این متن را مدتی پیش نوشتم اما در انتشار آن تردید داشتم. وقتی دوست قدیمی بهزاد کریمی، به نمایندگی از برگزار کنندگان کنگره کلن، مرا هم به عنوان «میهمان» دعوت کرد، به او گفتم آمدن من به صلاح نیست. پس از انقلاب در هیچ گروه و سازمانی عضو نبودم اما برخی اعضای کنگره، چون خود او، دوستان بسیار قدیمی من هستند با خاطرات مشترک زیبا. گفتم که ادمی صریح ام که ساکت نمی تواند بود. نقدهای من به ناچار در گفت و گوهای دو نفره و چند نفره مطرح می شود و دوستان قدیم را آزرده می کند. برخی دوستی ها هست که ادم نمی خواهد سر پیری آن ها را تخریب کند. به دلایلی که بهزاد گفت، و بیش تر به این دلیل که می خواستم از نزدیک ببینم، رفتم و به دلایل شخصی بیش از یک روز و نیم نماندم . برخی دوستان قدیمی از انتقادهای من به شدت آزرده شدند و انتشار این متن شاید بر آزردگی ها بیافزاید. متاسفم.
پیش درآمد
در شورش های دی ماه برای نخستین بار در تاریخ معاصر ایران، دستکم پس از ٣۲، لایه های فقیر، تهی دست، کم درآمد، کارگران، بیکاران ــ اردوی محرومان و حذف شدگان ـ مستقل از جناح های حکومتی به میدان آمدند. شورش های دی ماه، چون یکی از گره گاه های اصلی تاریخ معاصر ایران، پایان دورانی را نوید داد که این لایه ها، با پذیرش هژمونی سیاسی لایه های دیگر، نقش نردبان قدرت را ایفاء می کردند. محرومیت جنبش خودانگیخته دی ماه از حضور چپ سازمان یافته تاکیدی بود بر ضرورت حضور چپ. غیبت چپ مستقل سازمان یافته در جامعه کنونی چشم اسفندیار جنبش ها است چرا که نه فقط عدالت اجتماعی، که حتا دموکراسی نیز، بدون حضور چپ مستقل سازمان یافته ممکن نیست. تفصیل این ها را در یادداشت های قبلی نوشته ام.
برای حضور بالعفل چپ سازمان یافته چه می توان کرد؟ چپ تشکیلاتی خارج از کشور و هواداران احتمالی آن ها در داخل بخشی از پاسخ اند؟ تاسیس «حزب چپ ایران (فدائیان)» بخشی از پاسخ است یا چون سلف خود، سازمان اکثریت، مانعی در این راه؟
متن شناسی، نزاع اولی و دومی
اولی: «ساختار سیاسی ـ حقوقی جمهوری اسلامی راه اصلاحات را مسدود کرده است»، «اصلاح طلبان حکومتی نشان دادند که راهکاری برای برون رفت کشور از وضعیت بحرانی ندارند». «ما برای گذار از جمهوری اسلامی به یک جمهوری دموکراتیک… مبارزه می کنیم»
دومی: «ما بر تمرکز مبارزه علیه ولایت فقیه به عنوان رکن اصلی این نظام تاکید داریم». «ما در شکاف موجود بین وجه ولایت و جمهوریت نظام، بر تقویت جمهوری خواهی تاکید داریم» . دومی، برخلاف اولی نه بر «گذار از جمهوری اسلامی» که بر «مبارزه علیه ولایت فقیه… تاکید دارد»، چون اصلاح طلبان حکومتی، خواستار تقویت وجهی از نظام (جمهوریت) علیه وجه دیگر آن (ولایت) است و تحقق این خواست را در نظام مسلط کنونی ممکن می داند ورنه این جمله ها نمی نوشت. دومی بر تضعیف ولایت فقیه «تاکید دارد» نه نفی آن.
اولی: «ما برای گذار از جمهوری اسلامی به یک جمهوری دموکراتیک… مبارزه می کنیم».
دومی: «مبارزه برای برگزاری انتخابات آزاد و منصفانه به عنوان شعاری فراگیر و… وجهی از استراتژی ماست». بافت جمله نشان می دهد که مراد «انتخابات آزاد و منصفانه» در چارچوب نظامِ استبدادی کنونی است. این شعار در یک نظام دموکراتیک، که «انتخابات آزاد و منصفانه» از شاخصه های اصلی آن است، بی معنا است.
اولی: «کشور ما نیازمند تحول دموکراتیک… و توسعه پایدار است. توسعه پایدار مستلزم تامین آزادی و استقرار دمکراسی، غلبه برفقر و بیکاری و کاهش فاصله طبقاتی است»
دومی بلافاصله همه هدف های اولی را به برنامه اصلاح طلبان حکومتی محدود می کند و در ادامه جمله اولی می نویسد «برای تامین این امر ضروری است به مالکیت نامتعین واحدهای اقتصادی وابسته به ولی فقیه، سپاه و روحانیت پایان داده شود، مالکیت این واحدها به بخش های دیگر اقتصادی انتقال یابد»
یعنی برای تحقق خواست های اولی چون «آزادی و استقرار دمکراسی، غلبه برفقر و بیکاری و کاهش فاصله طبقاتی» باید آن بخش از اقتصاد رانتی ـ نفتی ایران را، که در انحصار رقبای اصلاح طلبان حکومتی است، «به بخش های دیگر» واگذار کرد. «انتقال» یا واگذاری بخش دولتی «به بخش های دیگر» در اقتصاد رانتی ـ نفتی در سه دهه گذشته هیچ نبوده است، و هیچ نمی توانست و نمی تواند بود، جز خصوصی سازی بخش دولتی اقتصاد رانتی ـ نفتی به سود خانواده ها و باندهای نزدیک به قدرت در همان اقتصاد رانتی نفتی و البته با سهم بیش تر برای اصلاح طلبان حکومتی و باند رفسنجانی ـ روحانی و شرکاء و….
