«طرح سالمسازی دریا»، طرحی برای تفکیک جنسیتی ساحل دریای خزر، میخواهد بگوید که حضور تن زن و تن مرد در کنار هم در فضای عمومی ناسالم است. ترکیب سالمسازی اینجا دستورهای مذهبی را به قوانین عرفی، آمالهای اخلاقی و همچنین موضوع بهداشت و سلامت وصل میکند. سالم اینجا واژه کلیدی است. این واژه یک فضای امنیتی-انضباطی را به اخلاقی که فلسفهاش هراس از تن، برهنگی و رابطه تنها باهم است، پیوند میزند. این هراس حقبهجانب در کنار دریا ایستاده است که بگوید: اگر تن مردان کنار تن زنان در دریا باشد، دریا دیگر سالم نیست، بهداشتی نیست، ضرر دارد، پر از مفاسد اخلاقی است.
تفکیک جنسیتی ساحل دریای خزر از دهه ۱۳۶۰ برقرار است. در خردادماه هر سال فرمانداریها و شهرداریهای شهرستانهای ساحلی به ترتیب فعال میشوند تا «طرح سالمسازی دریا» را اجرا کنند. دریا، جایی که آب هست و ساحل شنی را تیرهای چوبی میزنند، چادرهای برزنتی میکشند و بخش آبتنی زنان و مردان را از دیدهها میپوشانند. عملاً اما مردان همهجا آبتنی میکنند و نگرانی بیشتر در مورد تن زنان است.
تا آغاز خردادماه و آغاز این طرح، هنوز «پاسبان» دریا نیامده که آب را «سالم» کند. در این فرصت اندک، برخی از زنان دل به دریا میزنند و بالباس بیرون چادرها پا به آب میگذارند و دریا را برای خود مجاز میکنند.
دل به دريا زنندگانند اينان: ممكن است به نظر برسد كه آخوندهايي كه اين فتواها را مي دهند و اين احكام را براي محدودكردن زنان در همه جا و ازجمله در دريا صادر مي كنند، بيماران فكري و جنسي هستند كه البته بسياري از اخوندها و اقعا بيمار جنسي هستند و عميقا به خاطر رشد و نموشان در محيطهاي مشخص آخوندي، با اين بيماري ها و انحرافهاي فكري و ديدگاهي بزرگ شده اند. در واقع با واژه «سالم سازي» انحراف و بيماري و ناسالم فكري و روحي خودشان را «محجبه» مي كنند تا ما «نامحرم»ها نبينيم كه توي مغزشان چه خبر است؟
ولي اصل مسأله كه يك جلوه اش «سالم سازي دريا »نام گرفته دو پارامتر مشخص دارد:
يكي اين كه بخشي از سركوب عمومي است كه اين رژيم براي اعمال هژموني و سلطه خودش بر كل جامعه به آن دست مي زند و مضموني عميقا سياسي دارد. اگر از اين كارها نكند بايد ظرف چند ماه بساط حكومت آخوندي را جمع كند.
دوم اين كه مي خواهد، نيروي بالنده عصر و زمانه ما و به ويژه نيروي جوشان و خروشان و توانمند زن ايراني را در اين عصر و زمانه به بند بكشد و در خانه نگهدارد يا به خانه ها پس براند.
بنابراين عنوان مناسبي است كه به قول شادروان احمد شاملو: دل به دريا زنندگان اينان …
احمد مجد / 10 April 2017