صفحه یک روزنامه‌ها ویترین آن‌هاست. ویترینی که هم شما را به خرید و خواندن دعوت می‌کند و هم شناسنامه و معرف اندیشه، رویه و سلیقه گردانندگان روزنامه است. حتی مرور صفحه یک روزنامه‌ها سال‌هاست که به عنوان یک آیتم مهم و محبوب در رسانه‌های مکتوب و دیداری و شنیداری ارائه می‌شود تا برآیندی از مهمترین اخبار روزانه کشور باشد.
در ایران اما به دلیل محدودیت‌های خاص رسانه‌ای، خیلی وقت‌ها “صفحه یک”ها به هم شبیه و بدون شفافیت و صراحت می‌شوند.
خیلی هم کم پیش می‌آید که تیتر یک‌ها اختصاصی آن روزنامه و حاصل نگاه ویژه آن رسانه به موضوعی خاص باشد. با این مقدمه، در “پیشخوان” این هفته به سراغ بررسی موضوع انتخابات مجلس نهم با نگاه ویژه به صفحه یک‌ها، رفته‌ایم. تفاوت‌ها معنادار است.
تیترهای یکسان و یکسو
روز شنبه صفحه یک‌ها در تسخیر تیترهایی مشابه بود که از یک اتفاق بدیهی خبر می‌دادند: پایان مهلت ثبت‌نام نامزدهای انتخابات مجلس و جدی‌تر شدن دسته‌بندی‌های سیاسی.
“آرمان” تیتر زده بود: “پایان ثبت‌نام و آغاز دسته‌بندی‌ها” سردبیری “فرهنگ آشتی” هم در انتخاب تیتر یک به انتخابات مجلس از این زاویه پرداخته بود: “شوق کابینه دولت نهم برای ورود به مجلس نهم” این روزنامه از حضور دو وزیر و یک معاون دولت نهم در ستاد انتخابات کشور برای ثبت‌نام خبر می‌داد.
“ابتکار” هم تیتر یک “ترکیب صف‌آرایی در انتخابات مجلس نهم” را برگزیده بود. “ایران”، روزنامه رسمی دولت اما ترجیح داد “بزرگترین شوک نفتی تاریخ” را تیتر یک کند که به تبعات تحریم احتمالی نفت ایران اشاره داشت.
ابتکار به نقل از جنتی: برخی هدفشان در انتخابات رفتن به مجلس نیست، بلكه تنها می‌خواهند آرامش را به هم بزنند، این‌ها را باید برای مردم توضیح داد تا فریب نخورند، بهانه‌هایی مثل تقلب می‌گیرند، آنها به دنبال براندازی هستند و می‌خواهند شیطنت كنند
“تهران امروز” تیتر زده بود: “آرایش انتخاباتی جریانهای سیاسی” و فرصت را مغتنم شمرده بود تا در این گزارش بنویسد: “در انتخابات پیش رو نخبگان نیز شركت دارند كه از جمله آنان می‌توان به حضور مجید رفیعی مدیر مسئول روزنامه تهران امروز و مدیر سابق سایت فردا نیوز برای كاندیداتوری انتخابات مجلس نهم از حوزه انتخابیه یكی از شهرستان‌ها اشاره كرد”
“جمهوری اسلامی” از معدود روزنامه‌هایی بود که کمترین توجه را به موضوع انتخابات داشت و در “جوان” روزنامه منتسب به سپاه پاسداران هم چنین رویکردی دیده می‌شد. همچنین “سیاست روز” تمام نیم‌تای بالای صفحه را به عکسی از یک ناو ایرانی در رزمایش ولایت اختصاص داد.
“شرق” هم اصلا موضوع انتخابات را در صفحه یک خود راه نداد و عکس علی مطهری بود که تیتر از زبان او عنوان می‌کرد که گزارش کمیسیون اصل 90 درباره حوادث پس از انتخابات یک‌طرفه است. تیتر یک هم از قول رییس سازمان بازرسی کل کشور “خطر تکرار فساد بانکی اخیر” انتخاب شده بود.
“روزگار” در اولین روز از سری جدید انتشار خود، با تیتر “آرایش سیاسی جدید در کشور” و چهار عکس از مصباح یزدی، مهدوی کنی، اسفندیار رحیم‌مشایی و موسوی خوئینی به موضوع انتخابات پرداخته بود.