اولی و دومی در کار نیست. جمله هائی که نقل کردم همه از یک متن واحد، متنِ منشور تصویب شده و سند پایه نهادی است که خود را «حزب چپ ایران (فدائیان)» نامیده است.
«ما ضمن تاکید بر تدوین قانون اساسی جدید توسط مجلس موسسان منتخب مردم، تغییرات در قانون اساسی موجود در راستای محدود شدن دامنه اختیارات و عملکرد دستگاه ولایت فقیه و نهادهای انتصابی…را مثبت تلقی می کنیم.»
این «ما» هم بر «تدوین قانون اساسی جدید مصوب مجلس منتخب مردم» «تاکید» دارد و هم «تغییرات در قانون اساسی موجود» را «مثبت تلقی» می کند.
و در سیاست عملی؟ اولی و دومی در یکی دو دهه گذشته در اعلامیه ها و دیگر متن های بی مخاطب، و نه در عرصه سیاست واقعی، نفس کشیده و دومی در رسانه های فارسی زبان خارج از کشور، به وقت انتخابات برای رای دادن به نامزدهای نظام، حتا برای قاتلان فهرست امید، تبلیغ کرده است. جز این؟ فقر و سترونی نظری و سیاسی و درجا زدن در ذهنیت و زبان گذشته.
تکه دوزی، ذهن و زبان چندگانه
چگونه می توان به رغم تضاد ساختاری در بینش و دیدگاه و نظر و سیاست و… عضو یک سازمان سیاسی واحد بود؟ چگونه است که مدافع جمهوری اسلامی و مبلغ شرکت در انتخابات غیر دموکراتیک عضو همان حزبی است که مدافع گذار از این نظام و هوادار انتخابات آزاد؟
جورج اورول در رمان ۱۹٨۴ تصویری گویا از تفکر، ذهنیت و زبان چندگانه به دست داده است. «تکه دوزی»، ـــ دوختن تکه پارچه های رنگارنگ به اندازه های متفاوت بر یک پارچه دیگر یا به هم، ـــ از صنایع دستی سنتی ایران، ـــ نیز تصویری است گویا از ذهنیت و زبان دوگانه یا چندگانه.
زبان و ذهنیتی را که تناقض ها و ناهمگنی های منطقی و ساختاری را در باورهای خود نمی بیند از شاخصه های اعضای سکت ها و فرقه هائی می دانند که نسبت خود را با واقعیت های متحول از دست داده و در فضای سکت خود غرق اند. برای عضو سکت، اصل، عضویت در سکت است چرا که هویت خود را از عضویت در سکت می گیرد.
منشور مصوب کنگره کلن، چنان که دیدید، نمونه ای است از ذهنیت و زبان چندگانه ی تکه دوزی شده. برخی از سخنرانان در نشست کلن بارها گفتند مهم وحدت ما است نه منشور. یکی از مسئولان اکثریت و از نویسندگان منشور در پاسخ به اشاره من به تضادهای این منشور در بحث دونفره گفت منشور را چنان نوشته ایم که همه ما بتوانیم عضو نهاد جدید باشیم. این «همه ما» اعضای اکثریت، خود جمعی است «چهل تکه» که از مدافعان و مبلغان نظام جمهوری اسلامی تا مخالفان و منتقدان همین نظام را در بر می گیرد. تکه دوزی اما امکان می دهد که سکت بر جای بماند و عضو احساس هویت کند.
سازمان اکثریت نه فقط این تناقض های ساختاری که برخی شاخصه های دیگر خود را نیز به منشور حزب جدید ترزیق کرده است. از حدود ۱۰۰ عضو نهاد جدید بیش از ٨۰ و چند تن اکثریتی هستند. بیش تر ۱۰ تا ۱۵ تنی که به نهاد جدید پیوسته اند از گروه موسوم به کشتگر برخاسته اند، یعنی کسانی که با بینش سازمان اکثریت و سیاست خط امامی آن همراه بوده و تنها به ادغام سازمان در حزب توده اعتراض داشتند. چند تنی هم از اقلیت برخاسته اند. ادعا شده است که کنگره کلن و حزب جدید نشانه وحدت فدائیان است اما از طیف اصلی که از اکثریت جدا شد، یعنی اقلیت، جز چند نفر، در این وحدت حضور ندارند. یکی دو نفر نیز به عنوان میهمان دعوت شده بودند.
