ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه گفته است که موشک هستهای «بوروستنیک ۹ام۳۷۰» (9M370 Burevestnik) که ناتو آنرا «اسکایفال اساسسی ـ ایکسـ۹» (SSC-X-9 Skyfall) مینامد، برد تقریباً نامحدودی دارد و میتواند از دفاع موشکی ایالات متحده آمریکا فرار کند. اما برخی از کارشناسهای غربی ادعاهای او و ارزش استراتژیک موشک هستهای «بوروستنیک» را رد میکنند و میگویند که این موشک قابلیتهایی را به تسلیحات مسکو اضافه نمیکند و خطر یک حادثه ناگوار رادیواکتیوی را تشدید میکند.
رویترز سهشنبه ۱۳ شهریور / ۳ سپتامبر در گزارشی اختصاصی نوشته است دو محقق آمریکایی با استفاده از تصاویر گرفتهشده در ۵ مرداد / ۲۶ ژوئیه توسط شرکت تجاری ماهوارهای «پلنت لبز»، یک پروژه ساختوساز را در کنار یک مرکز ذخیرهسازی کلاهکهای هستهای که به دو نام «وولوگدا ـ ۲۰» و «چبسارا» شناخته میشود و در ۴۷۵ کیلومتری شمال مسکو قرار دارد، بهعنوان محل استقرار بالقوه این موشکهای جدید شناسایی کردهاند.
دکر ایولث، تحلیلگر سازمان تحقیقات و تحلیل «سیانای» که تصاویر ماهوارهای را یافته، تشخیص داده است که ۹ سکوی پرتاب افقی در این مرکز در دست ساخت هستند. او گفت که موشکها در سه گروه در داخل محفظههای بلند قرار دارند تا در برابر حمله یا انفجار تصادفی محافظت شوند؛ بهطوری که انفجار تصادفی در یک محفظه منجر به انفجار موشکهای دیگر نشود.
ایولث به این نتیجه رسید که احتمالاً ساختمانهایی وجود دارند که موشکها و قطعات آنها در آنجا سرویس میشوند و به مجموعه موجود پنج پناهگاه انبار کلاهکهای هستهای روسیه متصل میشوند. او گفت:
این سایت برای یک سامانه موشکی بزرگ و ثابت طراحی شده و تنها سیستم موشکی ثابت و بزرگی که آنها (روسیه) در حال حاضر در حال توسعه آن هستند، اسکایفال است.
ایولث و جفری لوئیس، از مؤسسه مطالعات بینالمللی میدلبری در مونتری بهعنوان دومین محقق، گفتهاند شناسایی محل پرتاب احتمالی موشک نشان میدهد که روسیه پس از یک سری آزمایشها در سالهای اخیر که با مشکلاتی همراه بود، به استقرار این موشکها ادامه میدهد.
جفری لوئیس با اشاره به تصاویر بهدست آمده با ارزیابی دکر ایولث موافقت کرد و گفت:
تصاویر چیزی بسیار منحصر به فرد و بسیار متفاوت را نشان میدهند و بدیهی است که ما میدانیم روسیه در حال توسعه این موشک هستهای است.
هانس کریستنسن از فدراسیون دانشمندان آمریکایی نیز که تصاویر «وولوگدا ـ ۲۰» را به درخواست ایولث مطالعه کرده، گفته است که بهنظر میرسد تصاویر، سکوهای پرتاب و سایر ویژگیهای «احتمالاً» مربوط به موشک هستهای بوروستنیک را نشان میدهند. اما او گفت که نمیتواند ارزیابی قطعی بدهد زیرا مسکو معمولاً سکوی پرتاب موشک را در کنار انبار کلاهکهای هستهای قرار نمیدهد.
ایولث، لوئیس، کریستنسن و سه کارشناس دیگر گفتند معمولاً مسکو محمولات هستهای خود برای موشکهای زمینی را دور از سایتهای پرتاب نگهداری میکند، بهجز مواردی که به موشکهای بالستیک بین قارهای (ICBM) مربوط میشوند.
