زانیار و لقمان مرادی در حالی اعدام شدند که هنوز از آثار شکنجه رنح می‌بردند، اعترافشان به زور کسب شد، و بارها اتهام واردآمده به خود را تکذیب کردند. اجرای حکم این دو پسرعمو واکنش‌های بسیاری را برانگیخته است. شهروندان و فعالان و سازمان‌های مدنی و سیاسی کرد خشمگین‌اند، فعالان و سازمان‌های حامی حقوق بشر آن را محکوم کرده‌اند، کاربران شبکه‌های اجتماعی به آن تاخته‌اند، رسانه‌ها همچنان از آن حرف می‌زنند.
اعدام زانیار و لقمان مرادی به نمونه دیگری از زیرپا گذاشتن عدالت در ایران بدل شده است. آن دو را به اتهام قتل پسر امام جمعه مریوان به مرگ محکوم کردند، اما روند دادرسی عادلانه حتی بر اساس قوانین جمهوری اسلامی در جریان صدور حکم آنها بارها نقض شد.
اجرای این حکم همزمان بود با اعدام رامین حسین‌پناهی و کمال احمدنژاد، دو زندانی سیاسی کرد دیگر و حمله موشکی به مقر دو حزب کرد ایرانی مخالف جمهوری اسلامی در اقلیم کردستان عراق. اواخر تیر نیز پیکر بی‌حان اقبال مرادی، پدر زانیار و عموی لقمان در روستای آلیاوای شهر پنجوین در سلیمانیه کشف شد، درحالی‌که با سه گلوله به قتل رسیده بود. کردستان ایران در اعتراض به اعدام‌ها و حملات اخیر از صبح چهارشنبه ۲۱ شهریور یک اعتصاب عمومی را آغاز کرده است.
زانیار مرادی در سالهای اخیر گفتگوهایی را برای روشن‌کردن ابعاد این نقض گسترده انجام داد. به گفته زانیار، دلیل اصلی زندانی‌شدن او و پسرعمویش فشار بر پدرش، اقبال مرادی، فعال سیاسی و عضو حزب کومله کردستان ایران بود. آنها ابتدا به اتهام «محاربه» به اعدام محکوم شدند اما سپس مقام‌های امنیتی اتهام قتل پسر امام جمعه مریوان را بدون هیچ مدرکی متوجه آنها کردند. شاهد عینی (یکی از دوستان مقتول) ضاربان اصلی را دیده بود و گفته بود زانیار و لقمان مرادی ضارب نبودند. سلاح به‌کاررفته در قتل پسر امام جمعه هرگز پیدا نشد. اعتراف آنها زیر شکنجه‌های طاقت‌فرسا با وعده بخشش امام جمعه انجام شد اما او هرگز به این وعده عمل نکرد. لقمان مرادی شاهدانی داشت که حضور او در شهری دیگر برای کار را هنگام ارتکاب قتل تأیید می‌کردند.
شبکه حقوق بشر کردستان گفتگوی زیر با زانیار مرادی را در ۱۳۹۰ انجام داد. او در این گفت‌و‌گو نیز به موارد نقض آیین دادرسی عادلانه، شیوه پرونده‌سازی و شکنجه‌های به‌کاررفته علیه او و لقمان پرداخته بود. با یکدیگر به تماشای آن می‌نشینیم:
اقبال مرادی در ابتدا عضو کومله بود، اما در سالهای اخیر به حزب حیات آزاد ایران (پژاک) گرایش پیدا کرده بود و در نهایت هم به عنوان فردی متمایل به این حزب ترور شد. او در دهه های پایانی عمر خود به عنوان یک فعال حقوق بشر فعالیت میکرد و عضویت حزبی مشخصی مشخصی نداشت، هرچند گرایش چپ و تمایل به پژاک داشت.
کارو / 13 September 2018