مرکز پژوهش‌های مجلس ایران درباره وضعیت حجاب در ایران گزارشی با عنوان «عوامل مؤثر بر اجرایی شدن سیاست‌های حجاب و راهکارهای پیش‌رو» منتشر کرده. بر اساس این گزارش حجاب شرعی تنها برای حدود ۳۵ درصد افراد جامعه ارزشمند است و نزدیک به ۷۰ درصد جامعه یا اعتقادی به حجاب ندارند یا جزو بدحجابان هستند.

عکس از آرشیو

در بخش اول گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس ایران، «نگرش مردم نسبت به موضوع حجاب» و «رفتار پوششی» آنها بررسی شده است. وضعیت نگرش جامعه به موضوع حجاب در پنج محور شامل «ارزشمندی حجاب، ضرورت حجاب برای زن مسلمان، حدود حجاب، پیامدهای حجاب و بی‌‌حجابی، مداخله دولت در موضوع حجاب» ارزیابی شده است.

این گزارش نشان می‌دهد که در ایران ارزشمندی حجاب از شرعی به عرفی تغییر کرده، جمعیتی که بد‌‌حجابان کم‌‌آسیب (محجبه‌‌های عرفی) خوانده شده‌اند بالاست و «کانون‌های بحران بدحجابی» وجود دارد.

بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس درباره تغییر ارزشمندی حجاب از شرعی به عرفی، حجاب شرعی تنها برای ۳۵ درصد از افراد جامعه ارزشمند است و تقریباً ۵۵ درصد از زنان، حجاب عرفی را ارزشمند دانسته‌اند. این گزارش می‌گوید زنان به دلیل نوعی حس بی‌‌رغبتی درخصوص حجاب شرعی، بین دو گزینه حجاب عرفی و شرعی، حجاب عرفی را انتخاب کرده‌اند.  ۱۰ تا ۱۵ درصد زنان در این گزارش در وضعیت حاد یا بدحجاب هنجارشکن خوانده شده‌اند.

بیش از ۸۵ درصد از جمعیت افراد بد‌‌حجاب به عنوان «بدحجابان کم آسیب» معرفی شده‌اند که به لحاظ ذهنی خود را محجبه می‌‌دانند. نویسندگان گزارش تاکید کرده‌اند: «این طیف خاکستری، از یک طرف حجاب را برای زن مسلمان واجب می‌دانند و نسبت به پیامدهای منفی بدحجابی آگاهی دارند، اما ازسوی دیگر نسبت به ارزشمندی حجاب شرعی و همچنین مداخله دولت در کنترل حجاب موضع داشته و مقاومت ذهنی دارند و بخشی از آنها به لحاظ ذهنی استعداد ریزش به سمت بدحجابان هنجارشکن را دارا هستند.»

بر اساس این گزارش، افراد تحصیلکردهِ جوانِ ساکن شهرهای بزرگ و کلان‌شهرها کمتر اعتقاد به حجاب دارند که عمده مصرف فرهنگی آنها تماشای ماهواره و فیلم‌‌های سینمایی داخلی و خارجی است.

از میان ۳۰ تا ۴۰ درصد از زنان باحجاب، حدود ۱۳ درصد به صورت سنتی حجاب خود را رعایت می‌کنند و مابقی زنان باحجاب از شیوه‌های جدید حجاب، از قبیل چادرملی و… استفاده می‌کنند.

در مورد «مداخله دولت در موضوع حجاب» با محوریت گشت ارشاد، تنها ۳۵ تا ۴۵ درصد از افراد، موافق مداخله و ورود دولت به این شکل در این موضوع هستند.

بر اساس نتایج این گزارش، سه گروه از افراد، یعنی زنان بیکار، محصل‌ها و کارمندان شرکت‌های خصوصی از گروه‌های بی‌توجه به حجاب خوانده شده‌اند و  در میان شاغلان نیز کارمندهای شرکت‌های خصوصی، بازاری‌ها، کارگران و فعالان رسانه‌ای بد پوشش دانسته شده‌اند.

این گزارش می‌گوید که با افزایش مصرف محصولات سينمایی «بدپوششی زنان» نيز تشدید می‌شود و کسانی که هر هفته به سينما می‌روند، به حجاب تقیدی ندارند.

بررسی رابطه «وضعیت تأهل» و میزان حجاب نشان داده که تأهل تأثیر قابل ملاحظه‌ای در تغییرات پوششی زنان جامعه ندارد و اختلاف بین زنان مجرد و متأهل بدحجاب جامعه، تقریباً ۱۰ درصد است.

مساله حجاب یکی از کانون‌های درگیری زنان ایران با نهادهای رسمی و دولتی بوده و زنان با نافرمانی مدنی در طول ۴۰ سال پس از انقلاب با آن مقابله کرده‌اند. حکومت نیز با راه‌اندازی گشت‌های ارشاد و صدور حکم‌های قضایی برای افراد بدحجاب و بی‌حجاب با آنها برخورد می‌کند.

در سال‌های اخیر مبارزه با حجاب اجباری شکل‌های جدیدی پیدا کرده و کمپین‌هایی برای شکستن قانون حجاب اجباری تشکیل شده است.

سال گذشته، به دنبال بالا رفتن ویدا موحد از سکویی در خیابان انقلاب در حالی که شال خود را بر سر چوبی زده بود، تعدادی از زنان حرکت او را ادامه دادند که به دختران خیابان انقلاب مشهور شدند. تعدادی از این زنان دستگیر شدند و حکم‌های سنگین زندان دریافت کردند.