فرید قاسمی، روزنامه‌نگار و پژوهشگر دو مجلد از مجموعه‌ای استثنایی در شناخت خرم‌آباد و فرهنگ و جغرافیای آن را منتشر کرده است: «خرم آباد شناخت».
دو مجلد از مجموعه «خرم‌آباد‌شناخت»، اثر فرید قاسمی، روزنامه‌نگار و پژوهشگر برجسته ایرانی که خود اهل خرم‌آباد است منتشر شده. جلد اول این مجموعه، «سرگذشت خرم‌آباد» و جلد دوم «دانشنامک خرم‌آباد» نام دارد.
این مجموعه در ۲۲۴۰ صفحه در قطع وزیری که در شهرشناسی و مردم‌شناسی ایران جایگاه ویژه‌ای دارد حاصل سه دهه پژوهش فرید قاسمی‌ست.
«خرم‌آباد» که به لری به آن «خورمووه» می‌گویند بزرگ‌ترین شهر استان لرستان است و پیشینه آن به تمدن ایلام می‌رسد. به همین جهت شناخت این شهر به معنای شناخت بخشی از تاریخ و جغرافیای فلات ایران است.
فرید قاسمی در کتاب «سرگذشت خرم‌آباد» نه تنها تاریخ این شهر را بازگو می‌کند، بلکه به حیات اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی این شهر باستانی و خوش آب و هوا نیز می‌پردازد. تاریخ شهرداری و اموری مانند آتش‌نشانی همانقدر در این کتاب اهمیت دارند که نظمیه و زندان‌های شهر و مسائلی مانند بهداشت و درمان و آموزش و شکار و ماهیگیری و صنعت و خلاصه همه جلوه‌هایی که زندگی شهری را رقم می‌زنند.
کتابفروشی‌ها، زاد و ولد مردم، گورستان‌ها، ورزشگاه‌ها و زورخانه‌ها و موضوعاتی مانند تماشاخانه‌ها و چایخانه‌ها و نمازخانه‌های شهر، جزء به جزء خواننده را با خرم‌آباد آشنا می‌کند.
در جلد دوم (دانشنامک خرم‌آباد) که دربردارنده ۳۰ هزار مدخل است رود‌ها، چشمه‌ها، آبشارها، معدن‌ها، صنایع، اداره‌ها، سازمان‌ها و موسسه‌ها، بانک‌ها و شرکت‌ها، غذاها و حتی جایگاه‌های سوخت خرم‌آباد فهرست شده است.
خانواده‌ها و ایل و آل‌ها، طایفه‌ها، سلسله‌ها، دودمان‌ها، تاریخچه رویدادهای سیاسی و ابزارهای ارتباطی، آئین‌ها و باورهای مردم خرم‌آباد بخشی دیگر از مطالب این کتاب جامع را تشکیل می‌دهد.
مجموعه سترگ «خرم‌آباد‌شناخت» اثر فرید‌قاسمی در ۲۲۴۰ صفحه وزیری در دو مجلد «سرگذشت خرم‌آباد» در ۱۳۸۰ صفحه (وزیری)، شمارگان یک‌هزار نسخه، به بهای ۱۲۰ هزار تومان و «دانشنامک خرم‌آباد» در ۸۶۰ صفحه (وزیری)، شمارگان یک‌هزار نسخه و به قیمت ۹۰ هزار تومان انتشار پیدا کرده است.
پیش از این از فرید قاسمی آثاری پژوهشی درباره تاریخ مطبوعات ایران منتشر شده است: سرگذشت مطبوعات ایران: روزگار محمد شاه و ناصرالدین شاه (۲جلد)، مطبوعات ایران در قرن بیستم، راهنمای مطبوعات ایران عصر قاجار (۱۲۱۵- ۱۳۰۴)، راهنمای مطبوعات ایران (۱۳۵۷- ۱۳۷۱)، نخستین‌های مطبوعات، مشاهیر مطبوعات ایران، تاریخ شفاهی مطبوعات ایران و …
خاطرات روزنامه‌نگاران زندانی در میان این آثار جایگاه ویژه‌ای دارد.
ضمن تشكر فراوان از اقاي قاسمي و يادي از شادروان استاد حميد ايزدپناه بابت يك عمر زحمت در شناسايي خطه لرستان و معرفي انچه در اين سرزمين چه از نظر جغرافيايي، زبان، فرهنگ، پيشينه، ووووووو در چند جلد كتاب ارزشمند، فقط يك نكته قابل ذكر است كه بد نديدم با هموطنان در ميان بگذارم، و انهم در رابطه با اسم خرم اباد است، بگذريم كه نام هاي باستاني خايدالو و شاهپور خواست، و ان اينكه اسم كنوني خرم اباد به معني خرمي و اباداني شهر نبوده، بلكه در گويش لري خور ماوه به معني مكاني بوده كه اسمان و خورشيد و ماه را رصد مي كردند. دليل انهم خور به معني خورشيد و ماوه هم همان ماه است، و ضمنا دور قلعه خرم اباد دوازده برج قرار داشته، كه به احتمال فراوان از قلعه خرم اباد هم بعنوان رصد خانه استفاده ميشده، كه البته از ان دوازده برج چيزي جز نام باقي نمانده، و انجا هنوز محله دوازده برجي مي نامند.
ماني از المان / 23 April 2016