گروه کُر لیبرتی اسلو: «فریاد بچه‌های خیابان‌های ایران هستیم»

قیام ژینا به تعدادی از ایرانیان اهل موسیقی و آواز در اسلو الهام بخشید و آنها را گرد هم آورد تا سرودهای انقلابی که در جنبش تولید می‌شوند را از دیاسپورا بازخوانی کنند. اکنون بیش از سه ماه است که «گروه کُر لیبرتی اسلو» شکل گرفته است. این گروه در حال حاضر هفت عضو ثابت دارد. صفحه فیسبوک این گروه «Liberty Choir Oslo » است.

«زمانه» با امیل شاملو و رویا مومنی، دو عضو ثابت این گروه گفت‌وگویی کرده است. به گفته شاملو و مومنی، هدف اصلی گروه لیبرتی این است که حنجره‌های اعضای این گروه، صدای جوانان کف خیابان‌های ایران را به جهان برساند.   

گفت‌وگوی کامل «زمانه» را با امیل شاملو و رویا مومنی در ویدئوی زیر می‌بینید:

از آغاز جنبش «زن، زندگی، آزادی» ترانه‌ها و سرودهای بسیاری تولید و بازتولید شدند. یکی از آنها ترانه مشهور «برای» شروین حاجی‌پور بود که به زبان‌های دیگر نیز بازخوانی شد. سرود «به نام تو که اسم رمز ماست» نیز یکی از سرودهای آغازین این جنبش است که در هفته‌های نخست جنبش آفریده و توسط افراد بسیاری بازخوانی شده است.

گروه کر لیبرتی اسلو نیز بسیاری از ترانه‌ها و سرودهای انقلابی جنبش اخیر را در مکان‌های متفاوت بازخوانی کرده است. یکی از اجراهای این گروه سرود را در کلیسایی در اسلو، ببینید و بشنوید: (برگرفته از صفحه فیسبوک گروه)

موسیقی اعتراضی، انتقادی به وضعیت موجود است و بی‌عدالتی‌ها و خفقان و زشتی‌ها در جامعه و سیاست را در قالب ترانه و موسیقی بازگو می‌کند. در ایران موسیقی اعتراضی مدرن از دوران پهلوی و همزمان با مدرن سازی جامعه آفریده شد. خواننده‌ها و ترانه‌سراهایی آثار ماندگاری آفریدند از جمله ترانه «جمعه» فرهاد مهراد. 

ترانه اعتراضی ترانه‌ای است که یک جنبش را در راستای تغییر اجتماعی همراهی می‌کند و از این رو به بخش گسترده‌ای از آهنگ‌های محلی یا آهنگ‌هایی که با وقایع کنونی سازگاری داشته باشد پیوسته است. قیام ژینا سبب شد سرودها و ترانه‌های بسیاری آفریده شوند.

گروه کر لیبرتی نیز در سنت موسیقی اعتراضی گام نهاده و برای آزادی و رهایی ایران، ترانه‌ها و سرودهای اعتراضی را در نروژ بازآفرینی می‌کند. 

تک‌خوانی و همخوانی تاثیر و کارکرد متفاوتی دارند. امیل شاملو معتقد است که همخوانی نسبت به تک‌خوانی تاثیر بیشتری دارد. او درباره مزیت همخوانی به زمانه می‌گوید:

جامعه ایرانی از فردگرایی در حال تبدیل به گروه است. تک‌خوان می‌تواند احساس خود را به مخاطب نشان دهند اما وقتی این احساس توسط تعداد بسیاری در گروه کر بیان شود، تجلی نهایت همدردی و همفکری و همکاری است.

رویا مومنی نیز تجربه خود را از همخوانی چنین بیان می‌کند:

همخوانی به ما این جرات را داد که تمام تجربیات تلخ را فریاد بزنیم. همانطور که لیبرتی هدف خود را فریاد بچه‌های کف خیابان می‌داند.

گروه‌های کر را معمولا از فرهنگ مسیحی می‌شناسیم. گروه کر لیبرتی اسلو نیز در کشوری با سنت کلیسایی شکل گرفته است. آیا گروه از فرهنگ سوئد تاثیر پذیرفته است؟ 

رویا مومنی معتقد است که جشن‌های باستانی در فرهنگ ایرانی وجود دارند. به گفته او فرهنگ ایران با کارهای گروهی و همخوانی‌ها آمیخته است که هزاران سال قدمت دارند. این در رقص‌ها و همخوانی‌هایی که میان اقوام ایرانی رواج دارد مشاهده می‌شود.