قحط الرجال است
روز یکشنبه آرمان از قول سخنگوی شورای نگهبان تیر زده بود: “شورای نگهبان نگاه سیاسی ندارد” و خبر می‌داد که اعلام نتایج بررسی صلاحیت‌ها اول اسفند اعلام می‌شود.
در سرمقاله این روز با عنوان ” نسبت بخش حقوقی ستاد انتخابات با نهادهای قضایی”، محمدعلی نجفی توانا نوشته بود: ” در خصوص اختیارات و وظایف ستاد انتخاباتی که قصد شفاف سازی و تنویر مطالبی دارد که مربوط به اتهام افراد یا نهادها است.
باید توجه داشت اگر این امر صرفا نوعی رفع ابهام و روشنگری و دریافت پیام واقعی اظهارکنندگان است، منعی ندارد و عرف انتخاباتی و اداری هر کشوری است و نه تنها امر مذمومی محسوب نیست بلکه باعث می‌شود با گفتمان، ابهامات مرتفع شود.
ولی اگر اظهارات متضمن اتهام باشد یا کشف شود که کاندیدایی وجوهی از اموال عمومی را مورد دخل و تصرف غیر ماذونانه قرار داده، قطعا می‌تواند به عنوان یک جرم محسوب شود و حسب مورد اشخاص متضرر یا نمایندگان جامعه از جمله دادستان می‌توانند برای تعقیب افرادی که دست به چنین تخلفات مالی از بودجه عمومی زدند، اقامه دعوای کیفری کنند.”
سرمقاله ابتکار : اگر گذرتان به بهارستان افتاده‌باشد و کاری با یکی از نمایندگان داشته‌باشید، حتما به لیست ملاقات‌های مردمی نمایندگان، در تابلوی اعلانات نگاه افکنده‌اید. در جلوی نام برخی از نمایندگان مردم نوشته شده است: ملاقات عمومی ندارد
همچنین “اهمیت نقش زنان در انتخابات” مطلبی است که با امضای فاطمه آلیا، نماینده مجلس منتشر شده است:
“نقش زنان در انتخابات به غیر از اینكه می‌تواند سیاسی و در بعد اجتماع باشد می‌تواند در خانواده نیز حضور موثر و مشاركت اعضای خانواده را دربرداشته باشد چراكه وقتی مردی اعلام حضور برای شركت در انتخابات به عنوان یك رای دهنده می‌كند تنها یك نفر است اما وقتی زنی برای حضور در پای صندوق رای {اعلام حضور} می‌كند تمام اعضای خانواده را به شركتی موثر در انتخابات ترغیب می‌كند.”
غلامرضا كمالی پناه در سرمقاله ابتکار با عنوان “راستی نمایندگی مجلس شغل چندم است؟” نوشته بود: اگر گذرتان به بهارستان افتاده‌باشد و کاری با یکی از نمایندگان داشته‌باشید، حتما به لیست ملاقات‌های مردمی نمایندگان، در تابلوی اعلانات نگاه افکنده‌اید.
در جلوی نام برخی از نمایندگان مردم نوشته شده است: “ملاقات عمومی ندارد”؛ این اشخاص که خود را خاص و شاخص می‌دانند، ظاهرا شأن خویش را بالاتر از آن می‌دانند که درد دل مردم آس‌وپاس و گرفتار را گوش دهند؛ هرچند کسانی هم که دیدار عمومی دارند، به حرف‌های اربارب‌رجوعشان گوش نمی‌سپارند و فقط او را نگاه می‌کنند؛ “نگه‌کردن عاقل اندر سفیه!”
اگر هم پرسیده شود که چرا این بزرگان نمی‌خواهند، با موکلان خویش ملاقات داشته‌باشند، پاسخ می‌دهند: “به‌خاطر مشاغل فراوان و ریاست کمیسیون و از این قبیل بهانه‌های بنی‌اسراییلی.”
