هفته آخر آبان نود و هشت، طولانی‌ترین قطعی دسترسی به اینترنت در سراسر ایران رخ داد. تنها یک روز پس از شروع اعتراضات گسترده در برابر شوک گران شدن بنزین در سراسر کشور، دستور اجرای این سیاست بی‌سابقه توسط شورای امنیت کشور (شاک) به شرکت ارتباطات زیرساخت ابلاغ شد. پس از ابلاغ این امر در روز شنبه ۲۵ آبان توسط شرکت ارتباطات زیرساخت به عنوان تنها متولی شبکه‌های مادر مخابراتی کشور و نیز کارگزار سیاست‌های حاکمیتی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در بخش ارتباطات، بالغ بر ۲۴ ساعت طول کشید تا اینترنت به طور کامل از دسترس خارج شود. در این تاریکی کامل هنوز آمار دقیقی از تعداد کشته‌شدگان و مجروحان و مردمی که در روزهای اعتراض خیابانی دستگیر شده‌اند در دسترس نیست.
در فراسوی مرزها و طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول از ارزش ۴۸۴ میلیاردی تولید ناخالص ملی ایران در سال ۲۰۱۹ و با توجه به اینکه سهم فناوری ارتباطات و اطلاعات از تولید ناخالص ملی ایران حدود ۲ درصد برآورد می‌شود، می‌توان ارزش فعالیت اقتصادی این حوزه در سال ۲۰۱۹ را ۸.۸ میلیارد دلار دانست. با وجود اینکه قسمت عمده تراکنش‌ها و تبادلات این حوزه با استفاده از اینترنت میسر می‌شود، باید پرسید هزینه تحمیلی قطعی یک هفته اینترنت به کشور چگونه جبران خواهد شد؟
در این یک هفته بسیاری از کسب و کارهای داخلی در حوزه ارائه خدمات بر بستر اینترنت داخلی ایران به فعالیت خود ادامه دادند. بسیاری از این کسب و کارها در ۵ سال گذشته با ارائه خدمات پلتفرمی گسترده در شهرهای بزرگ ایران و با استفاده از حمایت‌های دولتی و هزینه‌های بالای تبلیغاتی توانستند مورد توجه و استفاده عموم جامعه قرار بگیرند. اما با نگاهی اجمالی به مجموع فعالیت اقتصادی همه این پلتفرم‌های سرویس‌دهی با کاربری داخلی می‌توان به سهم پایین آنها در اقتصاد حوزه فناوری ارتباطات و اطلاعات کشور پی برد.
طبق گزارش موسسه نت بلاکز که در زمینه آزادی دسترسی به اینترنت فعالیت می‌کند، میزان دسترسی ایران به شبکه جهانی اینترنت در هفته گذشته ۹۵ درصد افت داشت. در وبسایت این موسسه با استفاده از ابزار برخط محاسبه خسارات قطعی اینترنت می‌توان تجربه کشورهای مختلف در این زمینه را مشاهده کرد. تا سال ۲۰۱۹ پیش‌بینی میشد ۲۲ کشور آفریقایی قطعی اینترنت را قبل از برگزاری انتخابات در کشور خود تجربه کنند. در پایان سال میلادی گذشته کشور سودان قطعی دسترسی به شبکه‌های اجتماعی را پس از اعتراضات سراسری مردمی تجربه کرد. در اعتراضات سراسری کشور زیمباوه به افزایش ۱۵۰ درصدی قیمت بنزین، قطعی کامل اینترنت صورت گرفت، ۱۲ نفر کشته و ۲۰۰ نفر دستگیر شدند.
برآورد هزینه نت‌بلاکز از خسارات قطعی اینترنت ایران روزانه ۶۱ میلیون دلار است. همانطور که در تصویر بالا مشاهده میکنید معادل ریالی این هزینه با در نظر گرفتن دلار ۴۲ هزار ریالی در این وبسایت محاسبه شده است. که با در نظر گرفتن نرخ دلار نیمایی در بازار امروز ایران هزینه قطعی اینترنت در ۸ روز چیزی بالغ بر پنج هزار و پانصد و پنجاه میلیارد تومان بدست می‌آید. در روش محاسبه هزینه قطعی اینترنت در این وبسایت توضیح داده شده که این عدد با در نظر گرفتن تحریم‌های اعمال شده بر ایران، میزان فیلترینگ اینترنت ایران و عدم دسترسی به شبکه‌های اجتماعی، پلتفرم‌های کلیدی خبررسانی و اینترنت موبایل در قیاس با اقتصاد دیجیتال جهانی محاسبه شده است.
اما تنها چند روز قبل از شروع سهمیه‌بندی بنزین و قطعی اینترنت در ایران، بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت ایران در گفت و گویی به مردم اطمینان داد که نگران سهمیه‌بندی بنزین نباشند. با این حال او در روز شنبه ۲۵ آبان خبر از درآمد سالانه ۳۱ هزار میلیارد تومان از محل سهمیه‌بندی بنزین داد. که در صورت تحقق پیش‌بینی مصرف بنزین در طول سال آینده، همه درآمد حاصله صرف تامین بودجه یارانه برای ۱۸ میلیون خانوار خواهد شد.
اکنون با تامل بیشتر می‌توان به سوال اول مطلب بازگشت: فقط هزینه قطعی اینترنت چگونه تامین بودجه خواهد شد؟ هزینه‌ای که محلی از هزینه‌های متاثر از اعتراض‌های خیابانی سراسر کشور ندارد. این هزینه داخلی چهار روز اول اعتراض‌های سراسر کشور در هفته گذشته، بیست هزار میلیارد تومان گزارش شده بود. و در این زمینه گزارش‌های دقیق‌تری از میزان واقعی هزینه اعتراض‌های کل هفته در سراسر ایران شنیده خواهد شد.
با حساب این هزینه‌ها و همچنین کاهش چشم‌گیر درآمد کسب و کارهای مردمی پس از اجرای سهمیه‌بندی بنزین، می‌توان گفت که کل درآمد پیش‌بینی شده دولت از افزایش قیمت بنزین در یکسال آینده یکجا صرف سیاستی نامعلوم در عرصه داخل کشور شده و در واقعیت به قیمت جان بسیاری تمام شده است؛ به این ترتیب نه تنها زندگی‌های بسیاری در راه اجرای این سیاست ظرف چند روز متلاشی شد، بلکه دولت از پیش و در طول یک هفته همه پولی را که می‌خواست در یکسال از مردم بگیرد صرف برجانشاندن قاهرانه همان مردم کرد.ع
