فرانک آرتا: امسال سینمای ایران در شصت‌ونهمین دوره جشنواره فیلم «کن» حضور پرباری دارد. فیلم «فروشنده» اصغر فرهادی در بخش «اصلی»، فیلم «وارونگی» بهنام بهزادی در بخش «نوعی نگاه» شرکت کردند و کتایون شهابی، تهیه‌کننده و پخش‌کننده بین‌المللی در بخش خصوصی یکی از اعضای هیأت داوران بخش اصلی است. در کنار شهابی، «آرنو دپلشن»، کارگردان و نویسنده فرانسوی، «کریستین دانست»، بازیگر آمریکایی، «والری گولینو»، بازیگر، کارگردان، نویسنده و تهیه‌کننده از ایتالیا، «مدس میکلسون»، بازیگر دانمارکی، «لازلو نِمِس»، کارگردان فیلم «پسر شائول»، برنده جایزه اسکار اهل مجارستان، «ونسا پارادیس»، بازیگر و خواننده فرانسوی و «دونالد شاترلند»، بازیگر کانادایی، داوران بخش اصلی جشنواره فیلم کن هستند. ریاست این هیأت هم بر عهده «جورج میلر»، کارگردان استرالیایی، است. شصت‌ونهمین جشنواره فیلم کن از ١١ مه (٢٢ اردیبهشت) با نمایش فیلم «کافه سوسایتی» جدیدترین اثر «وودی آلن» آغاز می‌شود و تا ٢٢ مه (دوم خرداد) ادامه دارد. به دلیل حضور پربار سینمای ایران، با کتایون شهابی گفت‌وگو کردیم:
برایم جالب است که برای نخستین بار یکی از مدیران بخش خصوصی سینمای ایران در جشنواره فیلم«کن» در کسوت داور حضور دارد. آیا این همراهی به دلیل فعالیت‌های بین‌المللی‌تان در حوزه پخش فیلم است که در کار پخش شما هر روز داوری و فیلم‌های پیشنهادی را نسبت به سینمای روز ارزیابی می‌کنید؟ اصلا تحلیل‌تان از این اتفاق چیست؟
خب، در وهله نخست خودم را یک پخش‌کننده می‌دانم. من ٣٠ سال سابقه فعالیت دارم. در ١٩سالگی در بنیاد سینمایی فارابی مشغول به کار شدم و تا امروز هم خدا را شکر در این عرصه خدمت می‌کنم. اما این تنها حوزه فعالیتم نیست. من تهیه‌کنندگی هم می‌کنم. ضمن اینکه واقعا افتخار می‌کنم در سینمای ایران کار می‌کنم و چنین اتفاقات خوبی به لطف سینمای ایران برای من رخ داده است.
تاکنون تجربه داوری بین‌المللی داشته‌اید؟
بله. تابه‌حال ١١ داوری بین‌المللی داشته‌ام که می‌توان به جشنواره‌های «سن سباستین»، «ایدفا»، «میلان» و «مانهایم» اشاره کرد.
شما تاکنون در رسانه‌ها بیشتر به عنوان پخش‌کننده بین‌المللی معرفی شدید و بحث تهیه‌کنندگی‌تان کمتر مورد توجه قرار گرفته است. نظرتان چیست؟
درست می‌گویید. منتها همیشه سعی کرده‌ام کارم را درست انجام دهم و به عناوین خیلی تکیه ندارم. آن زمان که در سینمای ایران نه بازارفیلمی برپا می‌شد و نه فیلم‌های مطرحی برای عرضه در جهان داشت، با بزرگانی مانند عباس کیارستمی، ناصر تقوایی و بهرام بیضایی کار می‌کردم. بعد از شش سال کار در فارابی، به سیمافیلم پیوستم. آنجا هم ٩ سال مشغول به کار شدم. در آن مقطع در بخش بین‌الملل سیمافیلم (CMI) فیلم‌های تولید مشترک ساخته می‌شد؛ چه مستند و چه سینمایی و در این عرصه تجربیاتی کسب کردم. تا اینکه به این فکر رسیدم نخستین شرکت پخش خصوصی را به نام خودم به ثبت برسانم.
البته در آن زمان کار بزرگی بود. چون یادم هست تنها شما و آقای محمد اطبایی در این عرصه مشغول بودید و سایر امکانات در اختیار مدیریت دولتی بود که هر کسی نمی‌توانست وارد آن فضا شود. چگونه به چنین جسارتی دست زدید؟
بله. من و آقای اطبایی درآن دوران تنها افرادی بودیم که در بخش خصوصی مشغول به کار شدیم؛ ایشان در شکل حقیقی و من هم با ثبت شرکتم (رسانه بین‌المللی شهرزاد) به شکل حقوقی. از آن زمان بود که از پخش‌کنندگی به تهیه‌کنندگی رسیدم.
