تالاب هامون متشکل از سه دریاچه هامون پوزک، هامون صابوری و هامون هیرمند در مرز ایران با افغانستان است.
منطقه حفاظت شده هامون، تنها زیستگاه امن پرندگان مهاجر شرق ایران است. تاکنون ۱۸۳ گونه پرنده در این منطقه ثبت شده است.
به تازگی نام تالاب هامون در فهرست ذخیره‌گاه‌های بین المللی یونسکو قرار گرفته است. در ۱۸ سال گذشته خشکسالی و کاهش بارندگی موجب خشک شدن دریاچه هامون و در نتیجه مهاجرت پرندگان و جانوران از این منطقه شده است. کارشناسان محیط زیست می‌گویند نزدیک به ۶۷ درصد مساحت تالاب‌های ایران دیگر آب ندارند.
عکس: سعید گلی
مشکلات دریاچه هامون در سال‌های اخیر با قطع حق‌آبه این دریاچه توسط سدهایی که در افغانستان ساخته شده‌اند آغاز شد.
با خشک شدن دریاچه هامون در استان سیستان و بلوچستان ایران، مشکلات متعدد زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی در این منطقه بروز کرده است.
چیزی در حدود ۶۷ درصد مساحت تالاب‌های ایران دیگر آب ندارند. درباره تالاب‌های باقی مانده نیز بیم آن می‌رود که به زودی از نقشه این سرزمین پاک شوند.
با ثبت تالاب هامون در فهرست یونسکو، بودجه‌های بین المللی برای مدیریت این تالاب افزایش خواهد یافت.
نابودی این دریاچه باعث بیکاری و مهاجرت هزاران نفر به مناطق دیگر شده است.
خشک شدن هامون، میزان و شدت طوفان‌های گرد و غبار در منطقه را افزایش داده است.
در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۳ و با جاری شدن سیلاب از افغانستان، دریاچه هامون پس از ۱۵ سال آبگیری شد.
صید ماهی و میگو نیز به شدت کاهش پیدا کرده و بسیاری از این صیادان از کار بی‌کار شده‌اند
به گفته برخی کارشناسان سالانه میلیاردها تومان خسارات ناشی از خشک شدن تالاب هامون دامنگیر مردم و دولت می شود.
سازمان محیط زیست برای حفاظت از تالاب‌های ایران در حال لایروبی کانال‌های منتهی به تالاب‌ها و احیای برخی از چشمه‌ها و تعیین حد حریم بستر تالاب‌هاست.
خاک و گرد و غبار ناشی از خشک شدن هامون جان انسانها را به خطر انداخته است
دریاچه هامون در استان سیستان و بلوچستان ایران مدت‌هاست با بحران بی آبی رو‌به‌روست و خشک شدن بخش‌های وسیعی از آن موجب به وجود آمدن مشکلات مختلف زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی در سطح منطقه نیز شده است.
اعتقاد کارشناسان محیط زیست، نبود شاخص‌های مدیریتی، مدیریت ناصحیح، تغییر و تبدیل کاربری زمین‌های تالاب‌ها، سد سازی، شکار و صید غیرقانونی و صدور مجوزهای بیش از حد تحمل، کم آبی و خشکسالی، از عوامل نابودی تالاب‌ها در ایران است.
۸۰ درصد تالاب‌های ایران در وضعیت بحرانی قرار دارند.
به شرایط اکولوژیکی و طبیعی این تالاب‌ها توجه نشده و بدون در نظر گرفتن حق‌آبه آن‌ها، عملیات ساخت و ساز انجام شده است.