به نظر او لیبرتی از جامعه نروژ تاثیر نگرفته بلکه میان ایرانی‌ها و نروژی‌ها وجه مشترک و شناخت مشترکی وجود دارد. این وجه مشترک در فرهنگ گروه‌های کر در کلیساهای نروژ رواج داشته است. 

امیل شاملو پیش از اینکه عضوی از گروه سرود کر لیبرتی اسلو باشد، خواننده‌ گروه کر نروژی است. او از تجربه‌ای که از شیوه‌های سازماندهی گروه‌های کر نروژی دارد، برای سازماندهی گروه کر ایرانی لیبرتی بهره برده است. 

آغاز شکل‌گیری این گروه در روز تجمع صد هزار نفری ایرانیان در حمایت از قیام ژینا در برلین در ۲۳ اکتبر سال ۲۰۲۲ بود. 

شاملو می‌گوید شکل‌گیری و دور هم جمع شدن اعضای این گروه از تظاهرات برلین آغاز شد. درد مشترکی که بین تظاهرکنندگان بود سبب شد کسانی که مشتاق خواندن بودند، به ابتکار امیل شاملو اعضای اولیه گروه را شکل دهند.

رویا مومنی تجربه دورهم جمع شدن گروه لیبرتی را درد مشترکی می‌دانست که پس از انقلاب ژینا میان مردم خارج از کشور بروز کرد و در نهایت گروه لیبرتی را نیز شکل داد. 

رویا مومنی و امیل شاملو هر دو گروه لیبرتی کر اسلو را «خانواده‌ لیبرتی» می‌دانند؛ جایی که همچون خانواده عواطف مختلف در آن جریان دارند. به گفته رویا مومنی در این گروه تمام تصمیمات به‌صورت گروهی گرفته می‌شوند.

اعضای این گروه هفته‌ای یک‌بار با هم تمرین دارند. به گفته شاملو اعضای گروه روزانه جداگانه تمرین می‌کنند و روزهای جمعه به‌صورت گروهی تمرین می‌کنند.  رهبر ارکستر این گروه آقای میر سعید پناه است. جلال قباد که موزیسینی با تجربه است در گروه نقش مهمی ایفا می‌کند. سرگروه لیبرتی انوشه شیرازی است که در غیاب میر سعید پناه، رهبریت گروه را بر عهده دارد. 

 این گروه در بسیاری از تظاهرات‌ها شرکت داشته و در چندین کلیسا نیز سرودهای انقلابی اجرا کرده است. 

به گفته رویا مومنی حتی زمانی که امکانات صدا برای کار گروهی در تظاهرات‌ها وجود نداشت با مارش نوازی شروع کردند. در چندین کلیسا سرودهای انقلابی را اجرا کردند. با بسیاری از احزاب و کانون‌ها همکاری کردند و اجرا داشتند. 

امیل شاملو درباره فعالیت‌های این گروه می‌گوید:

در این مدت با هر کسی که می‌خواست صدای فرزندان ایران باشند همکاری کردیم. قرار اجرا در شهرستان‌های نروژ را در برنامه داریم. ممکن است در لندن نیز اجرایی داشته باشیم.

امیل شاملو در پاسخ به این پرسش که فعالیت‌هایش در این گروه چه رهاورد مثبتی برای او به ارمغان آورده می‌گوید: 

با عضویت در گروه لیبرتی احساس می‌کنم انسان دیگری شده‌ام. کار دسته‌جمعی با ایرانیان را یاد گرفتم. همچنین این خانواده گروه کر را پیدا کردم.

رویا مومنی نیز رهاورد عضویت در این گروه کر را چنین می‌داند: 

این اتفاقات اخیر به من این اجازه را داده که به خاطر این درد مشترک من با هموطنم که زبان و فرهنگ دیگری دارد در یک مسیر هدایت شوم. الان می‌توانیم به‌راحتی کنار هم باشیم با اینکه دیدگاه‌ها و ایدئولوژی‌هایمان کاملا متفاوت است. ملیت‌های مختلف دردهایی را تجربه کردند که من اصلا لمسش نکردم اما این فعالیت‌ها کمک کرد که همدیگر را ببینیم، جرات کنیم که دیگر دست هموطن را پس نزنیم. 

از نظر رویا مومنی بزرگترین اتفاق پس از انقلاب ژینا این بود که مردم ایران در هر کجا که مبارزه می‌کنند در حال تمرین دموکراسی هستند.