سراج الدین میردامادی − آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در دیدار با کارگزاران و مسئولان نظام، وضع اقتصادی و سیاسی حکومتش را مستحکم و در عوض وضع غرب را سست و لرزان توصیف کرده است.

او گفته است: «مشکلات اقتصادی کشورهای غربی با مشکلات اقتصادی کشور ما تفاوت اساسی دارد زيرا مشکلات ما همانند مشکلات گروه کوهنوردی است که در حال حرکت به سمت قله، دچار مشکلاتی می‌شود اما حرکتش همچنان ادامه دارد در حالی که مشکلات اقتصادی غرب همانند اتوبوسی است که در زير بهمن مانده است.»
 
گفت‌وگو با محمد جواد اکبرین
 
در مورد سخنان روز دوم مرداد رهبر حکومت اسلامی با محمد جواد اکبرین، روزنامه‌نگار و دین‌پژوه در پاریس کفت‌وگو کرده‌ام.
 
 
 
 
 
تحلیل شما در باره‌ی اظهارات اخیر آیت‌الله خامنه‌ای، به ویژه در حوزه‌ی اقتصادی که مردم در آن مشکلات اقتصادی را به صورت ملموس و عینی مشاهده می‌کنند، چیست؟
 
محمد جواد اکبرین: به نظر من، مهم‌ترین نکته‌ای که آقای خامنه‌ای در این محور مطرح کرده، مسئله‌ی “واقعیت‌پنداری” است (این تعبیر‌ خودشان است). می‌گوید گزارش‌ها درباره گرانی‌ها و فشارهایی که دارد به مردم می‌آید و گزارش‌هایی که در آنها سقوط اقتصادی کشور مطرح می‌شود، القای غربی‌ها هستند و بخش‌هایی در داخل نظام دچار “واقعیت‌پنداری” شده‌اند و گمان کرده‌اند که این‌ها واقعیت است.
 
آیت‌الله خامنه‌ای در سخنرانی اخیرشان ده‌ها بار از کلمه‌ی “واقعیت” استفاده کرد و ده‌ها بار از جمله‌ی «واقعیت این است که» استفاده کرد. اگر به این سخنرانی مراجعه کنید، این نکته بسیار جلب توجه می‌کند. می‌توان این‌ برداشت را کرد که آقای خامنه‌ای تصمیم به نوعی واقعیت‌سازی گرفته است. یعنی بر خلاف آن‌چه او واقعیت‌پنداری توصیف می‌کند و غربی‌ها را به القای یک‌سری واقعیت‌ها و بخشی از داخل را به تحت تأثیر غرب قرار گرفتن متهم می‌کند، خود او هم تصمیم دارد یک واقعیت‌سازی کند.
 
محمدجواد اکبرین:
«واقعیتی که رهبر جمهوری اسلامی تعریف می‌کند، این است که کشور در حال پیشرفت است و به تعبیر ایشان غرب به مراتب ضعیف‌تر شده است. دقیقاً ایشان غرب را به عنوان قدرتی که به مراتب ضعیف‌تر شده، توصیف می‌کند و معتقد است جمهوری اسلامی به مراتب قوی‌تر شده و حتی آن‌قدر قوی شده که می‌تواند سیاست‌های کنترل جمعیت‌اش را تغییر بدهد و جمعیت کشور را افزایش بدهد و مهم‌ترین نکته‌ای که ایشان در این باب مطرح می‌کند این است که می‌گوید: «در گذشته گردنه‌هایی سخت‌تر از این وجود داشت که ما عبور کردیم». در حالی‌که ناظران سه دهه‌ی گذشته‌ی ایران معتقدند که از این گردنه سخت‌تر تاکنون وجود نداشته است.»
واقعیتی که ایشان تعریف می‌کند، این است که کشور در حال پیشرفت است و به تعبیر ایشان غرب به مراتب ضعیف‌تر شده است. دقیقاً ایشان غرب را به عنوان قدرتی که به مراتب ضعیف‌تر شده، توصیف می‌کند و معتقد است جمهوری اسلامی به مراتب قوی‌تر شده و حتی آن‌قدر قوی شده که می‌تواند سیاست‌های کنترل جمعیت‌اش را تغییر بدهد و جمعیت کشور را افزایش بدهد و مهم‌ترین نکته‌ای که ایشان در این باب مطرح می‌کند این است که می‌گوید: «در گذشته گردنه‌هایی سخت‌تر از این وجود داشت که ما عبور کردیم». در حالی‌که ناظران سه دهه‌ی گذشته‌ی ایران معتقدند که از این گردنه سخت‌تر تاکنون وجود نداشته است.
 
