مطالب این بخش برگرفته از «تریبون زمانه» هستند. تریبون زمانه، آنچنان که در پیشانی آن آمده است، تریبونی است در اختیار شهروندان. همگان می‌توانند با رعایت اصول دموکراتیک درج شده در آیین‌نامه تریبون آثار خود را در آن انتشار دهند. زمانه مسئولیتی در قبال محتوای این مطلب ندارد.
چندی پیش، متن «مطالبات زنان» توسط جمعی از فعالان زن در داخل ایران تدوین و برای انتشار در اختیار سایت بیدارزنی قرار گرفت. نویسندگان متن از تمام فعالان حقوق زنان برای بحث و گفت‌وگو پیرامون مطالبات مطرح‌شده دعوت کردند. پیرو آن نقدهایی توسط فرزانه راجی در سایت رادیو زمانه، شیلا فراهانی و انوشه گلشن در سایت اخبار روز منتشر و در سایت بیدارزنی بازنشر شدند.
متن حاضر نیز با امضای «جمعی از فعالان زنان»، تغییرات مورد نظر خود را در متن «مطالبات زنان» اعمال کرده است.
مقدمه
ما به عنوان جمعی از فعالان زنان مشتاقانه از نگارش جمعی چنین متنی استقبال می‌کنیم و تلاش خواهیم‌کرد که علاوه بر این حوزه، در دیگر حوزه‌ها نیز، محرک چنین اقدامی باشیم. «ما معتقدیم تخیل فردایی برابر و مترقی، نیروی پیش‌برنده‌ایست برای ایستادن در برابر ظلم.» همچنین معتقد به در‌هم‌تنیدگی حوزه‌های ستم، تقاطع‌های آن و زیربنایی بودن مسئله‌ی اقتصاد هستیم، اما این بدان معنا نیست که رفع تمامی اشکال ظلم را به فردای انقلاب موکول کنیم. زنان نیمی از جهان‌اند که به طول تاریخ با همدستی مرد‌سالاری، مذهب، سرمایه و… از حق آزادی و شکوفایی محروم شده‌اند. امروز اگاهانه باید کوشید تا در همه حوزه‌های سیاسی و اجتماعی، زنان سهم برابری از قدرت را به دست گیرند و همچنین با تشکیل شوراهای مختص زنان، تصمیم‌گیران در حوزه‌ی مسائل خود باشند. ما معتقدیم که همگان در حوزه‌ای که در آن فعال هستند، می‌توانند شوراها را ایجاد‌کنند، و ابتکار عمل را برای تصمیم‌گیری و اجرای تصمیمات در دست گیرند. اجتماع اتحادیه شوراهای کارگران، کشاورزان، زنان، معلمان، پرستاران، ملیت‌ها، مهاجران، رنگین کمانی‌ها و.. حکومت شورایی را محقق خواهد‌کرد.
ما خواستار تشکیل شوراها نیستیم، این یک مطالبه نیست، یک دستور‌کار است و باید انضمامی‌تر به آن پرداخت. تمام این ما‌ی خواهان تغییر، انسان‌هایی فردی، بی‌ثبات‌شده، رسانه‌ای‌شده و جدا‌افتاده از تجربیات مبارزات اجتماعی گذشته خود هستیم؛ بنابریان راه دشواری در‌پیش‌داریم. ما نیز معتقدیم که شوراهای فراگیر ذیل حکومت کنونی و با توجه به شدت سرکوب نهاد‌های امنیتی آن، امکان شکل‌گیری ندارند، اما بر این باوریم که جنبش‌ها و انقلاب‌های جامعه‌ی غیر‌متشکل و توده‌وار، همواره توسط رهبر-شاه-نماینده مصادره می‌شود. عدم وجود شوراها، مردسالاران و سرمایه‌داران صاحب رسانه را مسلط خواهد‌کرد. اما ما امیدواریم که این متن و اصلاح نهایی آن به محل اجماع گروه‌ها و شوراهای موجود زنان تبدیل شود؛ این اجماع میتواند مسیر تغییر وضع موجود را تسهیل کند؛ در اولین فرصت ممکن، هسته ی اولیه‌ای را شکل دهد، با حفظ اصل «دموکراسی از پایین» به ارتباط گرفتن با شوراهای بوجود آمده و کمک به تشکیل شوراها، بپردازد و در نهایت به اتحادیه‌ی شوراهای زنان دست‌یابد. این مسیری است که دیگر حوزه‌ها نیز می‌توانند بپیمایند.