وقتی نقد اکثریت به گذشته خود به نقد رویه سطحی سیاست خط امامی و به رد اجباری و سطحی برخی باورها محدود است و به نقد بینش نرسیده است، جز تداوم همان نگاه و بینش چه انتظاری می توان داشت؟
نهاد جدید یا تغییر نام؟
سازمان اکثریت با فاصله گیری از بینش و هویت جنبش فدائی و بر پایه دفاع از استبداد خط امام، حمایت از سرکوب و قتل و شکنجه مخالفان و منتقدان جمهوری اسلامی در سال های خط امامی بودن این سازمان، دنباله روی از شوروی سابق شکل گرفت. بر این آغاز و بر شکست سیاسی و نظری و تشکیلاتی در گذشته، با سردرگمی های سیاسی، همراهی گه گاهی این سازمان و همراهی همیشگی برخی چهره های آن از جناحی از حکومت استبدادی در سال های اخیر و بر برخی زمینه های دیگر از جمله فقر و سترونی فکری و نظری، با بحران اعتبار رو به رو است. برخی رهبران اکثریت، و نه همه آن ها، سازمان جدید را مفری می بینند برای رهائی یا فرار از بار منفی مسئولیت کارنامه منفی خود.
این نیز هست که در نشست کلن شماری از اعضای اکثریت را دیدم که به جد به نقد ریشه ای سازمان و به تلاش برای دستیابی به چشم اندازهای چپ معتقد بودند اما منشور تصویب شده، که در مذاکرات قبلی تدوین شده بود، امید به تاثیر این گروه را کم می کند.
و این نیز هست که برخی از صادق ترین، فداکارترین و شریف ترین انسان های نسل من و نسل بعدی، با سابقه درخشان مبارزه، در اکثریت عضو اند که در شرافت تک تک آنان و در باور آنان به رهائی ادمیان تردیدی نیست. حضور اینان در اکثریت خود نمادی است از تناقض. از مصیبت های اکثریت یکی هم این که چهره بیرونی آن نه با اعضای شریف این سازمان که با کسی چون فرخ نگهدار مشخص می شود که در تمامی خطاهای سازمان نقش مهمی داشته، با پیشینه برخورد استالینستی با منتقدان، با توهم خط دهی به رغم بی سوادی نظری و فرهنگی و سیاسی، با تبلیغ همه جانبه برای نظام استبدادی در دهه های اخیر و هنوز هم و… به ویژه با علاقه بسیار به مطرح بودن، تصویری منفی از اکثریت به دست می دهد. در همین ماجرا نیز کوشیده است تا خود را چون یکی از چهره ها و خط دهندگان حزب چپ معرفی و نهاد جدید را با سایه منفی خود در ذهن ها تضعیف کند. اما این همه شرافت سیاسی برخی اعضای اکثریت را منتفی نمی کند.
سازمان اکثریت، و پیوستگان بدان در نهاد جدید، (با میانگین سنی ۵۰ تا ۶۰ سال به بالا) به تقریب هیچ عضو جدیدی جذب نکرده اند، منشور مصوب و برخی بحث ها در نشست کلن نشان داد که اغلب آن ها با نسل های جوان چپ نسبتی ندارند، زبان و مفاهیم آنان با تحولات زبان و مفاهیم در نسل های چدید چپ ایران بیگانه است. اگر نویسندگان منشور دستکم برخی مباحث و کتاب های منتشر شده به زبان فارسی را در سه دهه اخیر خوانده بودند، به احتمال بر فاصله عمیق خود با نسل های چپ جوان ایران واقف می شدند.
بیش ترین توجه اکثریتی ها به روندهای داخل کشور، که در بخش مهمی از منشور مصوب نیز منعکس است، بر رقابت جناح های حکومتی متمرکز است. اینان رقابت جناح های حکومتی را دنبال کرده اند اما تحولات ساختاری جامعه، فرهنگ و زبان را ندیده اند. نگاه آنان معطوف به قدرت است نه جامعه و مردم.
نگاه معطوف به قدرت
مبارزه برای براندازی یا گذار از نظامی استبدادی با حضور مستقل، زنده و فعال در مبارزه روزمره مردم و دفاع از خواست های مقطعی، و حتا رفرمیستی، مغایر نیست. می توان مستقل از حکومت، با لایه های گوناگون جامعه در مبارزه بر خواست های مقطعی، و حتا رفرمیستی، درهم آمیخت اما سازمان اکثریت حضور در عرصه سیاست عملی را همواره حضور در کنار این و آن جناح حکومتی معنا کرده است (خط امام، رفسنجانی، اصلاح طلبان حکومتی و حتا روحانی) چرا که بینش و نگاه آنان به قدرت و حکومت معطوف است نه به جامعه و مردم.
اصلاح طلبان حکومتی، گروهی حداکثر ۹۰ نفره در خارج از کشور را، که یکی دو عضو آن گاهی در رسانه ها برای شرکت در انتخابات تبلیغ می کنند، به بازی نگرفته اند. سیاست عرصه تاثیر متقابل نیروهای بالعفلی است که لایه هائی از جامعه را به واقع و در عمل، و نه در خیال و آرزو، نمایندگی می کنند. سیاست عرصه امتیاز دادن و تاثیر پذیری از کسانی نیست که با هیچ لایه ای از جامعه پیوند عملی، عینی و واقعی ندارند. حضور در مبارزات روزمره مردم نیز جز با پیوند عملی با لایه های جامعه ممکن نیست حتا حضور رفرمیستی.
