مصرفکنندههای کلانشهرهای ایران در سالهای اخیر به شکر قهوهای بیشتر علاقه دارند؛ شکری که برخلاف شکر سفید، فیبر آن را نگرفتهاند و سالمتر است. از این رو کشت نیشکر در مازندران ایران که از زمان قاجار بهطور مداوم ادامه داشته، افزایش یافته است.
از کشت، تا برداشت نیشکر، تا آبگیری و شکرپزان، فرآیندی پرزحمت است که بیشتر زحمت آن به دوش کارگران زن در روستاهای مازندران است.
کشت محصول نیشکر در بهار است و برداشت آن پاییزی – حوالی آبان و آذر.
پس از برداشت محصول اصلی، نیشکر را در دستگاه آبگیری میریزند و آب آن را میگیرند.
آب سفید نیشکر خوردنی و پر از املاح مفید و ویتامینهاست.
تفالههای نیها هم خوراک مقویای برای دامهاست.
اما برای شکرگیری باید آب نیشکر را در دمای ۳۰۰- ۴۰۰ درجه سانتیگراد آنقدر بپزند و آنقدر هم بزنند که آب آن تبخیر شود.
در تمام مراحل، دیگ حاوی آب جوشان نیشکر را باید منظم هم بزنند که تفاله فیبرها ته نگیرد.
در انتها محصول بهدست آمده را خنک میکنند و با ریختن کمی کریستال شکر از محصول قبلی، فرآیند شکلگیری کریستالهای شکر قهوهای شکل میگیرد.
شکر قهوهای همچنان بیشتر هیدرات کربن از جنس شکر است اما املاح هم دارد.
به دلیل اینکه فیبرهای گیاه تصفیه نمیشوند، شکر قهوهای حاوی املاح مفیدی مانند کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم، ویتامینهای گروه «ب» است و اندکی هم پروتئین گیاهی دارد.
شکر قهوهای، پیش از صنعتی شدن شکرگیری در ایران، شکر اصلی مصرفی خانهها بود.
اولین دستگاههای تصفیه شکر از روسیه در زمان قاجار وارد ایران شد و بهمرور این دستگاهها در تصفیه فیبرها و تفالهها بهتر شدند و شکر سفید، شکر مورد پسند بازار شد.
با توجه به اینکه محصول شکر قهوهای پرطرفدار شده است، کشت نیشکر برای تولیدکنندگان سودآور است.
برای همین دستگاههای تصفیه را کنار گذاشتند و به روشهای سنتی تولید شکر باز گشتهاند.