از پنج گونه لاکپشت دریایی که زیستگاهشان دریای عمان و خلیج فارس است، فقط لاکپشت سبز در سواحل شنی بلوچستان تخمگذاری میکند. لاکپشت زیتونی، سر پهن و سبز در معرض خطر انقراض و لاکپشت پشت چرمی و منقار عقابی در معرض خطر بحرانی قرار دارند.
سفرهماهی گزنده بیشترین فراوانی را در میانه سفرهماهیهای دریای عمان دارد. این گونه معمولاً در قسمتهای کمعمق دریا نیز وارد میشوند و خود را در شنها فرو میکند. گاهی به دلیل جزر و مد آب، از آب جا میماند.
در تمامی سواحل جنوب ایران که ماسهای است، سفرهماهی یافت میشود. خار سمی دم سفرهماهی اگر انسان را بگزد، زخم دردناکی بهجای میگذارد و اگر چنانچه گزیدگی در ناحیه سینه و قلب باشد، ممکن است موجب مرگ شود.
عروسهای دریایی هم معمولاً پس از جزر، از آب جامانده و بر شنهای ساحل گیر میکنند. به دلیل اینکه عروس دریایی در کشورهای جنوب شرقی آسیا به خصوص چین مصرف خوراکی دارد، از سال ۱۳۸۴ عروسهای دریایی در سواحل جنوبی ایرانی شکار میشوند و به این کشورها صادر میشوند.
پیش از آغاز صید تجاری عروس دریایی، این آبزی که سمی هم هست مزاحم صیادان بود. ارقام سودهی ناشی از صید عروس دریایی در بلوچستان، مشخص نیست اما سود ناشی از صادرکردن عروس دریایی در استان هرمزگان سالی ۴۰۰هزار دلار است.
معصومه ابتکار معاون رییسجمهور و رییس سازمان محیط زیست ایران در سفر بهمن ماه خود به سواحل شرقی دریای عمان گفته بود که این سازمان حفاظت از محیط زیست و جانداران بلوچستان را در برنامه خود قرار داده است. از جمله مم بلوچی، سنجاب بلوچی، گاندو و چند مورد دیگر از جانورانی که تعداد آنها در شرایط بحرانی کمبود آب و خشکسالی کاهش یافته است.
بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰، جمعیت کل استان سیستان و بلوچستان بیش از دو میلیون و ۵۰۰ هزار نفر است، که بالای ۷۰ درصد آنها را بلوچها تشکیل میدهند. بیش از نیمی از این جمعیت را زنان و دختران بلوچ هستند، یعنی افزون بر ۷۰۰ هزار نفر. هر زن سالانه متوسط یک تا دو میلیون تومان هزینه سوزندوزی لباسهایشان را میدهند. لباس سنتی بلوچ، کار سوزندوزی دست و بسیار گرانقیمت است.
لباسهای سوزندوزی در حال حاضر در بازار شهرهای مناطق بلوچستان با قیمت ۱۰۰ هزار تا یک و نیم میلیون و حتی دو میلیون تومان به فروش میرسند. خریداران این لباسها معمولا از منطقه بلوچستان هستند که محرومیت و فقر مشکل جدی است؛ از این رو معمولا هر زن یا دختر بلوچ حداقل یک دست لباس سوزندوزیشده دارد. لباس سوزندوزیشده متعلق به عیدها و عروسیهاست و در زندگی روزمره زنان پوشیده نمیشود.
عمق کم آب دریای عمان در ساحل چابهار، شوری آب، گرمای هوا و ارتباط آن با آبهای آزاد، اکوسیستم ویژهای را ایجاد کرده که در برابر منابع آلودهکننده بسیار آسیبپذیر است. برخی از واحدهای صنعتی در منطقه اقدام به تخلیه فاضلابهای خود در محیط دریای عمان میکنند.
در بلوچستان به جز در منطقه آزاد چابهار، مراکز خرید مانند سوپرمارکتها یا پاساژها وجود ندارد و آنچه یافت میشود، بقالیهای کوچک هستند که اجناس وارداتی و لبنیات میفروشند.
در کنار بقالیها، دست فروش ها بساط پهن کرده و محصولات کشاورزی داخلی، ماهی، گوشت و مرغ میفروشند. دستفروشها همچنین پس از وارد شدن اجناس ارزانقیمت یا دست دوم از پاکستان، بساط پهن میکنند.
در بلوچستان دامداری رواج دارد و گوشت دام، رکن اساسی غذاهای بلوچ است. کبابها را معمولاً در ملات ادویه و ماست میخوابانند؛ یا با منقل کباب میکنند و یا در تنور. در روش «تندوری» یا «تنورچه» سیخ گوشت یا مرغ بهطور کامل در تنور میرود و آنجا پخته میشود.
کباب را در کنار خیابان یا بازار با برنج یا نان سرو میکنند. در بلوچستان کشت برنج هم میشود و برنج محصولی بومی است.
برخلاف تصور عمومی با اینکه بلوچستان همجوار با کشور پاکستان است و رفت و آمدهای بسیاری به این کشور و همینطور کشور هندوستان وجود دارد اما رنگ و طعم غذاهای پاکستانی یا هندی خیلی در بلوچستان یافت نمیشود.
بسیاری از اهالی بلوچستان به ویژه مرزنشینان با سفر به پاکستان اقدام به واردکردن اقلام دستدوم نظیر لباس و کفش میکنند.
بازارهای دستدومفروشی در این منطقه به دلیل قدرت خرید کم ساکنان بلوچستان ایجاد شدهاند و به زبان محلی به آنها «تاناکورا» یا «شلش فروشی» میگویند. اما یک جنبه این بازارها بازیافت اجناس است، که خود جنبه حمایت از محیط زیست دارد.
واردات میوه به جز موز در ایران ممنوع است اما با این حال قاچاقچیان میوه راهی برای وارد کردن انبه و گوآوا از پاکستان پیدا میکنند. بازار قاچاق انبه کابوس کشاورزان بلوچ شده است که برای جلوگیری از خراب شد محصولشان ناچارند هر سال مقادیر زیادیترشی انبه، پودر انبه و دیگر محصولات این میوه را تهیه کنند.
بیشتر فروشندگان در بازارهای بلوچستان مرد هستند. اما گاهی زنان هم برای فروش محصولهای کشاورزی یا صید روز به بازار میآیند و بساط پهن میکنند.
«پکوره» غذای خیابانی مورد علاقه مردم بلوچستان است که خمیرمایه آن با ادغام آرد نخود، آرد گندم، گشنیز، ادویههای معطر و آب ایجاد میشود به این خمیر انواع سبزیجات یا گوشت اضافه میشود.
پکوره را در روغن داغ سرخ میکنند و با انواع سسها از جمله سس انبه، تمبر هندی یا نعناع سرو میکنند. پکوره را معمولاً سر سفره افطار هم میخورند.
به دلیل هوای گرم و مرطوب، و برای جلوگیری از فاسد شدن گوشت، دام و طیور به صورت زنده در بازار به فروش میرسد. برای مصرف گوشت سپس حیوان را درست قبل از پختن ذبح میکنند.
تمام میوههای گرمسیری که در بلوچستان کشت میشوند به بازارهای شهرهای دیگر ایران صادر نمیشوند. میوههایی مانند چیکو، گوآوا. پاپایا (خربزه درختی)، کنار، پالسا و سیتاپُل در شهرهای دیگر ایران آن چنان شناخته شده نیستند.