این گرامیان فراموش کرده‌اند که همین مردم آسمان‌جل بودند که با رأی خود و حمایت گاه و بی‌گاه، آنان را به بزرگی و شهرت رساندند؛ مردمی که با دلخوشی و سادگی به آنان رای دادند و حالا برای گشایش گره‌ای از مشکلات خود، با هزار امید در دل، خود را به بهارستان می‌رسانند و سراغ فلان نماینده مجلس را می‌گیرند و متصدیان خوش‌اخلاق(!) با اخم و طلب‌کارانه به آنان پاسخ می‌دهند که فلان نماینده اصلا ملاقات مردمی ندارد…
یکی از بهانه‌های نمایندگانی که ملاقات عمومی را حذف کرده‌اند، این است که ریاست کمیسیون خاصی را برعهده دارند؛ باید از این ازمابهتران پرسید که مسئولیت و حجم کارشان از رهبر معظم، رییس‌جمهوری محترم، وزرا و بسیاری از مسئولان ارشد که برای دیدار با مردم و شنیدن مشکلاتشان وقت می‌گذارند، بیشتر و سنگین‌تر است؟
بی‌تردید این‌گونه نیست، دلیل اصلی را باید در جای دیگری جست‌وجو کرد؛ اکثر نمایندگان شغل‌های مهم‌تری دارند که شغل نمایندگی مجلس در جنب آنها چندان مهم به‌نظرنمی‌رسد. نمی‌دانم انگار در این مملکت قحط‌الرجال است؛ با یک دست چند هندوانه می‌توان برداشت؟
کاری که برخی از وکلای مجلس می‌کنند، مصداق همین ضرب‌المثل است. یا آنان در هر دست خود، دست‌های پنهان دیگری دارند و از قدرت و افسون فوق بشری برخوردارند که درک ما از آن عاجز است، یا اینکه با کوتاه‌کردن دست دیگران کوشش می‌کنند، همه هندوانه‌ها را با دست خویش بردارند و هیچ‌کدام را هم سالم به مقصد نمی‌رسانند.”
تهران امروز: به نظر می‌رسد برخی مسئولان و فعالان اقتصادی پس از ناكامی و یا بركناری خود در این عرصه، این بار عزم خود را جزم كرده‌اند تا شانس خود را باردیگر در حوزه سیاست به آزمایش بگذارند
تهران امروز هم در یکی از تیترهای صفحه اول خود آورده بود: ” مردان اقتصادی به دنبال كرسی‌های مجلس” و می‌خواندیم: “به نظر می‌رسد برخی مسئولان و فعالان اقتصادی پس از ناكامی و یا بركناری خود در این عرصه، این بار عزم خود را جزم كرده‌اند تا شانس خود را باردیگر در حوزه سیاست به آزمایش بگذارند چرا كه به نظر می‌رسد ورود یكباره بسیاری از آنها به عرصه اقتصاد كشور در سطوح بالا سبب شده است كه آنها هم‌اینك خود را در قامت یك سیاستمدار ببینند.
سید مسعود میركاظمی وزیر بازرگانی دولت نهم و وزیر نفت دولت دهم، محمد سلیمانی وزیر سابق ارتباطات و سید كاظم وزیری هامانه از مهمترین وزرای اقتصادی هستند كه پس از بركناری از سمت‌های خود، این بار خود را كاندیدای نمایندگی مجلس شورای اسلامی كرده‌اند.”
تیتر یک جوان “اولین شکست تحریم‌کنندگان انتخابات” بود و در زیر تیتر آمده بود: “صادق زیباکلام: نظر هاشمی رفسنجانی عدم شرکت در انتخابات است”
حسن رشوند، با مقایسه کمی و کیفی متقاضیان کاندیداتوری در انتخابات مجلس هفتم و نهم این چنین تحلیل کرده بود: ” تصاویر منتشر شده در برخی خبرگزاری‌ها و سایت‌های خبری در آن مقطع گویای واقعیات تلخ و خیانتی بود كه اصلاح‌طلبان نسبت به نظام و احساسات پاك ملت بزرگ ایران روا داشته بودند.
