استیو کونور ـ بقایای فسیل قدیمی‌ترین موجودات زنده زمین، در نمونه‌های سنگی متعلق به برکه‌ای دورافتاده در مرکز استرالیا پیدا شده است.
به‌گفته دانشمندان، این فسیل‌های میکروسکوپی مربوط به باکتری کهنی می‌شوند که بیش از 3.4 میلیارد سال پیش، در زمینی زندگی می‌کرد که تازه سر از عصر هولناکی در مقایسه با امروز درآورده بود. این میکروبهای اولیه، به جای اکسیژن از گوگرد برای تولید انرژی از غذای‌شان استفاده می‌کردند و به اعتقاد دانشمندان، این کشف، واپسین قدمی است که علم می‌تواند در مسیر نزدیکی به سرمنشاء اسرارآمیز حیات زمینی بردارد.
این فسیل‌ها در سنگ‌هایی پیدا شده‌اند که اصالتاً در آب‌های کم‌ژرفای نزدیک به ساحل ایجاد شده‌اند. به‌گفته «دیوید واکی» (David Wacey) از دانشگاه استرالیای غربی، این بدین‌معناست که سواحل یادشده، احتمالاً سکونت‌گاه اصلی نخستین ساکنان زنده زمین بوده‌اند. او در این زمینه می‌گوید: «محیطی که این میکروفسیل‌ها در آن پیدا شده‌اند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ چراکه رکورد قدمت زندگی در نزدیکی سواحل یا نواحی ساحل‌مانند را تا حدود ۲۰۰میلیون سال جابه‌جا کرده است. این یعنی سواحل اصلاً می‌توانسته‌اند همچون سنگ بنای حیات زمین عمل کنند. این کشف، شواهد محکم خوبی را در پیوند با حیات 3.4 میلیارد سال پیش زمین در اختیارمان قرار داده است و مهر تأییدی بر این فرضیه می‌زند که باکتری‌های مربوط به این دوران، در عمل بی‌هوازی بوده‌اند.»
سن زمین، حدود 4.6 میلیارد سال تخمین زده می‌شود، اما دوران سختی که در آن سیاره‌مان تحت هجمه باران سنگ‌های آسمانی بود، احتملاً حدود 3.8 میلیارد سال پیش می‌بایست به پایان رسیده باشد. پژوهش‌های پیشین نشان از وجود میکروفسیل‌هایی در سنگ‌های 3.5 میلیارد ساله می‌داد؛ هرچند که هیچ‌کدام‌شان به تأیید رسمی نرسید، اما میکروفسیل‌هایی که به تازگی کشف شده، محصول آزمایش‌های جامعی است که به روشنی نشان داده‌اند این سلول‌ها، روزگاری واقعاً زندگی می‌کرده‌اند و فقط بقایای حاصل از واکنش‌های غیر زنده شیمیایی نیستند. این موجودات در سنگی پیدا شدند که مابین دو لایه آتشفشانی- که به‌خوبی سن‌سنجی شده بودند- گیر افتاده بود و همین نکته پیشینه این فسیل‌ها را به دست کم ده‌ها میلیون سال پیش نسبت می‌داد.
پروفسور «مارتین بریستر» (Martin Braister) از دانشگاه آکسفورد و یکی از نویسندگان پژوهش مزبور که در نشریه علمی Nature Geoscience انتشار یافته است، اظهار می‌دارد: «این‌که می‌گوییم این سنگ‌ها 3.4 میلیارد سال سن دارند، عدد دقیقی به دست داده‌ایم. ما دست کم مدارک محکم خوبی برای اثبات وجود حیات زمینی در بالغ بر 3.4 میلیارد سال پیش به‌دست آورده‌ایم. این مدارک حکایت از این می‌کنند که در آن دوران، باکتری‌هایی روی زمین زندگی می‌کرده‌اند که هیچگونه وابستگی خاصی به اکسیژن نداشتند. چنین باکتری‌هایی را امروزه هم می‌توان یافت. باکتری‌های گوگردی، در گنداب‌های متعفن، خاک و چشمه‌های آب گرم پیدا می‌شوند و به‌طور کلی هر جایی که اکسیژن آزاد زیادی یافت نمی‌شود، اما می‌توان زندگی را هنوز با مواد ارگانیک برقرار داشت.»
مقادیر قابل توجه اکسیژن موجود در جو زمین، تنها پس از تحول چندین‌میلیون‌ساله میکروبهای گیاه‌مانند ظهور پیدا کرد که قابلیت استفاده از نور خورشید را به‌منظور تأمین انرژی‌شان از طریق عمل فتوسنتز داشتند و بدین‌وسیله اکسیژن را به‌عنوان فرآورده این واکنش طبیعی به هوا می‌فرستادند. تا پیش از این اوضاع، حیات زمینی تنها وابسته به عناصری همچون گوگرد بود که قابلیت هضم از روشی مشابه اکسیژن را برای تولید غذا دارد. دکتر واکی می‌گوید: «به اعتقاد من، هم‌اکنون ما نزدیک‌تر از هر وقت دیگری به نخستین‌های میکروبهای زمین هستیم … مشکلی که فعلاً داریم این است که سنگ‌های قدیمی‌تر از این سنگ که به سنوات پیشتری از تاریخ زمین اشاره دارند، فوق‌العاده کمیاب هستند.» دانشمندان این میکروفسیل‌ها را در منطقه «پیبارا» پیدا کرده‌اند که ناحیه خشنی پوشیده از گیاهان سوزنی‌برگ و غبار سرخ، در غرب استرالیاست.
منبع: The Independent
توضیح تصویر:
میکروفسیل‌های 3.4 میلیاردساله یافت‌شده در استرالیا / David Wacey