تهیه‌کنندگی را با چه فیلم‌هایی تجربه کردید؟
من عضو مجمع تهیه‌کنندگان مستند و همین‌طور کانون تهیه‌کنندگان فیلم هستم. در «سیمافیلم» فیلم‌هایی مثل «بید و باد» محمدعلی طالبی و همین‌طور چندین فیلم مستند به صورت مشترک تهیه کردم. مثلا آخرین کار فیلم مستند- داستانی «سپیده» بود به کارگردانی بریت مدسن که توانست در جشنواره «ساندنس» و حدود ٤٠ جشنواره دیگر حضور موفقی داشته باشد. یا اینکه افتخار دارم که تقریبا همه فیلم‌های خانم بنی‌اعتماد را در جهان پخش کنم که حتما می‌دانید فیلم «قصه‌ها» موفق به دریافت جایزه بهترین فیلم‌نامه جشنواره فیلم ونیز شد. سال گذشته هم فیلم «چهارشنبه ١٩ اردیبهشت» وحید جلیلوند را داشتم که جایزه فیبرشی (منتقدان) جشنواره ونیز به ایشان اهدا شد. همچنین پخش‌کننده فیلم «ناهید» به کارگردانی آیدا پناهنده بودم که خوشبختانه در بخش «نوعی نگاه» جایزه «امید» را از آنِ خود کرد. امسال هم فیلم «وارونگی» بهنام بهزادی را در جشنواره کن دارم.
نکته حائز اهمیت درباره شما به عنوان داور این است که تابه‌حال بانوی مدیری که در بخش خصوصی در سینمای ایران کار می‌کند، نتوانسته در کن حضور پیدا کند. تابه‌حال بیشتر بازیگران و کارگردانان حضور داشتند. ضمن اینکه با وجود توانایی‌های زنان در سینمای ایران، آنها هیچ‌وقت نتوانستند در رده‌های بالای مدیریتی سینما قرار گیرند و با وجود داشتن خلاقیت، تعهد و دست‌پاکی هنوز چنین فرصتی برایشان اتفاق نیفتاده است. در این سال‌ها فقط می‌توان از مدیرانی مانند لادن طاهری در فیلم‌خانه ملی ایران و شیرین نادری در مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی یاد کرد که البته آنها به طور مستقل، بی‌حاشیه و به دلیل توانایی‌هایشان حضور یافتند وگرنه در مناسبات تفویض مدیریت‌های مردانه حضور ندارند. تحلیل‌تان چیست؟
خب من واقعا سال‌ها کار کرده‌ام. یادم می‌آید خانم پهلوان در دفتر جشنواره به مدیریت جمال امید، چقدر پهلوانانه و دلسوزانه کار می‌کردند. زنان ایرانی در عرصه‌های مختلف از توانایی بالایی برخوردارند.
راستی چگونه درآن زمان پست مدیریت در سیمافیلم به شما تفویض شد؟
به لطف آقایان محبی و حیدریان که در سیمافیلم حضور داشتند، بنده به عنوان نماینده سینمای ایران فعالیت کردم. در آن دوران حضور یک زن در عرصه مدیریتی چندان ساده نبود. ولی این بزرگواران مجوز حضور من را در عرصه بین‌الملل به‌عنوان مدیر فراهم کردند.
تحلیل‌تان از ترکیب هیأت داوران امسال چیست؟
از نظر تعداد افراد که چهار زن و چهار مرد حضور دارند که خوب است. هر کدام از این افراد دیدگاه‌هایی دارند. مثلا من و آقای نمس از سینمای مستقل می‌آییم. بازیگران سرشناسی حضور دارند که قطعا روی مسائل بازیگری تسلط دارند. البته این افراد را از نزدیک نمی‌شناسم و از روی آثار هم چندان نمی‌توان به داوری نگاهشان پرداخت. چون ممکن است کسی به شکل کلاسیک نقاشی کند ولی ایده‌های مدرن داشته باشد. به هر حال، خوشحالم که امسال سینمای ایران حضور پرباری دارد.
ferme ta grande gueule اگر معاملات افتصادی فرانسه با ایران نبود *** .وقاحت هم خوب چیزی است واقعا که اینها مردم را اشگول گیر آورده اند .چرا در دوران احمدی نزاد حتی به عنوان تماشا گر هم راهتان نمی دادند .مگر هنربندان ایرانی با آمدن احمدی نزاد شعور و استعدادشان نزول کرده بود که به جای راه پیدا نمی کردند که حالا با آمدن روحانی استعدادهایشان شکوفا شده و از این فستیوال به آن فستیوال می دوند .به زودی سر کله ***هم پیدا خواهد شد
ناصر / 30 April 2016