بیژن روحانیبه گزارش سازمان ملل متحد، روزانه ده کودک سومالیایی زیر سن پنج سال به دلیل گرسنگی در اردوگاه قحطیزدگان در اتیوپی، جان می‌دهند.

 
به گفته کمیساریای عالی سازمان ملل متحد برای پناهندگان، UNHCR، وضعیت در اردوگاه پناهندگان در کوبه‌، واقع در اتیوپی، بسیار بحرانی است و تعداد قربانیان بهخصوص کودکان در حال افزایش است و دلیل اصلی آن سوء تغذیه و کمبود مواد غذایی است. در همین زمینه، اندرو میچل، وزیر توسعه بینالمللی بریتانیا نیز هشدار داده است امکان دارد ۴۰۰ هزار کودک سومالیایی در معرض مرگ یا آسیب‌های جدی قرار بگیرند.
 
 
اردوگاه کوبه یکی از چهار اردوگاهی است که در ماه ژوئن امسال و در منطقه دولو آدو، Dollo Adow، در جنوب شرقی کشور اتیوپی به منظور پناه دادن به سیل قحطیزدگان سومالی احداث شد. در این اردوگاه به جز کسانی که بر اثر قحطی و خشکسالی از سومالی گریخته‌اند، جنگزدگانی که از بحران‌ها و جنگ‌های داخلی در این کشور فرار کرده‌اند نیز نگهداری می‌شوند. به دنبال بروز خشکسالی وسیع و قحطی در شاخ آفریقا، میلیون‌ها نفر در کشورهای سومالی، اتیوپی و کنیا با وضعیت بحرانی روبهرو شدند و تعداد زیادی به همین دلیل از سومالی گریختند و وارد اردوگاه‌‌های پناهندگان شدند. ظرفیت ۲۵ هزار نفری ارودگاه کوبه ظرف مدتی کمتر از یک‌ماه تکمیل شد و پناهجویان جدید به اردوگاه‌های دیگری هدایت شدند، اما آمار مرگ‌ومیر همچنان رو به افزایش است و همین نگرانی سازمان‌های امدادرسان را برانگیخته است.
 
آمارهای آژانس پناهندگان سازمان ملل گویای مرگ به طور متوسط ده کودک در روز از ماه ژوئن گذشته تاکنون است؛ یعنی حدود پانصد کودک زیر پنج سال در ظرف مدت کمتر از دوماه بر اثر سوء تغذیه از میان رفته‌اند. بیشتر پناهندگانی که از سومالی به اتیوپی وارد شده‌اند از مناطق روستایی هستند و اکثر ‌آن‌ها تا پیش از ورود به اردوگاه هرگز از امکانات بهداشتی استفاده نکرده بوده‌اند. به گفته رون ردموند، یکی از سخنگویان آژانس پناهندگان سازمان ملل، عدم آشنایی بخش اعظم پناهجویان با نحوه استفاده از امکانات بهداشتی و غذایی یکی از عوامل مهم بالا رفتن میزان مرگ و میر کودکان است، زیرا پدران و مادران زیادی هستند که حتی پس از دریافت کمک‌‌های اولیه نیز نمی‌دانند باید چگونه از کودکان خود که دچار ضعف مفرط به دلیل سوء تغذیه هستند مراقبت کنند.
 
 آن‌ها به خصوص در مورد چگونگی استفاده از مکمل‌های غذایی با مشکل روبه‌رو هستند. از آن‌جایی که اردوگاه پناهجویان محوطه بسیار بزرگی در حد یک شهر را شامل می‌شود، والدین باید در مراقبت از کودکان و انتقال آن‌ها به مراکز درمانی مستقر در اردوگاه خودشان فعال و پیشقدم باشند.
 
در شش هفته گذشته، حدود هجده هزار نفر پناهجوی دیگر به اردوگاه‌های اتیوپی وارد شده‌اند. بررسی‌های اولیه سازمان ملل نشان می‌دهد که بیش از ۹۵ درصد آوارگان جدید را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند و اکثر آن‌ها در شرایط بسیار نامساعدی از نظر سلامتی هستند. دولت اتیوپی و آژانس پناهندگان سازمان ملل تصمیم گرفته‌اند یک سهمیه غذایی اضطراری را برای مدت یک ماه در اختیار پناهجویان جدید بگذارند. به گفته مقامات سازمان ملل کمبود سرپناه مناسب و امکانات بهداشتی و درمانی ممکن است به بروز و گسترش بیماری‌های عفونی و اگیردار بینجامد.
 