شاخصه های چپ و منشور
پیش از این در متنی دیگر نوشته ام:
۱ ـ مبارزه پیگیر نظری و عملی با بهره کشی انسان از انسان،
۲ ـ مبارزه پیگیر نظری و عملی با هر نوع استبداد،
٣ ـ مبارزه پیگیر نظری و عملی با هر نوع تبعیض (جنسیتی، زبانی، قومی، دینی، عقیدتی و…
۴ ـ مبارزه پیگیر فرهنگی و عملی با تخریب محیط زیست،
۵ مبارزه پیگیر فرهنگی و عملی با خشونت قدرت ها و مبارزه پیگیر با جنگ افروزی قدرت ها،
با هم و بدون اولویت بندی هائی که به کم رنگ شدن یکی به سود دیگری منجر می شود، از عمومی ترین شاخصه های چپ است و چپ را از دیگر گرایش ها متمایز می کند.
برخی از این شاخصه ها در منشور نهادی که خود را «حزب چپ ایران (فدائیان)» می نامد غائب است از جمله «مبارزه با بهره کشی انسان از انسان». درباره برخی شاخصه ها نیز چنان مبهم نوشته اند که می توان تفسیرهای چند گانه استخراج کرد.
توسعه پایدار به جای سوسیالیزم؟
«توسعه پایدار» از مفاهیم کلیدی منشور نویسان است که چند بار تکرار شده است از جمله در همان آغاز «کشور ما نیازمند … توسعه پایدار است».
منشور نویسان توسعه پایدار را از شاخصه های متمایز کننده چپ پنداشته اند. اصطلاح Sustainable development در سال ۱۹۷۰، حدود ۵ دهه پیش، در اعلامیه کوکویاک در باره محیط زیست و بعدتر در اسناد باشگاه رم، بنیاد داک هامر شولد، اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی، کنفرانس سازمان ملل متحد (اجلاس زمین در ریودوژانیرو) و…» مطرح و گفته شد که نیازهای حال بشری را چنان تامین باید کرد که تامین نیازهای نسل های آینده ممکن باشد. محیط زیست را نباید در پای توسعه فدا کرد. توسعه پایدار بدین مفهوم بخشی است مهم از باور نه فقط چپ ها و سوسیال دموکرات های چپ و راست که برخی حزب های میانه و راست نیز. توسعه پایدار مفهومی نیست که چپ را از دیگران متمایز کند. مفهومی است مشترک هرچند در برنامه و عمل راه ها از هم جدا می شود.
زنان، کارگران و نفی نافرمانی مدنی
گریز از برنامه های چپ و پناه بردن به برنامه های مشترک با دیگر گرایش ها در بحث زنان نیز خود را نشان می دهد. منشور مصوب «حزب چپ ایران» خواستار «برابری حقوقی زن و مرد،» است. کدام حزب راست یا میانه در اروپای غربی خواهان برابری حقوقی زن و مرد نیست؟ چپ ها اما علاوه بر این خواست، که در ایران بسیار مهم است، خواست های دیگری را در این عرصه مطرح می کنند و تمایز آنان در این خواست ها است نه در برابری حقوقی. به مثل سهمیه ۵۰ درصدی زنان در مدیریت همه نهاهای دولتی و حتا پارلمانی، سهمیه برابر یا دستکم ٣۰ درصدی زنان در مدیریت همه نهادهای غیردولتی، برابری دستمزد زنان و مردان، حق برگشت زنان به کار دائم پس از یک یا دوسال توقف کار به دلیل مراقبت از فرزندان، کودکستان ها و مدارس تمام وقت و… منشور اما به همان خواست برابری حقوقی قانع است.
«ما از حقوق، منافع و مطالبات کارگران، مزدبگیران و تهیدستان در مقابل تعرض سرمایه دفاع می کنیم». منشور حتا این جا، که از مهم ترین شاخصه های چپ است نیز «از کارگران، مزدبگیران و تهیدستان» نه در برابر سرمایه و بهره کشی، که فقط در برابر «تعرض سرمایه دفاع» می کند.
در منشور از برخی خواست های کارگران سخن می رود اما هیچ سخنی از یکی از مهم ترین خواست های جنبش چپ، حتا سوسیال دموکرات های راست، نیست: حضور با حق رای نمانیدگان کارگران و کارکنان در مدیریت نهادها.
منشور «به رای و انتخاب آزادانه مردم، به حاکمیت قانون» معتقد است. اما سرسپرگی به «حاکمیت قانون» به معنای نفی نافرمانی مدنی است چرا که نافرمانی مدنی علیه قانون است. در زمانه ای که حتا برخی گرایش های غیرچپ نیز نافرمانی مدنی را به رسمیت می شناسند منشور حزب چپ ایران خواهان «حاکمیت قانون» است.
در بحث انتخابات آزاد نیز نویسندگان منشور از خود نپرسیده اند که اگر رای آزادانه مردم علیه بندهائی از اعلامیه حقوق بشر بود چه؟ به مثل رای آزادانه اکثریت مردم در رفراندم جمهوری اسلامی یا رای آزادانه انبوهی از مردم آلمان به حزب نازی؟ ابن بحث مدت ها پیش مطرح شده است که رای آزادانه مردم در انتخابات «قانونیت» دارد اما همیشه «مشروعیت» ندارد.
