گزارشگران بدون‌مرز (RSF) نقض حق آزادی رسانه‌ها را در پوشش بحران ویروس کرونا در دست‌کم ۹۰ کشور از ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل را از زمان آغاز این بیماری، ثبت کرده است. RSF اعلام می‌کند که دولتها باید به “نکوهش پیام‌رسان” پایان دهند، برای حفاظت از آزادی رسانه‌ها اقدام کنند و روزنامه‌نگاران را قادر به ارائه اطلاعات راستین کنند.
در قدرت‌های بزرگی مانند چین، روسیه، هند و ایالات متحده و در کشورهای پیشرو در دموکراسی‌های اروپایی مانند آلمان و ایتالیا و نیز در کشورهای کوچک مانند کوزوو، مجمع الجزایرکومور در اقیانوس هند و پادشاهی اسواتینی، RSF بسیاری ازموارد نقض آزادی رسانه‌ها را در ارتباط با پوشش بحران ویروس کرونا را ثبت و مستند کرده است. در کل ٪۴۷ از کشورهای عضو سازمان ملل نتوانسته‌اند به حق آزادی اطلاع‌رسانی احترام بگذارند. روزنامه‌نگاران تایوانی به‌دلیل منع شدنشان از کنفرانس مطبوعاتی سازمان بهداشت جهانی تحت فشار چین به‌علت عضو نبودن تایوان درسازمان ملل، در این درصد به‌حساب نمی‌آیند.
هیچکدام از مناطق جهان بدون وسوسه برای محدود کردن یا کنترل پوشش خبری ویروس کرونا نبوده‌اند. در ۳۲ کشوری که آزادی رسانه‌ها محدود شده است، آفریقا تقریباً بدترین قاره است. آسیا، قاره‌ای که همه‌گیری از آنجا آغاز شد، نیز سخت آسیب دیده است. بنا بر اطلاعات گردآوری شده از سوی RSF و ثبت شده در ابزار ردیابی آن ،Tracker-19 (ردیاب- ۱۹)، در ۲۷ کشور ِ منطقه آسیا-اقیانوسیه و آسیای میانه، آزادی رسانه‌ها نقض شده است. در اروپا، دومین مرکز همه‌گیری، ۱۴ کشور در اتحادیه اروپا و منطقه بالکان درگیر این امر بوده‌اند. در نیمکره غربی، ۹ کشور از ده کشوری که ثبت شده‌اند در آمریکای جنوبی و مرکزی قرار دارند. نقض اطلاع‌رسانی تاکنون تنها در پنج کشور در خاورمیانه به‌ثبت رسیده است، جایی که ایران بیشترین تعداد را دارد.همه‌گیری ویروس در ایران با سرکوب روزنامه‌نگاران مستقل همراه بوده است. دست کم ۲۸ نفر احضار شده‌اند، که از زمان آغاز این بیماری همه‌گیر تحت بازجویی قرار گرفته و یا بازداشت شده‌اند.
بدترین آزارگری‌ها در کشورهای با رده پایین در رده‌بندی جهانی آزادی رسانه‌ها انجام نشده است. این رخ‌دادها در هفت کشور اروپایی رخ داده است (شش کشور از اتحادیه اروپا) که بیشتر وضعیت آزادی رسانه‌ها در آنها خوب یا کمابیش خوب تلقی می‌شود. این در حالی است که برای نمونه آلمان و انگلستان به ترتیب از بین۱۸۰ کشور رده ۱۱و ۳۵ جای دارند. در مورد نخست، روزنامه‌نگاران در جریان اعتراض به محدودیت‌های قرنطینه، مورد حمله فیزیکی قرار گرفتند. در مورد دوم، RSF نگران واکنش تهاجمی دولت به برخی از مقالات انتقادی در مورد مدیریت این همه‌گیری است. در آفریقا، چهار کشور ناقض اطلاع‌رسانی نیز در رده‌بندی، رده کمابیش بالایی دارند. یکی از این کشورها غنا (۳۰) است، جایی که یک خبرنگار دویچه وله آفریقا درحال پوشش خبری با رعایت قوانین قرنطیه، توسط یک سرباز مورد حمله و ضرب و شتم قرار گرفت.