جوان: روزنامه‌های دوم خردادی مملو بود از مصاحبه‌هایی كه هر روز با این جماعت هتاك به ارزش‌های نظام و انقلاب انجام می‌دادند. تصویر مردی با كلاه شاپو و سبیل‌های تا بناگوش در رفته و لباس‌های جاهلی و با تیتر مصاحبه با یكی از نامزدهای انتخابات مجلس هفتم، موجب آزار دوستداران نظام و تمسخر دشمنان انقلاب می‌شد
روزنامه‌های دوم خردادی مملو بود از مصاحبه‌هایی كه هر روز با این جماعت هتاك به ارزش‌های نظام و انقلاب انجام می‌دادند.
تصویر مردی با كلاه شاپو و سبیل‌های تا بناگوش در رفته و لباس‌های جاهلی دهه ۱۳۵۰ و با تیتر مصاحبه با یكی از نامزدهای انتخابات مجلس هفتم، موجب آزار دوستداران نظام و تمسخر دشمنان انقلاب می‌شد.
سناریویی كه با جنبش ثبت‌نام اصلاح‌طلبان و با نگاه به ایجاد چالش برای شورای نگهبان در اجرای وظیفه قانونی خود آغاز شده بود، با شروع ثبت نام‌ها، زمینه‌ای شد برای هتاكی به نظام و خوراك تبلیغاتی دشمنان انقلاب و همه این‌ها محصول خیانتی بود كه جماعت قانون‌گریز اصلاح‌طلب برای ضربه به انقلاب اسالمی و راه امام (ره)، نه صرفا شورای نگهبان، طراحی و اجرا كرده بودند.”
اصلاح‌طلبان، نقطه ابهام
دوشنبه روزنامه مردمسالاری به مدیرمسوولی مصطفی کواکبیان، نماینده حوزه سمنان در مجلس ” اعلام موجودیت جبهه مردم سالاری” را به عنوان تیتر یک انتخاب کرده بود و از قول کواکبیان در شرح نشست خبری این ائتلاف جدید نوشته بود: ” از بیش از ۵ هزار نفری که برای انتخابات مجلس نهم ثبت نام کرده‌اند، حدود ۷۰۰ نفر از آنها گرایش اصلاح طلبی دارند که البته شاید افراد مشهور آنها کمتر از ۱۰۰ نفر باشد»
وی گفت: ما شرایط را رصد می کنیم تا ببینیم دستگاه های نظارتی چگونه برخورد می‌کنند و امیدواریم سوژه به دست برخی از افرادی که آن طرف مرز نشسته اند و دائم بر تحریم انتخابات تاکید می‌کنند نیفتد و در واقع همه به شکلی عمل کنیم که مفهوم جذب حداکثری و دفع حداقلی در انتخابات مجلس نهم را مشاهده کنیم و بر اساس الگوی مجلس پنجم مشارکت مردم گسترده باشد {…}
جبهه مردمسالاری در مقابل جبهه اصلاحات نیست، بلکه این دو در کنار همدیگر فعالیت می‌کنند و ما مشکل خاصی نداریم. {…} ما اهل قهر و تحریم نیستیم.”
تهران امروز هم زیر تیتر ” رفتار انتخاباتی اصلاح‌طلبان چگونه خواهد بود؟ ” نوشت: اکنون همه از كم و كیف حضور اصلاح‌طلبان آگاهند و هیچ كس سخن از تحریم انتخاباتی جبهه اصلاحات نمی‌گوید.
در عین حال برآیندها حاكی از همگونی و هماهنگی این جبهه نیست. پیش‌بینی‌ها تا حدودی درست از آب درآمد؛ كم نبودند اصلاح‌طلبانی كه وارد گود انتخابات شدند. آمارهای ارائه شده توسط خود آنها این مطلب را تایید می‌كند {…}
جنگ روانی و تبلیغاتی مدعیان تحریم نیز اعتباری ندارد. نه مواضع مرد خاكستری درست از آب درآمد، نه توصیه‌های خاتمی به كار آمد و نه حتی سكوت حامیان معنوی كارساز شد {…} با نگاهی سطحی به آمار ثبت‌نام كاندیداها به وضوح مشاهده می‌شود كه تحریم گسترده و محوری انتخابات عملا با استقبال همه جریانات سیاسی اصلاح‌طلب مواجه نشده است.
