برگرفته از تریبون زمانه *  

گویا جسد مومیائی‌ رضا شاه پیدا شده است. شده باشد! فرق‌اش برای مردم با زمانی که پیدا نشده بود در چیست؟ کدام کمبود و نیازشان را جواب می‌دهد؟ این خبرسازی و واقعه پردازی تنها به کار سلطنت باختگان می‌خورد که از کشف جسد در روز تاجگذاری رضاخان، مثل آخوندها خرافه پردازی کنند که یعنی حکمتی الهی در این کار است و خدا به این ترتیب، نوه‌ی رضا شاه را به بازگرفتن تاج و تخت همایونی فرا می‌خواند! آن‌ها به بهانه کشف این جسد هیاهو راه انداخته‌اند که رضا شاه بنیانگذار ایران نوین بوده و چه خدماتی کرده است، و به این ترتیب می‌کوشند برای نظام پادشاهی احیای اعتبار و برای سلطنت نوه‌ی رضا شاه، کسب مشروعیت کنند. این مومیائی عَلم کردن از قماش فضاسازی با ادعای دیدن عکس خمینی در ماه، و بمراتب سخیف تر از آن است!

شروع کرده‌اند به تبلیغات در باره خدمات او، و مخالفان هم با یاد آوری بجا و لازم غارتگری‌ها و جنایات او و پسر‌اش از این ورشکستگان به تقصیر رو کم کنی می‌کنند. با آن که کارنامه‌های چرکین و خون آلود ” ایران نوینِ ” رضاشاه و ” تمدن بزرگِ” محمد رضا شاه عیان و شناخته شده است، بازخوانی و یادآوری آن برای نسل‌های بی خبر، لازم است. اما موضوع اصلی این است که کارنامه‌های رضا شاه و محمد رضا شاه چه دخل و ربطی به احیای نظام ساقط شده‌ی پادشاهی و حقانیت سلطنت شاهزاده رضا پهلوی دارد؟

همانطور که شاهزاده رضا پهلوی مسئول کارنامه‌های پدر و جد‌اش نیست، هیچ نوع مشروعیتی هم از آنان برای احیای سلطنت در ایران نمی‌گیرد. گیریم که آن‌ها بزرگترین سازندگان دموکرات و مترقی تاریخ ایران بوده باشند بی آن که بگذارند خون از دماغ کسی بیاید، کارنامه‌ی آن‌ها چه مشروعیتی برای شاهزاده رضا ایجاد می‌کند؟ صورت مسئله این نیست که چون آن‌ها چنین و چنان کردند پس حق شاهزاده رضاست که سلطنت کند، بلکه طرح درست مسئله چنین می‌تواند باشد: ملتی که علیه نظام پادشاهی قیام و آن را به گور سپرد، امروز به چه دلیل باید به احیای آن نظام رو بیاورد؟ به عبارت ساده تر: نیاز امروز مردم ایران به سلطنت در چه می‌تواند باشد و با بازگشت سلطنت، چه به دست می‌آورند که بدون سلطنت دست نیافتنی است؟

پاسخ این پرسش، موضوعی طبقاتی است. اکثریت بسیار عظیم مردم ایران به آزادی و دمومراسی و تامین اجتماعی و رفاه نیاز دارند. ایا رضا پهلوی و خانواده و هزارفامیل و کلیه دزدان و سرمایه داران بزرگ و متوسط و وزیر و وکیل‌ها و دیپلمات‌ها و نظامیان و ساواکی‌ها و شکنجه گرها و قلم به مزدان فراری در انقلاب بهمن (که من مجموعه‌شان را سلطنت باختگان نام می‌دهم) می‌خواهند به ایران برگردند و سلطنت برقرارکنند تا ثروت‌های دزدیده و سرمایه‌های باد آورده‌شان را به مردم ایران برگردنند؟! حتا خودشان چنین ادعای مضحکی نمی‌کنند. آن‌ها میخواهند برگردند تا امتیازات از دست رفته‌شان را بازپس بگیرند، فرصت‌های از دست رفته چهل ساله برای بهره کشی و غارت در را جبران کنند؛ آن‌ها می‌خواهند بیایند هر آنچه را که طبقه حاکم کنونی بالا کشیده و غارت کرده است، پیش از آن که مردم از چنگ‌شان بیرون بکشند، تصاحب کنند. شاهزاده رضا پهلوی این حقیقت را نمی‌تواند بگوید، پس نعل وارونه می‌زند که گویا ایران برای آزادی و دموکراسی به سلطنت او نیاز دارد! گویا دغدغه‌اش فقط این است که برای ایران آزادی و دموکراسی سوقات بیاورد. اما آزادی و دموکراسی چرا موکول به سلطنت است؟ رضا پهلوی که وارث پدر‌اش است، چیزی که نمی‌تواند به اندازه یک مثقال از نظام پدر و پدر بزرگ‌اش به میراث ببرد، آزادی و دموکراسی است. شاید او بخاطر زندگی در آمریکا و اروپا و بدون مسئولیت حکومتی، در زندگی خصوصی‌اش فردی ازاد منش و دموکرات باشد، اما این چه ربطی به رابطه‌ی آزادی و دموکراسی با نظام پادشاهی دارد؟ فرض کنیم چون رضا پهلوی فردی آزادمنش و دموکرات است، اگر به حکومت برسد به برقراری آزادی و دموکراسی کمر خواهد بست (کمترین لازمه‌ی دموکرات بودن او نه در زندگی خانوادگی بلکه در عرصه سیاسی این می‌بود که دیکتاتوری و جنایات و وابستگی پدر و پدر بزرگ‌اش را علنا و بی پروا و بی قید و شرط محکوم و از انان تبری جوید، حال آن که او حاشا و توجیه می‌کند) در این حالت موضوع ربطی به سلطنت ندارد و او می‌تواند خود‌اش را کاندیدای ریاست جمهوری کند یا هر پست مسئول بالا. اما اگر آزادی و دموکراسی از سلطنت زاده می‌شود، اولاً چرا در دوران پادشاهی پدر و پدر بزگ‌اش این رابطه معکوس بود؟ و ثانیاً چرا این پادشاه باید نوه‌ی رضاشاه و فرزند محمد رضا شاه باشد؟ من همینجا برای تاجگذاری اعلام آمادگی می‌کنم!