در جایی آیت‌الله خامنه‌ای از «آرمان‌گرایی با واقع‌بینی» سخن می‌گوید. به نظر شما منظور ایشان از این واژه چیست؟
 
من این واژه را بیشتر دفاع آیت‌الله خامنه‌ای در برابر یک‌سری حملات دوستان‌شان می‌دانم. در گزارش‌های طی روزهای گذشته آمده که برخی، از جمله خطیب نماز جمعه‌ی تهران، آقای صدیقی گفته‌اند که «برخی از مسئولان دارند رهبر را ملامت می‌کنند». معنایش این است که ایشان در میان نزدیکان خودش هم مورد انتقاد قرار گرفته و احتمالاً متهم به آرمان‌گرایی و دوری از واقع‌بینی شده است. بر اساس توصیفی که آقای صدیقی می‌کند، آن‌ها آیت‌الله خامنه‌ای را متهم کرده‌اند به این‌که بر روی شعارهای خودش ایستاده و واقعیت موجود را که سقوط سیاسی و اقتصادی جمهوری اسلامی است، ندیده می‌گیرد.
 
آیت‌الله خامنه‌ای برای این‌که بگوید که خیر، من آدم واقع‌بینی هستم و برای این‌که بگوید من وضعیت موجود را می‌بینیم و در عین حال آرمان‌گرا هستم، چندین‌بار از ترکیب آرمان‌گرایی و واقع‌بینی در صحبت خودش استفاده کرد. ضمن این‌که البته می‌تواند توصیه‌ای هم به دولت احمدی‌نژاد باشد. دولتی که در برخی از موارد متهم شده به این‌که فقط شعار می‌دهد، عمل نمی‌کند، واقعیت‌ها را ندیده می‌گیرد و سیاست‌هایی را در پیش می‌گیرد که وضعیت اقتصادی را پیچیده‌تر می‌کند.
 
آیت‌الله خامنه‌ای در بخش دیگری از سخنان خود، سیاست‌های هسته‌ای دوره‌ی اصلاحات را به سختی به چالش کشیده‌اند. ولی شایعاتی در روزها و ماه‌های اخیر مطرح بود مبنی بر این‌که با به بن‌بست رسیدن پرونده‌ی هسته‌ای، آیت‌الله خامنه‌ای تمایل نشان داد‌ه‌اند که آقای هاشمی رفسنجانی و تیم هسته‌ای ایشان و بخشی از اصلاح‌طلبان وارد این عرصه بشوند و آن‌ها کار را بر عهده بگیرند. آیا به نظر نمی‌رسد که این اظهارات مهر بطلانی بر آن شنیده‌ها و شایعات باشد؟
 
دقیقاً همین‌طور است. از قضا غیبت آقای هاشمی رفسنجانی در نشست مهمی مثل این نشست که همه‌ی کارگزاران نظام حضور داشتند، معنای ویژه‌ای داشت. آقای هاشمی رفسنجانی در سخنرانی‌ها یا مصاحبه‌هایی که در ماه‌های اخیر از ایشان منتشر شده، نسبت به وضعیت کنونی و بحرانی که کشور را به خاطر سیاست‌های حاکم فرا گرفته است، هشدار داده بودند. اما آقای خامنه‌ای در سخنرانی دیروز خود، دو نکته‌ی کلیدی در واکنش به این اظهارات و آن شایعاتی که شما در پرسشتان به آن اشاره کردید، مطرح کرده است:
 
یکی این‌که آقای خامنه‌ای گفته است: «ما از سال ۸۸ و ماجرای ۱۸ تیر و.. عبور کردیم و بسیار قوی‌تر از سابق شدیم». این به معنای آن است که اعتراضاتی که در گذشته به سیاست‌های حاکم در جمهوری اسلامی مطرح می‌شد را ایشان کماکان ناشنیده گرفته و آن‌ها را بر خلاف برخی از شایعات، مطلقاً به رسمیت نمی‌شناسد و معتقد است که با سرکوب اعتراضات، بسیار هم قوی‌تر شده‌اند.
 