هم منشور و هم برخی سخنرانی ها و بحث های جمعی و فردی در نشست کلن فاصله عمیق چپ تشکیلاتی خارج از کشور را با تحولات زبان و فرهنگ جامعه در سه دهه اخیر نشان می دهد. متاسف شدم برای برخی از فداکارترین مبارزان جنبش چپ ایران. حرفه روزنامه نویسی، کار مدام به عنوان منتقد ادبی و بخت سردبیری آدینه و… مرا با نسل های نو آشنا کرد. در این ده سال و اندی که در ایران نیستم کوشیده ام تماس خود را با تحولات فرهنگی و فکری و با تحول زبان حفظ کنم اما به تدریج و با تاسف فاصله خود را با تحولات می بینم و نمی دانم چرا دوستان قدیمی من، که یکی دو دهه بیش از من از تحولات دوراند، این فاصله را نمی بینند.
همه دانی حتا در دستور زبان
مسئولان چپ تشکیلاتی ایران در گذشته اغلب به توهم «همه دانی» مبتلا بودند. به مثل در اوائل جمهوری اسلامی، فرخ نگهدار، مسئول وقت اکثریت خط امامی، بی آن که در عمر خود حتا یک کتاب فلسفی جدی خوانده باشد (همبندی های او می دانند) در مناظره فلسفی در برابر آقایان احسان طبری، سروش و مصباح حضور یافت. همان اول کار حتا در حد جدول مندلیف، کتاب های درسی دوره متوسطه، غلط گفت که سروش تصحیح کرد. در برابر پرسش ها، حتا در همان سطح بسیار نازل و ابتدائی آن بحث، درماند و به ناچار گفت آقای طبری به جای من جواب می دهد. به جوک بدل شده بود در میان ما این مناظره. اجازه نداده بودند کسی در مناظره فلسفی شرکت کند که دستکم چند کتاب فلسفی خوانده و معنای پرسش ها را بفهمد.
گردانندگان نشست کلن می توانستند پس از توافق در باره منشور از یکی دو نفر که زبان فارسی می دانند بخواهند که متن را ویراستاری کنند تا غلط های نحوی و شماری ترکیب های بی معنا و گاه مضحک، به مهم ترین سند حزب آن ها راه نیابد.
یکی دو نمونه کافی است:
«ما برای تعمیق و گسترش دموکراسی انتخابی به دموکراسی مشارکتی…» «دموکراسی انتخابی»؟ مگر دموکراسی غیرانتخابی هم داریم؟ می خواسته اند بنویسند «دموکراسی نمایندگی» در برابر «دموکراسی مستقیم».
در فهرست حقوق کارگران نوشته اند مبارزه برای «حق اعتصاب، حق بیکاری…». «حق بیکاری»؟ یعنی حزب چپ ایران برای حق بیکاری مبارزه می کند؟
حق «کاربرد رسمی زبان و فرهنگ» «حق کاربرد»؟ مردم به زبان خود سخن می گویند. مساله حق انتشار به زبان مادری و حق آموزش به زبان مادری است. «حق کاربرد فرهنگ»؟ این ترکیب دیگر از بی معنائی است که مضحک است.
«به محدودیت زمانی قدرت… پای بندیم». یعنی دوستان می خواهند «قدرت» را به زمان محدود کنند؟ درست که با قدرت همیشه مبارزه و آن را تضعیف باید کرد اما قدرت را نمی توان به زمان محدود کرد. البته «دوران تصدی مقام های سیاسی و..» را به زمان محدود باید کرد به مثل دو دوره یا…
تعریف های عحیب
«سوسیالیسم مورد نظر ما محصول روندی است آگاهانه برای دستیابی به جامعه مطلوب و انسانی». تعریف از این روشن تر و مشخص تر؟ یکی از دشوارترین مباحث چپ معاصر به گردش قلم انشانویسان حل شد: سوسیالیسم یعنی «جامعه مطلوب و انسانی».
«طی فرآیند جهانی شدن، ارزش هائی همانند صلح، آزادی، برابری، دمکراسی، حقوق بشر و همبستگی بیش از پیش به ارزش های مورد پذیرش در سطح بین المللی تبدیل می شود»
این برداشت به آغاز دوره جهانی کردن بر می گردد. حتا طرفدارن جهانی کردن نیز اکنون چنین ادعائی ندارند. زمانی برخی می پنداشتند که سرمایه داری یا طبقه متوسط به خودی خود دموکراسی می آورد. اینان اما در نمی یافتند که بسیاری از دستاوردهای بشری از جمله «آزادی، برابری، دمکراسی، حقوق بشر، آزادی» نه نتیجه خود به خود سرمایه داری، طبقه متوسط، جهانی کردن یا… که حاصل مبارزه و مقاومت انسان ها و حاصل توازن و تاثیر متقابل نیروهای بالفعل است.
منشور پس از نقد جهانی شدن به شیوه کنونی راه حل ارائه می دهد «ما برای “جهانی بهتر” مبارزه می‌کنیم.»
منشور برای برون رفت ازبحران زیست محیطی ایران نیز مفهوم و برنامه دارد «برای خروج از این بحران، کشور ما نیازمند اقدامات بنیادین است»
«جهانی بهتر»؟ «اقدامات بنیادین»؟
نگاه «حزب چپ ایران (فدائیان)» به تعریف سیاست خارجی هم خواندنی است «سیاست خارجی ایران باید در خدمت تولید ثروت و گسترش تجارت قرار گیرد». به مثل لابد از طریق تبدیل وزارت خارجه به اتاق صنایع و بازرگانی.
