مهمترین جایزه جهانی علوم ریاضی برای نخستین مرتبه به یک ایرانی تعلق گرفته است (۱ )، این ایرانی همچنین نخستین زنی است که این جایزه را دریافت کرده، این در حالی است که این دانشمند جوان ایرانی مانند بسیاری دیگر از جوانان، تمایلی به ادامه تحصیل در ایران نداشته و راهی دانشگاه های خارج از کشور شده؛ حالا وی علاوه بر اینکه به دلیل زن بودن و عدم اشتغال به وظایفی که نمایندگان اصولگرای مجلس برایش ترسیم کرده اند، تحصیل کره و در دانشگاه های خارجی بدون حجاب رفت و آمد و با یک خارجی هم ازدواج کرده، مشکل جدیدی نیز فراهم نموده و آن اینکه در هنگامه استیضاح وزیر علوم نشان داده که جوانان این کشور واجد چه توانایی هایی هستند و نظام ولایت فقیه با آنها چه کرده است.
در حالی که اخبار ماه های اخیر نشان می دهد، دست اندازی عوامل نظام حکومتی به مناصب دانشگاهی در دوران تاریک دولت های نهم و دهم فرصت های بی شماری را از جوانان با استعداد کشور ربوده و در اختیار وابستگان به نظام قرار داده است. مریم میرزاخانی جایزه فیلدز را از آن خود کرد. کسب اعتبار و افتخار توسط این زن دانشمند به همان نسبت که لبخند بر چهره ایرانیان نشانده، یادآور ستم هایی است که در سالیان گذشته به ویژه دوران سیاه دولت های نهم و دهم بر آموزش عالی و جوانان کشور رفته. بورسیه های غیر قانونی ماجرایی است که بروز یک فقره از آن در هر جای دنیا منجر به رسوایی ابدی برای دست اندرکاران می شود؛ اما این تخلف بزرگ در سایه دولت منتخب ولایت فقیه در بیش از ۴،۰۰۰ مورد رخ داده ( ۲) و این روزها عامل پیشگیری از گسترش آن در زیر تیغ استیضاح نمایندگان مجلس قرار گرفته است.
نمایندگان مجالس دنیا از آنجا که خود را منتخب مردم می دانند به دنبال استیفا و حفظ حقوق موکلان خود هستند اما مجلس شورای اسلامی که خود را تنها مدیون و منتخب شورای نگهبان و لایت فقیه می داند، نیازی به تلاش برای کسب حقوق از دست رفته مردم نمی بیند. در سالهای گذشته آن زمان که فرزندان این خاک به بهانه تفاوت دیدگاه با دولت، به عنوان ستاره دار مشخص شده و از ادامه تحصیل در دانشگاه بازماندند، کمتر نماینده ای از مجلس معترض و خواهان احقاق حق آنها شد. در یکسال اخیر اما همین نمایندگان از بازگشت آنها به دانشگاه نگرانند. گرچه انتشار فهرست اسامی استفاده کنندگان غیرقانونی بورسیه های دولتی نشان داد که آب در لانه مورچگان افتاده است تلاش های این دسته از نماینگان ریشه در سوء استفاده های خود و بستگانشان دارد. (۳ )
اعتراض کنندگان پر سر و صدای ماه های اخیر که وزارت علوم را به ناتوانی و بی کفایت متهم می کنند بیشترین سهم را از سفره بورسیه های غیر قانونی برده اند. ( ۴) بر اساس گزارش های موجود “خبرنگار ایلنا با پیگیری خود به اسناد موثقی دست یافت که طی آن برخی مدیران رسانه‌ای منتسب به اصولگرایان، نمایندگان مجلس، اعضای درجه اول خانواده برخی از وزرای دولت احمدی‌نژاد و نیز فرزندان روحانیون صاحب‌منصب در لیست بورسیه‌های غیرقانونی و تخلفات غیرقانونی در رابطه با وزارت علوم قرار دارند.” ( ۵) نکته قابل توجه این است که این افراد علاوه بر استفاده غیرقانونی از تسهیلات دولتی، فرصت هایی را که به طور طبیعی باید در اختیار افراد واجد شرایط قرار می گرفت تیز از آنان سلب کرده و چه بسا که مسیر زندگی آنها را تغییر داده اند. روشن است که بسیاری از این دانش آموختگان با استعداد نمی توانند وارد دانشگاه های سایر کشورها شده و غالبا سرخورده و ناامید روزگار می گذرانند. همچنین افرادی که امکان دست اندازی غیرقانونی به بورسیه دولتی را داشته اند، پس از تکمیل تحصیلات به عنوان استاد وارد چرخه آموزش عالی می شوند. نظام آموزش عالی ایران در سالهای اخیر به سبب مشکلاتی که از بیرون بر آن تحمیل شده در حالتی نزار قرار دارد و تزریق بیش از ۴،۰۰۰ مدرک به دست کم سواد و قانون ستیز بر مشکلات آن خواهد افزود.
