شهزاده سمرقندی- این روزها وقتی به امنیت منطقه «از سیحون تا سیحان» فکر می‌کنم ناخودآگاه به خروج پشت سر هم نیروهای نظامی و امنیتی از افغانستان می‌اندیشیم و به تاثیر آن بر کشور های همسایه؛ به خصوص کشور های تازه به استقلال رسیده ازبکستان و تاجیکستان که این رویداد آنها را نیز نگران کرده است.

تاریخ اما نشان داده که افغانستان هیچ‌وقت تنها نبوده و همیشه نیروی خارجی‌ای در خاک آن حضور داشته و اگر هم نیرویی خارج شده، نیرویی دیگر جایگزین آن شده است.


حدود دو دهه پیش نیروهای اتحاد جماهیر شوروی، افغانستان را ترک کردند و میدان برای نیروهای بریتانیایی و آمریکایی و همین‌طور فضا برای رشد طالبان فراهم شد.

حالا بعد از خروج نیرو های هلندی از ولایت اوروزگان افغاستان و سپس کاهش نیروهای نظامی بریتانیا و آمریکا این که میدان برای چه قدرت تازه‌ای باز خواهد شد هنوز روشن نیست.

کاهش نیروهایی که سال‌هاست مردم افغانستان خود را در کنار آن‌ها امن احساس می‌کردند چه حسی دارد؟ آیا این‌همه راه به سختی سپری شده، باز به سر خط خود برنخواهد گشت؟


این پرسش‌هایی است که با حبیبه سرابی، فرماندار ولایت بامیان در افغانستان مطرح کرده‌ام.
خانم سرابی با این که از حضور نیروهای نیوزیلندی که تنها تا سال ۲۰۱۴ در ولایت بامیان خواهند بود، دلگرم است، به رادیو زمانه می‌گوید: «وقت آن رسیده مردم افغانستان خود حاکمیت و تامین امنیت کشور خود را به دست بگیرند.

فرمانده ولایت بامیان می‌گوید در کل از این پروژه استقبال می‌کند. بالاخره این وظیفه افغان‌هاست که خود سرنوشت خود را به دست بگیرند.»

ولایت بامیان از امن‌ترین ولایت‌های افغانستان است. خانم سرابی می‌گوید: «قرار بر آن بود که نیروهای خارجی در بامیان در زمینه تربییت نیروهای محلی نقش داشته باشند و حالا بعد از هشت سال حضور نیروهای نیوزیلندی این طرح با موفقیت انجام شده و وقت آن است که پلیس محلی امنیت بامیان را بر عهده بگیرد.»

زنان فعال افغانستان به این مسئله چگونه نگاه می‌کنند؟ آن‌ها به دلیل برقراری امنیت توانستند از حصار خانه بیرون بیایند، در جامعه حضور پیدا کنند و حتی در سال‌های آخر کمپین «پنجاه درصد» را راه‌اندازی کنند. هدف این کمپین گسترش نقش و حضور زنان افغانستان در میدان سیاسی کشور است. آیا آن‌ها به اندازه فرمانده بامیان اعتماد به نفس کسب کرده‌اند یا از کاهش پشتیبان‌های خارجی خود احساس نگرانی می‌کنند؟


این سئوال را با عادله محسنی، فعال حقوق زنان در افغانستان در میان گذاشته‌ام. می‌توانید متن کامل این گفت‌وگو را از طریق فایل صوتی انتهای متن بشنوید.

قرار است تا آخر این هفته، تخلیه نیرو های امنیتی آمریکا نیز روی این همه نگرانی‌های جامعه افغانستان یک بار سنگین دیگر نیز بیافزاید. این افزایش فشاری است که شاید برخی از سیاستمداران یا روشنفکران افغانستانی بتوانند با اعتماد به نفس برای آن فکری کنند.

این که به جای نیروهای امنیتی آمریکا، چه نیرویی جایگزین آن خواهد شد هنوز روشن نیست. هرچند انتظار می‌رود که نیروهای داخلی خود افغانستان این نقش را بر عهده بگیرند. اما چنین حرکتی به عقیده بسیاری از کارشناسان سیاسی بعید به‌نظر می‌رسد.

هرچند که کشور های همجوار آسیای میانه نیز از همین حالا اعلام کرده‌اند که نیرو های بیشتری به مرزهای مشترک خود با افغانستان بفرستند و روابط خود با دیگر کشور های همسایه را تقویت کنند، اما هیچکدام از این راه‌ها نه به تضعیف نیروهای طالبان خواهد انجامید و نه نگرانی‌های مردم افغانستان را کاهش خواهد داد.