جمهوری ریاستی
حزب چپ ایران خواهان جمهوری است. بخش عمده اقتصاد ایران نه بر تولید و توزیع کالا و خدمات، که بر توزیع درآمدهای نفت و گاز شکل گرفته است، دولت مدیریت توزیع مهم ترین درآمدها را در انحصار دارد و این ساختار از دلایل گرایش دولت به استبداد است. با این عامل و زمینه های دیگر تاریخی و اجتماعی و فرهنگی و… خطر بازگشت استبداد در ایران همیشه هست و به همین دلیل تقسیم قدرت سیاسی از راه های تضمین دموکراسی است. سلطنت، حتا مشروطه، و جمهوری ریاستی به شیوه آمریکا و فرانسه، در ایران می تواند زمینه ساز استبداد فردی باشد و به همین دلیل برخی نظام جمهوری پارلمانی را (به شیوه آلمان به مثل) برای ایران توصیه می کنند نه جمهوری ریاستی.
گفته اند که در یک سال تحولاتی در «حزب چپ ایران (فدائیان)، رخ خواهد داد. کارنامه یک ساله نشان خواهد داد که این نهاد راهی به دهی است یا به مدد از شعر «با چشم ها»ی شاملو «صبح نا به جائی» که «در نیم پرده شب، آواز آفتاب» می شنود.
منبع: اخبار روز
لینک در تریبون زمانه
(1)
آقای سر کوهی عزیز
ما ایرانی ها یا در این مذلت و فلاکت ـ که گرفتار آمده ایم ـ همچنان خواهیم ماند یا باید بر اساس عقیده و مرامی برای ایجاد تغییراتی اساسی در ایران مبارزه گروهی، سازمانی و تشکیلاتی ـ در معنای جانانه ـ کنیم. و این به نظر من حرف جدیدی نیست؛ ایرانی ها دست کم در یک صد سال اخیر چنین کرده اند. اما آنچه که در چهار دهۀ اخیر ایجاد ناراستی و گمراهی کرده است 1 ) تعبیر و تفسیر ما از روندی است که پشت سر گذارده ایم. 2) گذاردن مسئولیت تغییر بر دوش “خلق زحمتکش و کارگر” است.
ما به نظرم نادانسته در ایران ـ به اسم مبارزه بر علیه سیاهی و تباهی ـ پهنۀ بزرگی ایجاد کرده ایم که دیگر نام و ننگ ندارد. ما کسانی را که می توانند و بایست اقدام به ایجاد تغییر کنند از گردن نهادن به تعهداتی که به منزلۀ انسان در جامعۀ ایران بر عهده دارند معاف کرده ایم و از برایشان رضایت خاطر فراهم آورده ایم.
در بارۀ تعبیر و تفسیر ناراست و گمراه کننده این را می خواهم بگویم که ما ایرانی ها دست کم از مشروطه به این سو به حق “مبارزۀ نیابتی” کرده ایم. دهقان ما بر علیه نظام فئودالی مبارزۀ طبقاتی نکرده است. کارگر ما بر علیه بهره کشی انسان از انسان مبارزه طبقاتی نکرده است. این “نکرده” ها را ما به تعبیر و تفسیری که همخوان با واقعیت نیست بدل به “کرده است” کرده ایم و بدین لحاظ برای جامعۀ ایران “تاریخ مبارزاتی” ساختگی ساخته ایم که از سویی پشتوانه تاریخی ندارد و از سوی دیگر ایجاد انتظارات واهی و پیامد آن ایجاد سرخوردگی می کند. ما در ایران روشنفکر متعهد را در سنگر “مبارزۀ نیابتی” بر علیه ستم در اشکال گوناگون داشته ایم. ملک المتکلمین این را “دیه بر عاقله است” گفته است.
ادامه در 2
داود بهرنگ / 21 April 2018
(2)
آنکه در دورۀ قاجار جنبش سیاسی از برای تغییر ایجاد کرد و اقدام به مبارزۀ شرافتمندانه کرد؛ و آنکه آنگاه در دورۀ پهلوی سبب ایجاد سازمان های سیاسی و چریکی شد و اقدام به مبارزۀ شرافتمندانه کرد “دهقان و کارگر” نبود؛ روشنفکر و دانشجو بود که اقدام به “مبارزۀ نیابتی” کرد. ما می بایست ـ پس از فاجعۀ انقلاب ـ به نقاط ضعف و قدرت سنت مبارزاتی مان ـ که دارای جنبۀ نیابتی است ـ می پرداختیم و آن را کماکان شرافتمندانه ادامه می دادیم. بار را در ایران بر دوش “خلق زحمتکش و کارگر” نهادن ـ به لحاظ جامعه شناختی سیاسی ـ دارای ایراد و اشکال است. ما بنابراین باید مبارزۀ شرافتمندانه و نیابتی را جایگزین تفاسیر انقلابی و غیر انقلابی خودمان کنیم. ما بایست به اخلاق مبارزاتی بازگردیم. مبارزه با سیاهی و تباهی را اصل قرار دهیم. در ایران “خلق زحمتکش و کارگر” هیچ رسالتی ندارد. ما باید به سنت “مبارزۀ نیابتی” بازگردیم و از این جنبه جوان آگاه و روشنفکر ایرانی را مخاطب قرار دهیم. فرهنگ مبارزاتی یک صد ساله ما در ایران دربردارندۀ این معناست. آری “دیه بر عاقله است.”