البته شاهزاده تناقض گوئی‌های درشتی هم می‌کند از جمله این که اگر به سلطنت برسد محض پایبندی به دموکراسی، در سیاست مداخله نخواهد کرد و مقامی تشریفاتی خواهد داشت مثل ملکه انگلیس. از دو حال خارج نیست، یا او آنچنان که در قانون اساسی مشروطه بود، در سیاست دخالتی نخواهد کرد، پس بود و نبود سلطنت هیچ نقشی در بود و نبود دموکراسی نمی‌تواند داشته باشد و سلطنت‌اش تنها موضوعتی انگلی همچون دربار ملکه انگلیس خواهد داشت که پول مردم را بالا بکشد و یا مثل پدر و پدر بزرگ‌اش قانون اساسی را زیر پا خواهد گذاشت و دیکتاتوری‌اش را با رسالت افسار کشی برای هدایت ملت در” شاهراه عظمت ملی” توجیه خواهد کرد.

بازگشت سلطنت به ایرانِ پسا جمهوری اسلامی، بدون دخالتگری دربار در سیاست، محال است. سلطنت اگر برگردد، از انقلاب انتقام خواهد گرفت. نه تنها مخالفان سلطنت اعم از حاکمان و اپوزیسیون مخالف شیخ و شاه را بشدت سرکوب خواهد کرد، بلکه هر حرکت و تلاشی را که بخواهد در برابر اعاده امتیازات از دست رفته‌ی سلطنت باختگان مقاومت کند، و بخصوص هرگونه اندیشه و رفتار و تشکلی را که به نحوی یاد آور انقلاب ۵۷ و بذرهای احتمالی‌ی طوفان‌های آزادی خواهی و برابری طلبی در آینده باشند، در نطفه منکوب و نابود خواهد کرد: “مار گزیده از ریسمان سیاه و سفید می‌ترسد”. ایران دوره رضاشاه و نیز محمد رضاشاه نمی‌توانست سلطنت صرفاً تشریفاتی انگلستان را داشته باشد و ایران پس از ولایت فقیه هزار بار کمتر. در واقع دموکراسی باید باشد تا او پادشاهی تشریفاتی باشد و نه این که دموکراسی محصول پادشاهی تشریفاتی او خواهد بود!

اما مقتضیات سرکوبگری‌ی بازگشت انتقامجویانه‌ی خلع ید شدگان به یک طرف، دموکرات ترین سلطنت هم که در ایران مستقر شود، اگر هیچ غارتگری هم نکند، چاره‌ای جز مدیریت و هدایت اقتصاد ایران در چهارچوب سرمایه داری جهانی و با رعایت اکید سیاست‌های لیبرالی و نئو لیبرالی نخواهد داشت و این یعنی تداوم سیاست‌های فلاکت گستر و خانه خراب کن جمهوری اسلامی. چنین سیاستی با معترضین و با مطالبات معیشتی آنان چه برخوردی خواهد کرد؟ اجازه خواهد داد برای دفاع از حقوق خود تشکل‌های مستقل ایجاد کنند؟ مطبوعات و رسانه‌های آزاد و آزادی بیان داشته باشند؟ آزادی تظاهرات و اعتصاب داشته باشند؟ احزاب سیاسی را آزاد خواهد گذاشت؟ زندان‌ها را تبدیل به موزه خواهد کرد؟ فقط ساده دلان ممکن است خیال کنند که اگر سلطنت برگردد، نان‌های دزدیده شده از دهان کودکان بر سر سفره‌ها بر می‌گردند و زندانبانان و شکنجه گران به خانه‌های خود! در صحنه‌ی تآتر شاید بشود چنین بازگشت پادشاهی آزادمنش و دموکرات را بازی کرد، جامعه صحنه‌ی بازی نیست، بازی هم اگر باشد، اشکنک دارد، سرشکستنک دارد!

قطعاً در داخل ایران هم اقلیتی ناچیز وجود دارد که خواب بازگشت سلطنت را می‌بیند تا شاید از بخور و بچاپ و زندگی تجملی بیش از آنچه هم اکنون در حاشیه‌ی صاحبان ” سفره انقلاب” در رژیم اسلامی دارد بهره مند شود و هیچ هم برایش مهم نیست که گندم‌اش در آسیاب خون آرد شود، اما اکثریت عظیم مردم ایران نه فقط بهره‌ای از بازگشت سلطنت نمی‌برند بلکه با گله‌ای حرامیان انتقامجو رو به رو خواهند بود که پوست و استخوان باقی مانده‌شان را هم در کیسه خواهند کرد.

ما به سلطنت نیازی نداریم. مومیائی‌ پیداشده، جسد رضا شاه باشد یا نه، آنچه در جسد مومیائی بودن‌اش نباید شک داشت، خود نظام پادشاهی است. بگذار در همان گور تاریخی‌اش بماند و بپوسد!

اول ماه مه ۲۰۱۸ / ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۷

لینک این مطلب در تریبون زمانه