ما تلاش کردیم که بر اساس فرم متن اصلی، نظرات و انتقادات خود را تبیین کنیم، اما لازم است پیش فرض‌هایی را اضافه کنیم. اولا ما از عنوان «مطالبه» استفاده نخواهیم‌کرد. زنان همواره در حال مبارزه برای به‌دست‌آوردن این حقوق بوده‌اند و با اطمینان می‌توان گفت که با سرعت و قدرت بیشتری ادامه خواهند‌داد. دوما، ستم جنسیتی، مختص زنان نیست و نپرداختن به مسائل جامعه رنگین‌کمانی نیز خطای بزرگیست. ما با در نظر داشتن این مهم به تدوین بحث‌های خود ادامه خواهیم‌داد و ایشان را به تکمیل این متن یا تهیه متنی مشابه و ایجاد شوراهای مختص خود دعوت می‌کنیم. سوما، لغو قوانین براساس شریعت و فقه را بدیهی فرض کرده‌ایم، اما در برخی بند‌ها برای نشان دادن اهمیت موضوع، به آن پرداخته‌ایم. همچنین معتقدیم که لازم و کافی است که این متن، به حقوقی که در فرایند مبارزه بدیهی شده‌است، بپردازد و دیگر مسائل به تصمیم شوراها موکول خواهد‌شد.
مشارکت سیاسی و حقوق اجتماعی
۱.حق تعیین سرنوشت
۲.حقوق اجتماعی و سیاسی برابر میان زنان، مردان و جامعه رنگین‌کمانی
۳.حق انتخاب نوع پوشش، برای تمام افرد جامعه، فارغ از جنسیت
۴.حق تشکیل احزاب، تشکل ها، سندیکاها و شوراها با درنظرگرفتن کرسی‌های نمایندگی، به نسبت جنسیتی اعضا
۵.سهم برابر جنسیتی، برای زنان، مردان و جامعه رنگین کمانی در ساختار رهبری احزاب سیاسی کشور
۶.حق برخورداری از مدارک هویتی برای همه، بدون درنظرگرفتن هویت جنسی
آموزش
۱. محتوای آموزشی، ساختار و فضای آموزشی، فارغ از هر نوع تفکیک جنسیتی و با مدیریت شورای معلمین، دانش آموزان و والدین
- حق آموزش به زبان مادری
- آموزش جنسی برای همه ی دانش آموزان.
- آموزش مهارت‌های زندگی، تمرین زندگی جمعی و اختصاص زمان و مکان بازی، برای کودکان تا قبل از ورود به مدرسه
۲. آموزش اجباری و رایگان تا پایان دوره متوسطه و آموزش عالی رایگان و برابر برای زنان، مردان و جامعه‌ی رنگین‌کمانی و برچیده‌شدن هر نوع سهمیه‌بندی جنسیتی ،مذهبی و.. از تمام مقاطع و رشته‌ها
- درنظرگرفتن طرح‌های حمایتی برای تحصیل زنان مناطق محروم نگاه داشته شده و زنان مهاجر تا سطوح عالی
۳. ارائه رایگان وعده‌ی غذایی و وسایل مورد نیاز تحصیل برای همه، در تمامی مقاطع، زیر نظر شوراهای دانش آموزی و دانشجویی
بهداشت و درمان
۱. دسترسی رایگان و برابر به بهداشت و درمان برای همه
۲. حق دسترسی رایگان به اقلام بهداشتی و دارو‌های پیشگیری از بارداری و دسترسی به آموزش‌های جنسی و عاطفی برای زنان، مردان و جامعه‌ی رنگین‌کمانی
۳. منع قانونی هر نوع آزمایش و معاینه‌ی پزشکی در ارتباط با بکارت
۴. منع قانونی ختنه‌ی زنان و پیگرد قانونی برای والدین و کسانی که اقدام به چنین عملی کنند
۵.تأسیس کلینیک‌های رایگان سلامت زنان در سراسر کشور با اولویت‌بخشی به زنان روستایی، محروم نگه داشته شده و مهاجران زیر نظر شوراها
- خدمات پزشکی و آموزشی در ارتباط با بارداری، زایمان، مراقبت‌های پزشکی پس از زایمان و شیردهی، برای همه
۶. حق و دسترسی به امکانات پایان خودخواسته به بارداری( سقط جنین) بهداشتی، قانونی و رایگان بنا به درخواست فرد باردار در هر مقطعی از بارداری
زندگی مشترک
۱. حق ثبت قانونی ازدواج برای زنان، مردان و جامعه‌ی رنگین‌کمانی پس از ۱۸ سالگی و فقط با رضایت طرفین ( حذف اجازه‌ی پدر) و به رسمیت شناختن هر نوع از زندگی مشترک
