ختنه دختران در میان اهل تشیع پاکستان و هند

برگرفته از تریبون زمانه *  

مدرسه فمینیستی: ناجیه بیست و چند سال دارد. دقیق نمی‌داند کی متولد شده است. در نوجوانی ازدواج کرده است. حالا چهار فرزند دارد، دو دختر و دو پسر. یکی از فرزندانش را به زن برادرش سپرده است تا به‌وسیله آن بتواند گدایی کند. هر روز دم در داروخانه در گرمای طاقت‌فرسای جنوب به امید خرده اسکناس‌های ۲۰۰ و ۵۰۰ تومانی که متصدی داروخانه به مراجعین می‌دهد وقت می‌گذراند. دختربزرگش نازیه است. دختری شیرین و زیبا که فقط شش سال دارد و از صبح تا ظهر را در سطح شهر می‌چرخد و گدایی می‌کند. بیشتر از آن که به فکر پول درآوردن باشد شیطنت‌های کودکانه ذهنش را پر کرده‌اند.

ناجیه از جمله زنان پاکستانی است که به همراه شوهرش چهار سال پیش به ایران آمده‌اند. شوهرش در شهر خراب شده بعد از زلزله بنایی می‌کند و همسر و دختر بزرگش از صبح تا شب گدایی می‌کنند. گاهی هم سوار وانت‌های باربری می‌شوند و خودشان را به چهارراه‌ها می‌رسانند اما بیشتر اوقات دم داروخانه می‌توان پیدایش کرد. در خانه متروک و خرابه‌ای که زمانی افغانی‌ها در آنجا زندگی می‌کردند با یک کولر آبی سر می‌کنند. اما خنده‌هایش نشان می‌دهد که از زندگی راضی ست. فارسی را خوب حرف می زند مشخص است زن باهوشی است می‌گوید در این چهار سال مهاجرت یاد گرفته است. از او می‌پرسم آیا در کشور پاکستان دختران را هم ختنه می‌کنند؟ سعی می‌کند با دقت کلمات را انتخاب کند و جواب مرا کامل بدهد:
– ناجیه: بله در پاکستان این کار را می‌کنند اما حالا ما که آمده‌ایم اینجا کسی این کار را نمی‌کند آخر کسی نیست که برایمان این کار را بکند. آنجا زنان را ختنه می‌کنند چون اعتقاد دارند تا ختنه نشوند برای همخوابی با شوهرشان نجس هستد.

از او می‌پرسم نازیه را هم ختنه کرده ایی؟
– ناجه: نه. نازیه هنوز بچه است. دختر وقتی ازدواج کرد برای این که تمیز شود و بعد پیش شوهرش بخوابد او را ختنه می‌کنند. قسمتی از آن (با دست نشانم می‌دهد) را می‌برند. بعد بلافاصله به او می گویند به بستر شوهرت برو. دیگر پانسمان نمی‌کنند. خودش خونش بند می‌آید و به مرور خوب می‌شود.

خودت هم ختنه شده ایی؟
– ناجیه: نه. من می‌ترسم. همیشه می‌ترسیدم. دیگر به ایران آمدیم و من ختنه نکردم. اما زن برادرهایم و خواهرشوهرهایم همه‌شان آن موقع ختنه کردند. گاهی به زنی که بچه دار نمی‌شود می گویند ختنه کن تا این ترس باعث حامگی ات شود.

اگر برگردی ختنه می‌کنی؟ ختنه اجباری است؟
– ناجیه: نه. من ختنه نمی‌کنم. درد دارد. با تیغ می‌برند. اجباری نیست اما اکثراً می‌کنند. اما خدا را شکر کسی اینجا نیست که ما را ختنه کند.

اگر ختنه نکنند مگر می‌توانند با شوهرشان بخوابند؟
– ناجیه: می گویند ختنه شده تمیزتر است. اگر نباشد می گویند نجس است مثلاً.

اما تو ختنه نکردی ….
– ناجیه: من آمدم ایران. اینجا دیگر کسی نبود که مرا ختنه کند و من نجات پیدا کردم.

مدام می‌خندد، به پاکستانی چیزهایی را به زن برادرش می‌گوید. بچه‌اش مدام دفترم را از دستم می‌گیرد و با کاغذهای سفید بازی می‌کند. نازیه رفته است گدایی. مردم از داروخانه که بیرون می‌آیند پول خردهایشان را به او می‌دهند.

ناجیه به من می‌خندد و می‌گوید: “نکند می‌خواهی ختنه شوی؟ نازیه را ختنه نمی‌کنم می‌ترسم خیلی درد دارد”.

