه سلاح‌های متعارف و هم سلاح‌های هسته‌ای خلاف این است: «محاسبات پوتین که درست هم از آب در آمدند، این بود که ناتو ظرفیت برتر نظامی‌اش را به هیچ‌وجه در اوکراین بی‌ثبات به‌کار نخواهد بست.»
منافع امنیتی، عامل تعیین‌کننده رفتار مسکو در بحران اوکراین و به ویژه موضوع الحاق کریمه بودند. توجه به این امر بدون آن که رفتار مسکو را توجیه کند، توضیحی بر آن است. اما مطلقا نمی‌توان انگیزه قابل تصوری برای تهاجم روسیه به لهستان یا کشورهای بالتیک در نظر گرفت.
استراتژیست‌ها در واشنگتن و بروکسل هم از این امر آگاه هستند. سوغاتی اوباما بیش از همه جنبه سمبلیک دارد و می‌تواند بر دو پیش‌فرض استوار باشد: نخست آرام کردن هم‌پیمانان اروپایی در ناتو و دوم تندروها در واشنگتن.
گروه دوم از هم اکنون و پیش از انتخابات کنگره در پائیز، بر دولت اوباما و هیلاری کلینتون، کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری بعدی فشار می‌آورند که چرا سیاست خارجی آنها نرم و تدافعی است.
اما به احتمال قوی هر دو پیش‌فرض غلط از کار در خواهند آمد. حرکت سمبلیک اوباما تاثیر جدی بر دولت پوتین نخواهد گذاشت.
با این وجود احتمال دارد که پوتین از این امر به عنوان بهانه‌ای در بی‌توجهی به تشنج‌زدایی در بحران اوکراین استفاده کند. در این صورت، هیچ کدام از طرفین از وضعیت پیش آمده نفعی نخواهند برد.