همانطور که در بخش نخست مجموعه ده قسمتی «پنج سال پیش در چنین روزهایی» گفتیم، «رادیو زمانه» در پنجمین سالگرد انتخابات جنجالبرانگیز سال ۱۳۸۸ و پس از انتشار مستند «راهی دیگر» بنا دارد در مجموعه ویدئوهایی مروری کوتاه و گذرا داشته باشد بر آنچه که در طی آن سال، از پیش از انتخابات ریاست جمهوری دهم تا مقطع زمانی حدودی یک سال پس از آن در ایران رخ داد.
در ویدئوی دوم چگونگی گرم شدن تنور انتخابات و شکلگیری «موج سبز» در ایران و مناظره نامزدهای ریاست جمهوری دهم با یکدیگر را به تصویر کشیدهایم.
تبلیغات نامزدهای ریاستجمهوری ایران از طریق صداوسیما جمعه، اول خرداد ۱۳۸۸ آغاز شد.
مراسم بزرگداشت دوازدهمین سالروز دوم خرداد توسط حامیان میرحسین موسوی و با حضور محمد خاتمی برگزار شد، این مراسم به صحنه انتقاد کمسابقه چهرههای هنری، فرهنگی و سیاسی از چهار سال عملکرد دولت احمدینژاد تبدیل شد. بنا بود این مراسم ساعت ۱۶ آغاز شود، اما در ساعت ۱۵:۳۰ نه تنها روی سکوها و در جایگاه تماشاگران جایی برای نشستن نبود، بلکه محوطه داخلی مجموعه نیز پر و درها بسته شده بود.
در مراسم بزرگداشت دوم خرداد همچنین هنرمندان نام آشنایی چون داریوش مهرجویی، فرشته صدر عرفایی، حنا مخملباف، بهاره رهنما، لیلی رشیدی، پگاه آهنگرانی و… حضور داشتند.
مناظره انتخاباتی محمود احمدینژاد و میرحسین موسوی سیزدهم خرداد ماه ۱۳۸۸ برگزار شد. انتقاد از عملکرد دولتهای اکبر هاشمی رفسنجانی و محمد خاتمی مهمترین محور سخنان احمدینژاد و انتقاد از عملکرد دولت نهم موضوع بحث میرحسن موسوی بود. محمود احمدینژاد در ابتدای مناظره از آنچه که آن را «تخریب گسترده علیه دولت» خواند گلایه کرد و اکبر هاشمی رفسنجانی و محمد خاتمی را مهمترین افرادی معرفی کرد که علیه دولت وی تلاش میکنند.
در بخش سوم مناظره احمدینژاد با نشان دادن عکسی که بهطور نه چندان آشکار در جلوی دوربین گرفته بود، موسوی را تهدید کرد که مسائلی را در مورد زهرا رهنورد، همسر وی، خواهد گفت. وی بارها تکرار کرد «بگم؟ بگم؟» و این امر تأثیر بسیار منفی بر افکار عمومی بینندگان به زیان احمدینژاد گذاشت. سرانجام موسوی رو به دوربین و خطاب به مردم گفت که این شیوه، به «دیکتاتوری» منتهی میشود.
موسوی خطاب به مردم گفت که من برای از بین بردن این وضعیت به صحنه آمدهام. وی از مدارک تحصیلی همسرش نیز دفاع کرد و او را روشنفکر خواند. گزارشهای مختلفی حاکی از تجمع هواداران احمدینژاد در مقابل صداوسیما پس از پایان مناظره و نیز هواداران موسوی و احمدینژاد در میادین مختلف شهر تهران وجود دارد.
روز شنبه شانزدهم خرداد ۱۳۸۸ مناظره کروبی، نامزد اصلاحطلب در مقابل احمدینژاد بود. کروبی در قسمتی از مناظره رو به احمدینژاد گفت: «آقای احمدینژاد! من آنقدر شجاعت ندارم که مثل شما به همه اتهام بزنم.» مناظره با تکرار جمله «بالاخره آن ۳۰۰ میلیون را برای چی از جزایری گرفتید؟»، در مقابل انتقادات بسیار اساسی کروبی از سیاست خارجی، برنامه اقتصادی، دروغهای احمدینژاد پیش رفت.
هفدهم خرداد ۱۳۸۸ مناظره دو نامزد اصلاحطلب، کروبی و موسوی برگزار شد. این مناظره تلویزیونی به صحنه افشاگری بی سابقه این دو کاندیدای اصلاحطلب علیه ادعاهای دروغ محمود احمدی نژاد تبدیل شد. موسوی در این برنامه اظهار داشت: «من احساس نگرانی میکنم از اینکه حکومت یا دولت به مردم دروغ بگوید. آیا صندلی بیارزش پست و مقام و باقی ماندن در دولت ارزش دروغ گفتن به مردم را دارد؟ باید سازمان بازرسی آمار غلط و دروغها را بررسی کند.»
تأکید موسوی بر دروغ بودن اظهارات احمدینژاد با مداخله مجری برنامه رو به رو شد که از او میخواست از نامزدی که حضور ندارد، انتقاد نکند. موسوی در پاسخ وی اظهار داشت: «من برای نقد همین سیاستهای چهارساله آمدهام و از شما (مجری) تعجب میکنم، چرا وقتی دیگران نشستهاند و از دیگر کاندیداها میگویند معترض نمیشوید؟ من در حضور شما و آقای کروبی میگویم که ایشان سه برابر این زمان بیایند و صحبت کنند و هر دروغی که میخواهند بگویند. من فردی انقلابی هستم که اعتراض میکنم. من نمیخواستم بیایم و اگر وضعیت کشور اینگونه نبود همان کار فرهنگی خودم را داشتم، اما مملکت را به جایی کشیدند که پر از دروغ و نفرت است.»
در این میان و با به اوج رسیدن شور انتخابات عصر روز دوشنبه ۱۸ خرداد، به فاصله ۴ روز تا برگزاری دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، هزاران تن از طرفداران میرحسین موسوی در خیابان ولیعصر تهران، بلندترین خیابان خاورمیانه، از میدان تجریش تا راهآهن زنجیره انسانی سبزرنگی را برای تأکید بر حمایت از این کاندیدای اصلاحطلب به نمایش گذاشتند. در همین شب آخرین مناظره تلویزیونی با حضور محسن رضایی و محمود احمدینژاد انجام شد.
رضایی در این مناظره گفت مشکل آقای احمدینژاد این است که فکر میکنند که خیلی در همه عرصهها میفهمند. اینطور نیست، باید با نخبگان در تعامل بود اینطور نیست که اگر نخبگان حرفی غیر از ما گفتند، برخورد نکنیم، برده ما که نیستند. رضایی با بیان اینکه با این مدیریت نمیشود کشور را اداره کرد، گفت: «در مورد نرخ بیکاری که گفتید، شما عددسازی کردید. مردم بدانند که متغیر بیکاری تغییر پیدا کرده و از دو روز کار در هفته به ۲ ساعت رسیده است. یعنی در دولت نهم فردی با دو ساعت کار در هفته بیکار محسوب نمیشود.» او تأکید کرد: «من نمیخوام بگم دروغ میگویید؛ اصلاً این ادبیات رو قبول ندارم! اما مردم خودتان ببینید که الان چند بیکار در خانواده خود دارید.»
در بخش سوم از دهگانه پنج سال پیش در چنین روزهایی به آخرین روزهای منتهی به روز انتخابات دهم و روز رأی گیری یعنی بیست و دوم خرداد ۱۳۸۸ خواهیم پرداخت و خواهیم دید درگیریهای خیابانی آن سال چگونه آغاز شدند.