با احترام
داود بهرنگ
داود بهرنگ / 21 April 2018
جناب بهرنگ حالا اگر یک روشنفکر متعهد, خوشبختی این را داشت که کارگر باشد یا برزگر یا از دیگر طبقات و اقشار زحمتکش, آنوقت تکلیف چیست؟
در توصیف این نوع روشنفکران از واژهء اورگانیک نیز استفاده شده است, یا انداموار, به عنوان معادل فارسی.
خاستگاه مبحث “روشنفکر انداموار” در دوران معاصر, نبشتارها و یادداشتهای آنتونیو گرامشی می باشند, خصوصآ “یادداشتهای زندان”.
مقال استاد سرکوهی هم که طبق معمول به بهترین وجه یک بار دیگر حقایق و واقعیت ها را یادآوری می کند.
کارگر / 22 April 2018
حزب چپ ایران (فدائیان) !!!!
اگر دیر نشده در “کنگره” بعدی پیشنهاد میکنم اسم حزب و کامل کنند چون
اسم باید تاریخچه و سابقه رو کامل بیان کنه.
اسم جدید پیشنهادی:
حزب چپ ایران ( فدائیان پیرو خط امام)
اونها که اون زمان بودن و یا تاریخ اینا رو میدونن. درک میکنند منظورم چیه.
به موقعش شرم و حیا و خجالت هم چیز خوبی.
روزبه / 22 April 2018
آقای سرکوهی عزیز.
شما که در موضع نقد نشسته ای و با غلط گیری از دیکته و انشاء و حرفهای بی ارتباط با موضوع کل این کنگره را مسخره فرمودید. شما بیایید و طرح خودتان را اعلام کنید.
آقای سرکوهی بخشی از حرفهای شما از جمله حضور فرخ نگهدار در بحث با مصباح و سروش کاملا بی وجه بود مگر اینکه کینه شخصی داشته باشید. شما کتاب راهی دیگر را بخوانید. همه آقایان به ضعف تئوریک سیاسی در سالهایی که هیچ کس به متون اصلی دسترسی نداشت در سازمان معترفند. حالا بنظر شما یک سازمانی که مثلا توان بسیج یک میلیون نفر را دارد و مردم حضورش را قبول دارند در آن اقتراح شرکت نمیکرد و میگفتند ما بلد نیستیم. خوب شما که بلد بودی میرفتی.
آقای سرکوهی در آلمان در سقف شریکی با خانم صدراعظم زندگی کردن و چپ بودن چندان سخت نیست. نگهدار به مردم میگوید در انتخابات شرکت کنید تا گرفتار دیوی مثل احمد نژاد نشوید این حرف تایید نظام است؟ یا تزریق امید به مردمی که همه چیزش را ازدست رفته میبیند؟ در این شرایط چه میشود کرد. ؟ لابد اسلحه دست بگیریم و برویم به جنگلهای آمل یا اینکه بگذاریم صادق املی بشود جانشین رهبر؟ اینجا در ایران مسابقه تلویزیونی نسیت. زمین واقعی است ؟ مثل اینکه یادتان میرود؟بعد شما که از رادیو فردا تاترها و سینمای جمهوری اسلامی این دستگاه تحمیق مردم را هر روز تبلیغ و تفسیر میکنید خادم ملت هستید. چرا مسئله را شخصی میکنید تا من هم بپرسم در سالهای 60 تا 76 چه میکردید؟ و بعدش هم؟
جناب سرکوهی دعوت از ش
بیژن / 23 April 2018
حرف سنجیده و معقول زدن را همه میشنوند حتی اگر مقابل رای خودشان باشد. شما حرفهای آقای دکتر نیکفر را در همین زمینه از جمله توجه به توده ها و رفتن به عمق جامعه بجای رقابت بر سر کسب قدرت و همچنین افزودن مبارزه با جنسیت گرایی و خشونت و تخریب محیط زیست به مبارزه برای بهره کشی را نیز از ایشان کپی کرده بودید. خودتان چه نکته تازه ای برای جوانان چپی که شما میشناسید و من در ایران نمیبینم دارید؟
این همه انکار و تلخی و تمسخر از کجا میآید؟ عمرتان تمام شد و هنوز از این مخالف خوانی و اتهام زنی دست بردار نیستید.
آقای سرکوهی در سالهای 58 تا 62 هزینه های ماندن در صحنه همان مدارا کردن ضمن انتقاد کردن از حکومت بود؟ شما که منتقد بودید و این روش ها را قبول نداشتید چه کردید؟ این درست است که شما آن سالها خاموش بودید و در کنج عافیت. حالا دیگران را متهم به همکاری و همدستی در جنایت میکنید؟ دستهای پاک شما چه کردند. دو ماه یکبار آن هم در آخرین سالهای جنگ نشریه ای بی بو و خاصیت در آوردید. اگر ندارید شماره های آدینه را برایتان بفرستم؟ و بچه های اکثریت در همان سالها گروه گروه یا اعدام شدند یا آواره. کمی منصف باشید حرفتان را بیشتر گوش میکنند
بیژن / 23 April 2018
آقای سرکوهی محترم. شما که معتقدید فرخ نگهدار آدم حکومت است و برای حکومت ولایی تبلیغ میکند و بین چپ ها طرفدار ندارد و هزار اتهام دیگر. خب آدمی که حرفش از نظر شما اعتبار ندارد و دستش رو شده که دیگر قلع و قمع کردن ندارد. چپ های جوان هم که بقول شما نه او ونه فدائیان را قبول ندارند پس چرا همه حرفتان متوجه اوست؟
چرا پای او را بی مناسبت و با مناسبت وسط میکشید و اتهام زنی میکنید؟ ایشان که اصلا در کنگره حضور نداشته و حرفی نزده.