«من این سخنرانی رهبر جمهوری اسلامی را از جهت تصریحاتی که در آن مطرح شده و با توجه به شایعاتی که در ماه‌های اخیر مطرح بودند، بسیار سخنرانی استراتژیکی می‌دانم و معتقدم که سیاست‌های کلی نظام در مقابل فشارهای هسته‌ای از خارج و اعتراضات داخل، در این سخنرانی تبیین شده و به نظر من، تحلیل‌گران، به ویژه بخش اصلاح‌طلب تحلیل‌گران، باید این سخنان آقای خامنه‌ای را برای حرکت آینده‌ی خودشان جدی بگیرند.»
بخش دومی که مورد تاکید ایشان قرار گرفته، این است که «ما تجدیدنظر نمی‌کنیم». اگر دوران اصلاحات برای برخی الگوست و شایعاتی منتشر شده که دارند به همان روش‌های دوران اصلاحات برمی‌گردند، آقای خامنه‌ای تصریح کرده که آن دوران، دوران تملق نسبت به امریکا و غرب و عقب‌نشینی در برابر آن‌ها بوده است. ایشان گفته که «آن دوران به قدری بد بوده که من خودم مجبور شدم وارد میدان بشوم». معنای این آن است که آقای خامنه‌ای به کلی سیاست‌های دوره‌ی اصلاحات را در عرصه‌ی هسته‌ای قبول ندارد و تصریح هم کرده که تجدیدنظر نمی‌کنند.
 
من این سخنرانی را از جهت تصریحاتی که در آن مطرح شده و با توجه به شایعاتی که در ماه‌های اخیر مطرح بودند، بسیار سخنرانی استراتژیکی می‌دانم و معتقدم که سیاست‌های کلی نظام در مقابل فشارهای هسته‌ای از خارج و اعتراضات داخل، در این سخنرانی تبیین شده و به نظر من، تحلیل‌گران، به ویژه بخش اصلاح‌طلب تحلیل‌گران، باید این سخنان آقای خامنه‌ای را برای حرکت آینده‌ی خودشان جدی بگیرند.
 
حتی اگر گزینه‌ی حمله‌ی نظامی هم قوت بگیرد، آیا فکر می‌کنید لحن آیت‌الله خامنه‌ای با همین شداد و غلاظ باقی خواهد ماند؟
 
گزینه‌ی حمله‌ی نظامی قوت گرفته است! به گمان من نباید گفت «اگر این گزینه قوت بگیرد». تمام نشانه‌های یک تهدید نظامی الان در منطقه مهیاست، در حوزه‌ی رسانه‌ها و در شیوه‌ی تبلیغات رسانه‌های غربی مهیاست و حتی برخی از تحلیل‌گران غرب گفته‌اند که این دوران آن‌ها را به یاد روزهای پیش از برخی تجربه‌های نظامی گذشته انداخته است.
 
من همیشه در پاسخ به چنین پرسش‌هایی، سخنرانی بیش از یک دهه پیش آیت‌الله خامنه‌ای در تهران را یاد‌آوری می‌کنم. ایشان در آن دوران که در اوج قدرت دولت اصلاحات بود، تصریح کرد که «اگر دشمن بیش از این فشار بیاورد، در ایران صلح امام حسن تکرار نمی‌شود، بلکه ماجرای کربلا تکرار خواهد شد». در این بیش از یک دهه‌ای که از سخنرانی آیت‌الله خامنه‌ای گذشته، برخی از تحلیل‌گران گفته‌اند که شرایط عوض شده است. اما سخنرانی اخیر ایشان نشان می‌دهد که شرایط عوض نشده و آیت‌الله خامنه‌ای در اوج فشارهایی که بر مردم دارد می‌آید، توقعاتی که در خارج از کشور وجود دارد و تهدیدهای نظامی‌ای که وجود دارد، تصریح کرده است که تجدیدنظر نمی‌کند، تصریح کرده این راه را با قوت ادامه می‌دهند و حتی از مردم خواسته صرفه‌جویی پیشه کنند و اقتصاد مقاومتی را جدی بگیرند.
 
ضمن این‌که آیت‌الله خامنه‌ای در سخنرانی‌ اخیر خود، برای دومین بار در ماه‌های اخیر، تاکید کرده که «ما در شرایط بدر و خیبر قرار داریم» و از مخاطبان خود که مسئولان نظام در آن جلسه باشند، خواسته که شرایط را این‌گونه برای مردم تبیین کنند و واقعیت‌ها را بر اساس محور “بدر و خیبر” برای مردم تدوین کنند. این یعنی ایشان خواسته که سیاست‌های رسانه‌ای هم بر اساس این ایده تبیین شود.
 

در این ایده یک نکته‌ی مهم وجود دارد و آن این‌که بدر و خیبر جنگ بود و در این جنگ در صدر اسلام، سپاه اسلام پیروز شده است. پس ایشان موقعیت را کاملاً جنگی تایید کرده، معتقد است که در این جنگ پیروز می‌شود و در حال پیروزی است و تجدید‌نظر هم نمی‌کند.