مریم میرزاخانی و جوانان مستعد و کوشا که بر تلاش و دانش و استعدادهای خود تکیه دارند در کجای نظام آموزش عالی ایران قرار می گیرند؟ وقتی که به جای ارزیابی استعداد تحصیلی افرادی که قرار است در منصب استادی دانشگاه ها باشند، وابستگی به جریانات سیاسی ملاک است و از مجرای تشکل های مذهبی شناسایی و جذب دانشگاه می شوند، روزگاری بهتر از آنچه که امروز هست را نمی توان برای دانشگاه های کشور تصور کرد. ( ۶) معاون وزیر علوم دولت احمدی نژاد می گوید : ” گاهی اوقات دستور از مقامات بالاتر صادر می‌شود. همان وزیری که آیین‌نامه‌ای را تصویب می‌کند ممکن است برخی افراد را که معدل پایین داشته‌اند با توجه به شرایط خاصی که خود صلاح می‌داند، شامل بورسیه‌ها کند. افرادی وجود داشته‌اند که با معدل پایین بورسیه گرفته‌اند، اما همگی با دستور وزیر بوده است. این دستورها از سوی وزرای وقت دولت نهم و دهم صادر شده است و تمام مدارک آن را در جلسه تحقیق و تفحص مجلس ارائه داده‌ام. ” (۷ )
به هر حال در میان فهرست بورسیه های غیرقانونی نام افرادی چون احسان رفیعی علوی (دبیر وقت کمیته جذب اعضای هیئت علمی دانشگاه علامه) و داماد پروین احمدی نژآد ( ۸) و فرزندان زاهدی و کامران دانشچو، وزرای پیشین علوم نیز دیده می شود. اما درست در همان روزهایی که مسیر ورود غیر قانونی امثال احسان رفیعی و داماد پروین احمدی نژاد به دانشگاه ها هموار می شد، مسیر جوانان نخبه ای چون مریم میرزاخانی مسدود شده و برخی از آنها جذب دانشگاه های خارجی شدند. تعیین تعداد افرادی که در این جابجایی از ادامه تحصیل و خدمت به کشور بازمانده اند ممکن نیست اما سخت نیست که بتوان سنجید وقتی داماد پروین احمدی نژاد که بیشترین استعدادش مدّاحی است در سمت استاد دانشگاه قرار گیرد، چه بر سر دانشگاه و آموزش عالی می آید. تفاوت از مریم تا احسان و داماد پروین احمدی نژاد همان تفاوت بین جایزه فیلدز و مدّاحی است.
پی نوشت:
[۱] مدال فیلدز که هر چهار سال یکبار به برترین ریاضیدانان زیر ۴۰ سال جهان اعطا شده و معادل جایزه نوبل در رشته ریاضیات است در این دوره به مریم میرزاخانی، برنده مدال طلای المپیاد دانش آموزی ریاضی سالهای ۱۹۹۴ و ۱۹۹۵، دانش‌آموخته دانشگاه صنعتی شریف – در مقطع کارشناسی – و استاد ۳۷ ساله دانشگاه استنفورد آمریکا، آرتور آویلا، برنده مدال طلای المپیاد دانش آموزی جهانی ۱۹۹۵ ، دانش‌آموخته موسسه ملی ریاضیات محض و کاربردی (IMPA) ریودوژانیروی برزیل و استاد ۳۵ ساله دانشگاه دنیس دیدور پاریس، مارتین هایرر، ریاضیدان ۳۸ ساله اتریشی و استاد دانشگاه وارویک انگلیس و مانجول بارگاوا، دانش‌آموخته دانشگاه هاروارد و استاد ۴۰ ساله دانشگاه پرینستون آمریکا اعطا شد.
[۵] گوشه‌ای از تخلفات در وزارت علوم دولت گذشته
[۶] مسلمی درباره برخی نامه‌هایی که از سوی مساجد و تشکل‌های دانشجویی مبنی بر اعطای بورسیه وجود داشت و خبر آنها در سایت ها و رسانه‌ها منتشر شده، گفت: ما از تشکل‌های دانشجویی درخواست می‌کردیم که افراد با صلاحیت را معرفی کنند زیرا اعضای هیات علمی باید افراد متعهد و متخصص باشند. همانطور که امام راحل فرمودند، تعهد از تخصص نیز مهم‌تر است. البته نباید تخصص را تحت‌الشعاع خود قرار دهند. سایت انتخاب، مصاحبه حسن مسلمی نائینی معاون بورس و دانشجویان خارج وازرت علوم دولت احمدی نژاد
[۷] دستور بورسیه ها از سوی وزرای وقت دولت نهم و دهم صادر شد.
لینک مطلب در تریبون زمانه