- منع قانونی چندهمسری
- منع قانونی ازدواج اجباری و مجازات آمرین و عاملین آن
۲. حق طلاق برابر
۳. حقوق و مسئولیت‌های یکسان در ارتباط با مالکیت، سرپرستی و مدیریت اموال، برای هر دو طرف در ازدواج رسمی یا غیر رسمی و هرشکل دیگری از زندگی مشترک،حین و پس از انحلال رابطه
۴. حق تصمیم‌گیری برای بارداری و تعداد فرزندان، متعلق به فردی است که فرزند را به دنیا می‌آورد
۵. حقوق و مسئولیت یکسان طرفین زندگی مشترک، در ارتباط با کودکان بیولوژیک و غیر‌بیولوژیک، فارغ از رسمیت حقوقی رابطه
اشتغال
۱. به حداقل رساندن کار باز‌تولیدی با تاسیس آشپزخانه، رختشورخانه، محل نگهداری از کودکان و محل نگهداری از سالمندان زیر نظر شوراهای محلات
۲. حق اشتغال برابر با امنیت شغلی برای زنان، مردان و جامعه‌ی رنگین‌کمانی با حقوق برابر و بیمه، برای حداکثر شش ساعت کار در روز
۳. تشکیل شوراهای کارگری با رعایت نسبت جنسیتی و اختصاص واحد زنان در هر شورا برای پیگیری مطالبات زنان
- شفافیت در قوانین احتساب دستمزد و در‌دسترس‌بودن اطلاعات پایه‌ی حقوق، مزایا و سایر پرداختی‌ها در تمام رده‌ها به منظور رفع تبعیض‌های پنهان از جمله تبعیض‌های جنسیتی
۴.تعیین حداقل حقوق و مزایا زیر نظر اتحادیه کارگران
۵. تضمین حق بازگشت به کار پس از مرخصی زایمان و حق برابر استفاده از بیمه بیکاری تا زمان بازگشت به کار برای همه
۶. تعیین سهمیه‌ی ثابت جنسیتی در هیئت مدیره‌ی تمامی ادارات و شرکت ها
۷. تشکیل گروه‌ها و تعاونی‌های خودیاری در سطح محلات به منظور به‌دست آوردن امکان دستیابی مساوی به فرصت‌های اقتصادی
- توجه ویژه به زنان مناطق محروم نگاه داشته شده و فراهم‌آوردن امکان اشتغال و دستیابی به اعتبارات و تسهیلات مالی
امنیت زنان و مسئله‌ی خشونت علیه زنان
۱. جرم‌انگاری هر شکلی از آزار و اذیت جنسی، تجاوز و خشونت علیه زنان، مردان و جامعه‌ی رنگین‌کمانی
۲. حمایت مضاعف از زنان و جامعه‌ی رنگین‌کمانی در برابر خشونت جنسی به شکل گسترده بلاخص در مناطق محروم نگاه داشته شده.
- امن‌سازی محلات و مقابله با مسئله‌ی خشونت زیر نظر شورای محلات
- تاسیس خانه‌های امن و مراکز مشاوره‌ی حرفه‌ای و امکان دسترسی آسان و فراگیر به آن‌ها زیر نظر شورای محلات
- اختصاص خط ویژه ۲۴ ساعته‌ی رایگان در تمام طول سال با امکان گرفتن مشاوره به زبان‌های متفاوت
۳.حمایت قانونی و درمانی از کارگران جنسی و جرم‌انگاری خرید سکس و هر شکلی از بدرفتاری با کارگران جنسی
- اجرای طرح‌های آموزشی برای توان‌افزایی کارگران جنسی و درنظرگرفتن بیمه و حقوق بازنشستگی
جمعی از فعالان زنان
منبع: بیدارزنی
مدیریت شورایی با مختصاتی که در این متن اشاره شده میتواند مجدد به باز تولید تبعیض و استبداد به زنان منجر شود.
١- التزام به قوانین مصوب شوراها میتواند بر اثر رانت درون شورایی نادیده انگاشته شود.
٢- ضمانت اجرایی برای فعالیت در غالب شورا در حیطه مسایل و تبعیضات به زنان وجود ندارد.
٣- اگر اساسنامه شورا خوب و دقیقن تدوین نشده باشد ، مصوبات شورا عملی نخواهد شد
اساسأ به نظر میرسد این متن با جوانب احتیاطی بسیار زیادی نگارش شده در حالیکه میدانیم مقوله مطالبات زنان یک مقوله غیر قابل خط‌کشی میبایست باشد تا در چرخه و باز‌تولید تبعیض و استبداد در مورد زنان و جامعه رنگین‌کمانی قرار نگیریم.
شمیلا نژادهاشمی / 31 January 2023