اما لوئیس و ایولث میگویند استقرار موشکهای هستهای بوروستنیک در وولوگدا به ارتش روسیه این امکان را میدهد که موشکهای مسلح هستهای را در پناهگاههای خود نگه دارد و آنها را برای استفاده سریع در دسترس قرار دهد.
بهگفته «ابتکار تهدید هستهای» (NTI) موشک هستهای بوروستنیک پیشینه آزمایشی ضعیفی از حداقل ۱۳ آزمایش دارد.
جزئیات کمی از ویژگیهای موشک بوروستنیک منتشر شده است. کارشناسها معتقدند که این موشک با استفاده از یک راکت کوچک با سوخت جامد به سمت بالا فرستاده میشود تا هوا را درون موتوری که یک رآکتور هستهای مینیاتوری در آن قرار دارد، هدایت کند. هوای بسیار داغ و احتمالاً رادیواکتیو از آن خارج میشود و نیروی پیشرانه را فراهم میکند.
ولادیمیر پوتین در ماه مارس سال ۲۰۱۸ در معرفی این موشک گفته بود که «در ارتفاع پایین» پرواز میکند، برد آن تقریباً نامحدود است، مسیر پرواز غیرقابل پیشبینی دارد و در برابر سامانههای دفاعی کنونی و آینده «شکستناپذیر» است. اما کارشناسها میگویند برد موشک بوروستنیک حدود ۲۳ هزار کیلومتر است.
استقرار موشکهای بوروستنیک براساس پیمان «نیو استارت»، توافق خلع سلاح هستهای آمریکا و روسیه ممنوع نیست. این پیمان در ماه فوریه سال ۲۰۲۶ منقضی میشود.
روسیه با استناد به جنگ در اوکراین، درخواستهای آمریکا مبنی بر مذاکرات بیقیدوشرط در مورد جایگزینی توافقی جدید به جای پیمان «نیو استارت» را رد کرده است.
بازدید رافائل گروسی از اوکراین
در همین حال ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین روز دوشنبه اعلام کرد که پس از بازدید رسمی از نیروگاه اتمی زاپوریژیا که از اوایل جنگ در دست روسیه است، در کییف با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی دیدار خواهد کرد.
گروسی اواخر روز دوشنبه در شبکه اجتماعی اکس (توییتر سابق) نوشت که در راه نیروگاه اتمی زاپوریژیا است تا کمکهای آژانس را ادامه دهد و از وقوع حادثه هستهای جلوگیری کند.
این نیروگاه واقع در جنوب شرقی اوکراین، بزرگترین نیروگاه هستهای اروپا است و در نخستین روزهای حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ به دست نیروهای روسیه افتاد.
از آن زمان هر دو طرف بارها یکدیگر را به گلولهباران این نیروگاه متهم کردهاند و مسکو و کییف هر دو این اتهامات را رد کردهاند.
زلنسکی و دیک شوف، نخستوزیر هلند روز دوشنبه از شهر زاپوریژیا بازدید کردند. رئیس جمهوری اوکراین در آنجا درخواستهای خود را از غرب برای دسترسی بیشتر به سلاحهای دوربرد تکرار کرد.
ولودیمیر زلنسکی گفت گروسی پس از بازدید از نیروگاه اتمی زاپوریژیا قرار است برای دیدار با او به کییف بیاید. او همچنین گفت که در این مرحله از جنگ، امکان بازپسگیری کنترل این نیروگاه توسط اوکراین وجود ندارد.
خبرگزاریهای روسیه روز دوشنبه گزارش دادند که یک خط برق فشار قوی در نیروگاه زاپوریژیا بهطور خودکار قطع اما نیازهای نیروگاه از خط دیگری تأمین میشود. هیچ دلیلی برای قطع خودکار برق فشار قوی ارائه نشده است.