حدود ۱۳۰۰ سال پیش و در دوره ساسانی، غار «اسپهبد خورشید» به علت دارا بودن آب آشامیدنی به عنوان دژ استفاده می‌شد. در این غار، دژی هفت طبقه وجود دارد و به عنوان بزرگترین و کهن‌ترین «غار دژ» جهان شناخته می‌شود.
این غار دارای یکی از بزرگترین دهانه‌های غار طبیعی دنیا و طول قوس طاق آن چهل متر است.
در سال‌های گذشته کوه‌خواری، ساخت و ساز غیر مجاز و احداث معادن آسیب‌های فراوانی را به این منطقه وارد کرده است. هر انفجار در معادن برای تخلیه سنگ، آسیب‌های جبران‌ناپذیری را برای «اسپهبد خورشید» به همراه دارد.
این غار در سال ۱۳۸۱ خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