کریستف دلوار، دبیرکل RSF گفت: “پذیرش اینکه بحران ویروس کرونا بهانه‌ای برای نقض آزادی رسانه‌ها در سراسر جهان، از این میان در کشورهایی که به‌عنوان الگوی دموکراتیک در نظر گرفته می‌شوند، بسیار نگران کننده است.” به جای ” نکوهش پیام‌رسان “، همان‌گونه که میشل بشله، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد گفت، دولت باید تمام تلاش ممکن را برای حافظت از آنها انجام دهد و آنها را قادر سازد تا اطلاعات راستین را بدست آورند. این پیش‌شرطی است لازم برای مبارزه با ضداطلاعات که بحران را تشدید می‌کند،”
به‌ویژه نگران‌کننده است که ببینیم، در بعضی از کشورها، خود رؤسای جمهور مسئولیت نقض آزادی رسانه‌ها را دارند. در ایالات متحده، دونالد ترامپ در کنفرانس مطبوعاتی روزانه خود از زمان آغاز بحران ویروس کرونا حداقل به ۸ روزنامه‌نگار حمله کرده است. خاوئر بولسونارو رئیس‌جمهور برزیل نیز به جای مبارزه با بیماری همه‌گیر، به آزار و اذیت رسانه‌ها شهرت یافته‌است.
هنگامی که رؤسای جمهور خود به تنهایی روزنامه‌نگاران را سرزنش نمی‌کنند، این دستگاه دولتی است که کسانی را که جرأت می‌کنند درباره مدیریت دولت در رویارویی با همه‌گیری پرسش کنند، سانسور می‌کند. در بلاروس، یک گزارش‌گر تحقیقی به دلیل انتقاد از استراتژی رئیس‌جمهور با یک دوره ۱۰ ساله زندان روبرو است. در نیکاراگوئه، دولت دانیل اورتگا به‌منظور انکار یا به حداقل رساندن تأثیر بیماری همه‌گیر، یک کمپین ضد اطلاعاتی راه اندازی کرده است و برای رسانه‌های مستقل نیز مانع‌‌سازی کرده است. در زیمبابوه و اوگاندا، جایی که یک چهارم از موارد نقض اطلاع رسانی آفریقا به ثبت رسیده است، نیروهای امنیتی نه تنها روزنامه‌نگاران را دستگیر می‌کنند بلکه به آنها حمله فیزیکی نیز می‌کنند. در هند و بنگلادش، پلیس مسئول بیشتر خشونت‌ها علیه روزنامه‌نگاران بوده است این موضوع درمورد اوکراین نیز وجود دارد.
این همه‌گیری همچنین به تعدادی از دولتها اجازه داده است تا قانون‌ها، مقررات یا اقدامات استثنائی اتخاذ کنند که به‌طور ویژه با آزادی رسانه‌ها بسیار ناسازگار است. در حالی که این “قانون‌های ویروس کرونا” باعث می‌شود که صدای روزنامه‌نگاران انتقادی را در کشورهایی مانند مجارستان راحت‌تر خاموش کنند، کشورهای دیگری مانند کامبوج، میانمار، صربستان و ترکیه نیازی به این قانون‌ها ندارند تا بتوانند روزنامه‌نگاران را حتی برای یک مقاله درباره کوید – ۱۹ زندانی کنند.
بسیاری از موارد دیگر از نقض آزادی اطلاع‌رسانی که توسط RSF ثبت شده‌اند در وب‌سایت و نقشه Tracker-19 (ردیاب -۱۹) قابل دسترس هستند. نام‌گذاری ردیاب- ۱۹ که ارجاعی است به کوید -۱۹ و ماده ۱۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر است، هدف آن ارزیابی تأثیرات این بیماری همه‌گیر بر روزنامه‌نگاری است. این سانسور دولتی، ضد اطلاعات عامدانه و تأثیرات آنها در حق برخورداری از اطلاعات قابل اعتماد را مستند می‌کند.
