ساول زنتس، یکی از موفق‌ترین تولیدکنندگان آمریکایی فیلم‌های سینمایی درگذشت. او که به بیماری آلزایمر مبتلا بود، در ۹۲ سالگی در خانه‌اش در سانفرانسیسکو چشم بر جهان فروبست.
ساول زنتس که به موسیقی جاز علاقه داشت، ابتدا به تولید آلبوم‌های موسیقی روی آورد. در پنجاه‌سالگی اما موسیقی را رها کرد و تولید فیلم‌های سینمایی را آغاز کرد و با تولید فیلم‌هایی مانند «دیوانه از قفس پرید» (۱۹۷۶)، «آمادئوس» (۱۹۸۵) و «بیمار انگلیسی» (۱۹۹۷) خود را به عنوان یکی از موفق‌ترین تولیدکنندگان فیلم‌های سینمایی شناساند. هر سه این فیلم‌ها جایزه اسکار بهترین فیلم سال را به‌دست آورده‌اند.
فیلم «سبکی تحمل‌ناپذیر هستی» ساخته فیلیپ کافمن بر اساس رمان معروف میلان کوندرا از دیگر تولیدات ساول زنتس است.
تخصص زنتس در تولید فیلم‌های سینمایی بر اساس آثاری از میان ادبیات داستانی جهان بود. او به عنوان یک تولیدکننده مستقل از سینمای هالیوود خود را شناسانده بود و در گزینش رمان‌ها به پرفروش بودن آنها نظر نداشت، بلکه تلاش می‌کرد آثاری را برگزیند که ارزش فیلم شدن را داشته باشند.
«دیوانه از قفس پرید» به کارگردانی میلوش فورمن و با بازی به یاد ماندنی «جک نیکلسن» به عنوان یکی از ۱۰فیلم برتر سینمای جهان شناخته شده است. ساول زنتس این فیلم را بر اساس رمان «پرواز بر آشیانه فاخته» نوشته کن کیسی تولید کرد. مجله تایم این رمان را جزو صد رمان برتر انگلیسی‌زبان بین سال‌های ۱۹۲۳ و ۲۰۰۵ برگزیده است.
«بیمار انگلیسی» هم که از فیلم‌های موفق سال ۱۹۹۷ بود بر اساس رمانی به همین نام نوشته میکائیل اونداتجه تولید شده.
ساول زنتس بیش از ۱۰ فیلم تولید نکرده، اما فیلم‌های او در مجموع ۲۲ جایزه اسکار را در رشته‌های مختلف به‌دست آورده‌اند.
او همواره با حفظ استقلالش از استودیوهای هالیوود فیلم‌هایش را تولید می‌کرد. اگر به پروژه‌ای علاقمند می‌شد، سرمایه تولید آن را فراهم می‌آورد و فیلم را به دلخواه خودش تدوین می‌کرد و حقوق فیلم را هم به خودش اختصاص می‌داد. او بر خلاف بسیاری از تولیدکنندگان هالیوودی اهل خطر بود. «بیمار انگلیسی» به ۳۵ میلیون دلار بودجه نیاز داشت، اما سرمایه زنتس کمتر از هشت میلیون دلار بود. کمپانی قرن بیستم اصرار داشت که دمی مور در این فیلم بازی کند، اما زنتس مخالفت کرد و کمپانی قرن بیستم از این پروژه کناره گرفت. زنتس اما موفق شد از طریق میراماکس بودجه مورد نیازش برای تولید «بیمار انگلیسی» را فراهم کند.
تاوان استقلال او اما این بود که بارها پایش به دادگاه کشیده شد. میلوش فورمن، پس از تولید «دیوانه از قفس پرید» از او به دادگاه شکایت برد. اما موفقیتی به‌دست نیاورد. فیلیپ کافمن هم بعد از اکران «سبکی تحمل‌ناپذیر هستی» از زنتس شکایت کرد که دستمزد عادلانه‌ای به او نپرداخته است. زنتس محکوم شد و مجبور شد ۱۵۰ هزار دلار به کافمن پرداخت کند.
زنتس هم پس از موفقیت «بیمار انگلیسی» از میراماکس شکایت کرد و با وجود آنکه این فیلم ۳۰۰ میلیون دلار فروخت، نتوانست ۲۰ میلیون دلاری را که در این فیلم سرمایه‌گذاری کرده بود از میراماکس پس بگیرد.
به نظر می‌رسه که مقاله جایی بین زمین و هوا، درست در لحظه‌ای که خواننده توقع توضیحات بیشتر یا جمع‌بندی را دارد، رها شده است. ای کاش که کمی طولای‌تر می‌بود و یا حداقل پیش از اتمام، به یک جمع‌بندیِ مختصر می‌رسید.
نوژن / 06 January 2014