به این می‌اندیشم شاید شرایط کنونی‌اش، گدایی در بازار، هوای گرم و کولر آبی در اوج گرمای جنوب، بد باشد اما آمدنش به ایران موهبتی بزرگ را برای او به ارمغان آورد. او اکنون یک زن کامل است و قربانی سنت غلط ناقص سازی جنسی زنان در کشورش نشده است.

ناقص سازی جنسی زنان در خاورمیانه و آفریقا و بخش‌هایی از آسیای شرقی همچنان رواج دارد. در این میان باید گفت که این سنت در بین پیروان اکثر مذاهب یافت می‌شود. در میان اتیوپی تبارهای یهودی، مسیحیان، بی اعتقادها، همزادگرایان آفریقا و مسلمانان. در میان مسلمانان نیز می‌توان در بین تمامی مذاهب در نقاط مختلف جهان آن را یافت اگرچه پیشوایان دینی هر کدام از مذاهب اسلام نظرات متفاوتی نسبت به این عمل دارند. در ایران این عمل همچنان در مناطقی انجام می‌شود. اما بیشتر اهل تسنن شافعی مذهب دختران خود را ختنه می‌کنند اگر چه همجواری برخی از شیعیان با اهل تسنن در مناطقی از جنوب و غرب ایران نیز موجب شده است که این شیعیان نیز دختران خود را ختنه کنند اما می‌توان گفت که ناقص سازی جنسی زنان در بین اهل تشیع ایران به طور عمومی رواج ندارد و بسیاری از مراجع اهل تشیع نیز فتوا بر منع آن داده‌اند. این در حالی است که در میان شیعیان سایر کشورها مانند عراق، پاکستان و هند این عمل همچنان انجام می‌شود.

در ۶ فوریه ۲۰۱۳ سازمان زنان “پانا” طرحی را برای ممنوعیت ختنه در مرکز عراق به پارلمان دولت مرکزی ارائه داد این در حالی است که در شمال عراق و در منطقه خودمختار کردستان عراق بیش از پنج سال است که ناقص سازی جنسی زنان توسط پارلمان ممنوع اعلام شده است. تحقیقات پانا نشان می‌دهد که از ۱۲۱۲ زنی که در سرشماری سازمان پانا شرکت کرده‌اند ۳۸ درصد آن‌ها ختنه شده‌اند.

داوودی بهره جامعه کوچکی از مسلمانان شیعه هستند که عددی حدود دو میلیون نفر در جهان را در برمی گیرند. بیشتر افراد این جامعه در هند زندگی می‌کنند اما تعداد زیادی از آن‌ها را در سایر نقاط جهان نیز می‌توان یافت.

شیوع ناقص سازی جنسی زنان در هند و پاکستان مخفی مانده بود تا این که برای اولین بار فرحناز زاهدی معظم خبرنگار پاکستانی بهره‌ای این سکوت را شکست. به طور سنتی دختران در سنین پایین و توسط دایه‌ها ختنه می‌شوند. دایه‌ها از ناخن گیر و تیغ استفاده می‌کنند. اعتقاد بر این است که ۵۰ تا ۶۰ درصد زنان بهره‌ای ختنه شده‌اند.

این گونه به نظر می‌رسد که این رسم با موج مهاجرت از سوی آفریقا به جنوب هند و پاکستان رواج پیدا کرده است. برخی از پژوهشگران نیز معتقدند که همراه با مهاجرت برده‌ها در قرن ۱۹ و بیست به این منطقه آورده شده است. رهبران دینی بهره‌ای این عمل را یک فریضه دینی می‌دانند.

در هند هم برای اولین بار یک استاد بازنشسته دانشگاه به نام ریحانا قدیالی مقاله‌ای زیر عنوان “همه چیز برای عزت” نوشت و برای اولین بار اعلام کرد که ناقص سازی جنسی زنان در هند هم انجام می‌شود. او در مقاله‌اش با ۵۰ زن مصاحبه کرده است. تحقیقات او نشان می‌دهد که انگیزه برای ختنه کردن پیروی از شریعت و کنترل میل جنسی دختران است. زنانی که دختران را ختنه می‌کنند از مراجع بهره‌ای اجازه دریافت می‌کنند. در شهر بزرگی چون بمبئی این عمل بلافاصله بعد از تولد و در بیمارستان انجام می‌شود در حالی که در شهرهای کوچک حدود سن شش سالگی انجام می‌گیرد. تخمین شیوع ناقص سازی جنسی زنان در هند و پاکستان بسیار مشکل است چرا که انجام این عمل به صورت مخفیانه انجام می‌شود.

لینک مطلب در تریبون زمانه