میدانید داستان شما حکایت همان معلمی است که از جغرافیا فقط تعریف اصفهان را بلد بود و در باره باقی استانها مثلا گفت خراسان در شرق ایران است و با اصفهان مرز ندارد و اما اصفهان…. یا در باره خوزستان گفت . خوزستان در جنوب ایران است و از سالها قدیم اصفهانی ها به آنجا میرفتند و اما اصفهان…
من با روحیه ای که از شما سراغ دارم گمان نمیکنم مقاله های دیگران را بخوانید اما به دوستانی که این یادداشت را میخوانند پیشنهاد میکنم سه مقاله دکتر نیکفر در همین زمینه را بخوانند.
بیژن / 23 April 2018
آقای سرکوهی وسایر چپ های افراطی ! بعد از چهار دهه هنوز که هنوزه نفهمیده اید که سیاست حمایت از خط امام یعنی مبارزه با تصاحب مسلحانه جهان بود توسط نظام سرمایه و نیز مبارزه عملی برعلیه سلطه گری خشونت بار هم آنان بود بر علیه حکومت های ملی و مستقل که هنوز ادامه دارد …دراین میانه اما آنزمان گرد وُ خاکی بپا کردید وُ با حمایت از لیبرالیسم و تروریسم ! در ارگان هایتان همچون اتحادیه کمونیست ها و مجاهدین خلق و پیکار …اقدام به ترور اکثریت مردم که چون روشنفکران بغض کرده نمی اندیشیدند، کردید و…هنوز همان تاکتیک را پیروی می کنید ، همچنان برای تفوق جهان سرمایه بر جهان سر وُ جان می دهید وهیچ شرم وُ حیائی هم از گذشته جنایت بار خود ندارید ، هر چند سازمان های تروریست شما اکنون بطور مستقیم عامل ومزدور امپریالیست ها شده اند ، سازمان مجاهدین شد فرقه منفور رجوئیه و آن دیگری جنگلی ها را می گویم شدند حزب کمونیست کارگری واین درس عبرتی ست تا بدانید چه بودید وُ چه می خواهید ! باز هم گلی به جمال حزب توده ایران و سازمان فدائیان خلق ایران که همواره همراه و در راه مردم بودند.
امیرشکاری / 23 April 2018
یکی از خاطرات شیرین زندان چگونگی اعلام ورود و حضور اکثریتی ها و توده ای ها در سلول بود, با شعار جمعیِ “صل الا محمد, یار امام خوش آمد”.
البته مثل اینکه برخی از خط امامی ها هنوز نیز یار امام اند و در زین امام با استفاده از همان ادبیات وزین تمامی مخالفان خود را به تروریست و چپ افراطی تقلیل می دهند و فکر میکنند کار تمام شد.
متاسفانه فرقه و سکت اکثریت در چنین ناسزا گویی های سخیف و پلشت یدی طولانی دارد و سابقه ای تیره و تار.
برخورد اکثریت (در مقالهء نگهدار) در جانباختن سیامک اسدیان و علیه وی شاید بارزترین نمونهء خیانت و وقاهت این دسته باشد.
بد نیست که این فرقه و سکت گاهی نیز آیینه ای در مقابل خود گذاشته و ببیند کسی که رفیق خود را لو میدهد تروریست واقعی است, و آنکه “پاسداران باید به سلاحهای سنگین مجهز شوند” سر می داد و هنوز هم مفتخر از “خط امام” افراطی حقیقی است, و تمامی اینها در آینهء مقابلشان نمایان است.
و همچنین برای تمامی ملت ایران.
سیامک اسدیان / 24 April 2018
جناب بیژن, بدبخت آن جنبش چپی که امید و انتظارش به یه عده پیرمرد مو خاکستری (که یکیشون هم از کلاه گیس استفاده می کند) باشه.
آیندهء چپ ایران نه در احزاب تاسیس شده در آلمان, بلکه جنبشهای اجتماعی معاصر در ایران است.
آقای سرکوهی این به اصطلاح “حزب” را مسخره نکرده است و صرفا تحلیلی عینی و کامل از سابقه و محدودیتهای این جریان بسیار خوشنام عرضه کرده است.
این جریان اکثریت هست که خودش را مسخره کرده است و برای باری دیگر (صدمین بار؟) در مقابله با یک بحران سیاسی که با آن روبروست دست به عکس العملی تشکیلاتی زده است. با دوباره سازمان دادن تشکیلات بحران سیاسی جریان به اصطلاح “اصلاح طلب” از بین نمی رود که تشدید نیز خواهد شد.
“اصلاح طلب, اصولگرا, دیگه تمومه ماجرا”, این است شعار ملت. این یعنی چه؟
یعنی اگر فکر کرده اید از این جنبشهای اخیر چیزی نیز نصیب امثال اکثریت میشه, خواب دیدید, خیر باشه. این مردم و جنبشهایشان حداقل یک سر و گردن از امثال اکثریتی ها رادیکال تر و سیاسی تر هستند.
در پایان توجه شما را جلب می کنم به قصیده ای از شیخ کیانوری, یکی دو ماه قبل از زندان و شکنجه.
“توده ای هستم و همراه امام، ماندگارم که زمان است به کام”
هوشنگ / 24 April 2018