موگادیشو، پایتخت سومالی نیز پیش از بحران اخیر خود پناهگاه بیش از ۳۷۰ هزار نفر آواره از سراسر کشور بود و در دو ماه گذشته نیز یکصد هزار نفر دیگر به آوارگانی که به دنبال آب و غذا، کمک‌های پزشکی و سرپناه به موگادیشو وارد شدند افزوده شد. بخشی از این آوارگان وارد اردوگاه‌هایی شده‌اند که به تایید سازمان ملل، وضعیتی دهشتناک و گاه کشنده دارند.
 
سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، نیز قرار است به زودی در خصوص نحوه اختصاص کمک‌های فوری و جدید به پناهجویان و قطحی زدگان سومالی تشکیل جلسه دهد. این جلسه که در مرکز این سازمان در رم برگزار می‌شود به مرور سیاست‌هایی می‌پردازد که سومالی را در خروج از بحران فزاینده قحطی و رسیدن به وضعیت پایدار یاری می‌رساند. این سیاست‌ها در دو بخش راهکارهای کوتاه‌مدت و بلندمدت تنظیم می‌شوند.
 
بروز قحطی در سومالی، پرسش‌های سیاسی مختلفی را نیز برانگیخته و بسیاری اکنون از نقش گروه الشباب و همچنین دولت‌های خارجی در این میان سئوال می‌کنند. با آن که قحطی کم سابقه در سومالی دلایل متفاوتی از جمله خشکسالی، قیمت بسیار بالای مواد غذایی و وضعیت بد اقتصادی و همچنین عدم وجود دولت با ثبات در دو دهه گذشته داشته است، اما اکنون به گفته سازمان‌های ناظر بین‌المللی و آژانس‌های امدادرسانی، حضور پیکارجویان گروه الشباب که به سازمان القاعده وابسته هستند نیز در وخیم‌تر شدن اوضاع و گستردگی بحران در جنوب سومالی نقش داشته است.
 
گروه الشاب که در ابتدا به واسطه نبردهایش برابر اشغال بخش‌هایی از سومالی توسط نیروهای اتیوپی مشهور شده و موفقیت‌های فراونی کسب کرده بود، با آغاز عقب‌نشینی آن‌ها به طور فزاینده‌ای به یک گروه تندرو و افراطی تبدیل شد. در سال ۲۰۰۹، الشباب فعالیت برخی سازمان‌های جهانی از جمله برنامه غذایی سازمان ملل را در این منطقه ممنوع کرد و آن‌ها را به جاسوسی متهم ساخت. همچنین تعداد زیادی از افرادی که با برنامه‌ها و سازمان‌های امدادرسان همکاری داشتند در این منطقه کشته شدند و همین امر سبب شد تا بسیاری از آن‌‌ها این منطقه را ترک کنند.
 
در ماه جولای گذشته گرچه سازمان الشباب ابتدا اعلام کرد که فعالیت برخی سازمان‌ها در جنوب سومالی آزاد است، اما دوباره محدویت‌های قبلی را برقرار و اعلام کرد اوضاع در این منطقه عادی است و هیچ نشانه‌ای از قحطی و خشکسالی دیده نمی‌شود. برخی از پناهجویان به مقامات آژانس پناهندگان سازمان ملل اعلام کرده‌اند که افراد مسلح سازمان الشباب مانع از گریختن گرسنگان و قحطی‌زدگان و رفتن آن‌ها به اردوگاه‌ها می‌شوند. جدیدترین گزارش «دیده‌بان حقوق بشر» گفته‌های این پناهجویان را تایید کرده است.
 
 شرح تصاویر:
 
۱- خانواده‌ای بالای سر جسد کودک یک ساله خود- منبع: AFP
۲- اردوگاه آوراگان سومالیایی در اتیوپی- منبع: آژانس پناهندگان سازمان ملل متحد
 
در همین زمینه