مطالب این بخش برگرفته از «تریبون زمانه» هستند. تریبون زمانه، آنچنان که در پیشانی آن آمده است، تریبونی است در اختیار شهروندان. همگان می‌توانند با رعایت اصول دموکراتیک درج شده در آیین‌نامه تریبون آثار خود را در آن انتشار دهند. زمانه مسئولیتی در قبال محتوای این مطلب ندارد.
به مناسبت دومین سالگرد به آتش کشیدن کمپ بزرگ موریا در جزیره لسبوس یونان.
روزانه اخبار ناگوار از غرق شدن قایق‌های پناهجویان و یا سرگردانی این قایق‌ها در دریای اژه انعکاس بیرونی پیدا می‌کند. اخبار غرق شدن قایق‌های بخشا ساخت چین و پیرو آن پیدا شدن اجساد، بدون عکس‌العمل خاص، به اخبار روزمره و بی‌تفاوتی تبدیل شده است. جامعه اروپایی در حالت بی‌تفاوتی بدون پیگیری از کنار موضوع می‌گذرند.
سیاست دوگانه و زدوبند‌های پشت پرده گویای این واقعیت است که بدون ضوابط قانونی با روابط پشت پرده، اروپا سیاست عدم پذیرش را دنبال می‌کند. جمعه شب ۱۲ آگوست یک قایق با ۸۰ سرنشین در آب‌های دریای اژه غرق شد. تنها ۲۰ و اندی را گارد ساحلی یونان توانست نجات دهد. بقیه سرنشینان طعمه دریای اژه شدند. دریای اژه محل داد و ستد قاچاقچیان انسان از یک جانب و از جانب دیگر گارد ساحلی یونان در برخورد با پناهندگان تبدیل شده است. دریای اژه اولین مرز دریای و نزدیکترین مرز دریایی اتحادیه اروپا است. سیاست دستگیری و اخراج پوش بک (push back) تبدیل به دستور کار روزمره گارد ساحلی یونان و به‌عبارتی اتحادیه اروپا گشته است.
کمپ موریا جزیره لسبوس یونان
این کمپ تا ۹ سپتامبر ۲۰۲۰ محل اسکان هزاران پناهجو شده بود. پس از به آتش کشیدن این اردوگاه بیش از ۱۳۰۰۰ پناهجو آوره اطراف اردوگاه شدند. دولت یونان و اتحادیه اروپا برای جلوگیری و عدم پذیرش این آواره‌گان در کشورهای دیگر اروپایی کمپ جدیدی را بنام قارا تاپه به معنی تپه سیاه مجاور با دریا را تاسیس کرد. در حال حاضر در این کمپ تعداد ۱۳۵۰ پناهجو، عمدتا جوانانی از قاره آفریقا و در راس آن کشور سومالی ساکنند. افغان‌ها و دیگر پناهجویان آسیایی از یمن، سوریه، ایران و پاکستان و … بخشی از این تعداد را تشکیل می‌دهند. به گفته ناظران تعدادی از پناهجویان علی‌رغم کنترل شدید وارد آب‌های دریای اروپا می‌شوند و خود را به ساحل می‌رسانند. قاچاقچیان تلاش دارند از طریق بخش مرکزی و جنوبی دریای اژه و گذشتن از جزیره خیوس راه دریایی به ایتالیا، که بسبار خطرناک است، را جایگزین بخشی دیگر از دریای اژه به جزایر یونان همچون لسبوس و ساموس و خیوس و… کنند. هزاران نفر در دریای مدیترانه هنگام تلاش برای ورود به اتحادیه اروپا جان خود را از دست داده‌اند. اما این فقط یک تخمین است. بر اساس مشاهدات سازمان‌های حقوق بشری تعداد تلف‌شدگان از دریا و زمین یقینا بیش از این‌ها است. از آن‌جایی که اتحادیه اروپا ماموریت نجات دریایی را در ابتدای سال ۲۰۲۰ متوقف کرده و عملیات نجات عملا قطع شده، بسیاری از قایق‌ها به سادگی غرق می‌شوند بدون اینکه کسی بویی ببرد. به همین دلیل این جان‌باختگان در هیچ آماری ظاهر نمی‌شوند و بخشی از این قایق‌ها بدون هیچ‌گونه امکاناتی دچار حادثه‌های دریایی می‌گردند و سرگردان در امواج دریا طلب کمک می‌کنند. عملیات کمک‌رسانی بسیار محدود و زمان بر شده است.
باید توجه کرد که سیاست برگشت‌دادن و عودت پناهجویان (Push back) در سیاست اتحادیه اروپا و در سیاست‌گذاری کلان مهاجرت انسان‌ها و به‌ویژه پناهجویان قرار دارد. این رویکرد در دیگر مرزهای خارجی اروپا نیز هم بطور مداوم اعمال می‌شود.
جزیره ساموس
در این جزیره یک اردوگاه بسته، به‌عبارتی زندان با مدرن‌ترین تجهیزات جهت کنترل پناهجویان، با پول و تایید سیاسی اتحادیه اروپا راه‌اندازی شده است. اتحادیه اروپا سیاست کمپ‌های بسته را در اغلب جزایر یونان در دستور کار قار داده است. هدف از ساخت این اردوگاه‌ها کنترل پناهجویان و سخت کردن شرایط زندگی آنان و تسهیل کردن اخراج آنها است.
در جزیره لسبوس و در ۲۵ کیلومتری اردوگاه موجود کارا تاپه ساخت یک اردوگاه در میان جنگل بدون دسترسی به امکانات اولیه در حال ساخته شدن است. تلاش اروپا جلوگیری از ورود پناهجویان به قاره سبز است. از اوایل سال جاری ۲۰۲۲ تا آخر آگوست تعداد ۱۵۴ هزار پناهجو از خاک یونان به طرق متفاوت استرداد به ترکیه شده‌اند.
در یونان هم اکنون حدود ۴۰ هزار پناهجو تخمین زده می‌شود و از جمله نزدیک به ۵۵ هزار آوره‌گان و جنگ زدگان اوکراینی.
اتحادیه اروپا و دولت یونان در مورد پذیرش پناهجویان و رسیدگی به آنان یک سیاست دوگانه و تبعیض را علنا در دستور کار قرار داده‌اند و قوانین و میثاق‌های بین الملی را بطور دلخواه و یکجانبه با در نظر گیری منافع سیاسی در قبال پناهجویان اتخاذ کرده‌اند. عملا اشخاصی که تحت تعقیب سیاسی و فرار از خانه و کاشانه برای نجات خویش و آینده‌ای بهتر هستند دچار نا امیدی و یأس گردیده و این سیاست اتحادیه اروپا راه را برای انسان‌های تحت تعقیب و جنگ‌زده را مسدود کرده است.
پناهجویان ملعبه دست باند‌های قاچاقچیان شده‌اند و با سرنوشت بین بودن و یا تلف شدن ناگزیر می‌بایستی بپذیرند. زمان عکس العمل مناسب و بشر دوستانه رسیده است نه سیاست نا امیدی و یأس و فشار. زیرا: مهاجرت جرم نیست!
بهروز اسدی
۱۱ سپتامبر ۲۰۲۲ جزیره لسبوس