تهران امروز: با نگاهی سطحی به آمار ثبت‌نام كاندیداها به وضوح مشاهده می‌شود كه تحریم گسترده و محوری انتخابات عملا با استقبال همه جریانات سیاسی اصلاح‌طلب مواجه نشده است
نگرانی وجود دارد یا ندارد
تیتر اول روزنامه سیاست‌روز “چرایی حضور در انتخابات مجلس نهم” انتخاب شده بود و در مطلبی آمده بود: “در جمهوری اسلامی به صورت واقعی و نه ظاهری مردم از ابتدای انقلاب اسالمی در تمام سطوح حاكمیتی شركت كرده و با رای مستقیم خود مسئولان عالی از جمله رئیس جمهوری و نمایندگان مجلس شورای اسلامی و شوراهای اسلامی شهر و روستا را انتخاب كرده‌اند.
با وجود این امر، كشورهای غربی كه منافع خود را در ایران پس از انقلاب به خطر افتاده می‌بینند با حمایت از ضد انقلاب داخلی تلاش می‌كنند كه وجهه مردم سالاری نظام را خدشه‌دار كنند.
سرمقاله هم با عنوان “نگرانی وجود ندارد” تاکید کرده بود: آمار و درصد بالای حضور مردم در انتخابات یکی از عوامل مهمی بوده است كه همواره ظرفیت اقتدار ایران را در مقابل بدخواهان بالا برده است. اگر تاكنون كشورهایی همچون رژیم صهیونیستی و آمریکا، دست از پا خطا نکرده‌اند، به خاطر همین نقش تاثیرگذار مردم در عرصه‌های گوناگون نظام اسلامی ایران است.
اكنون كه برگزاری انتخابات مجلس نهم را پیشرو داریم، به خاطر شرایطی كه ایجاد شده، مهمترین هدفی كه آمریکا و كشورهای هم‌پیمان آن علیه ایران دنبال آن هستند، كمرنگ كردن حضور مردم در این انتخابات است.
تحریم، تهدید نظامی و فشارهایی كه در عرصه‌های گوناگون به مردم و نظام وارد می‌شود شدت یافته و چشم آنها به انتخابات مجلس نهم دوخته شده است. چشم شیطانی آنها با حضور مردم پای صندوق‌های رای كور خواهد شد. این حضور هزینه‌های توطئه‌هایی كه آنها علیه جمهوری اسلامی به كار می‌برند، افزایش خواهد داد.
سیاست روز: تحریم، تهدید نظامی و فشارهایی كه در عرصه‌های گوناگون به مردم و نظام وارد می‌شود شدت یافته و چشم آنها به انتخابات مجلس نهم دوخته شده است. چشم شیطانی آنها با حضور مردم پای صندوق‌های رای كور خواهد شد
برخی گروه‌ها و معنای ولایی بودن
روزنامه ابتکار تیتر زده است: “هشدار جنتی درباره تحرکات انتخاباتی برخی گروه‌ها” و از قول دبیر شورای نگهبان نوشته: عده‌ای سخت ایستاده‌اند تا برای مردم مشكل ایجاد كنند، هرچند آنها به مقصدشان نمی‌رسند، اما گویی برخی هدفشان در انتخابات رفتن به مجلس نیست، بلكه تنها می‌خواهند آرامش را به هم بزنند، این‌ها را باید برای مردم توضیح داد تا فریب نخورند، بهانه‌هایی مثل تقلب می‌گیرند، آنها به دنبال براندازی هستند و می‌خواهند شیطنت كنند.
مرتضی طلایی، عضو شورای شهر و رییس پلیس اسبق تهران هم در یادداشتش برای آرمان نوشته است: خصیصه مجلس نهم ولایی بودن است. ولایی بودن به این معنا که هر آنچه رهبری فرمود بی‌چون و چرا اجرایی شود نه اینکه سلیقه‌ای رفتار شود.
هر جا به نفع بود آن را بزرگ کنیم و از کنار برخی هم عبور کنیم. وقتی مقام معظم رهبری به وحدت تاکید می‌کنند این وحدت درباره تمام جریانهای سیاسی است نه اینکه هر طیف بگوید در مورد آن جریان است. رهبری فردی است که شاهد بر کل کشور است و تنها چیزی که مد نظر ایشان است مصلحت مملکت است و باید همه برای تحقق فرمایشات ایشان تلاش کنند؛ این یعنی ولایی بودن.