فهرستی به نام فهرست فسادزدگی دولتها، جمهوری اسلامی را در میان فاسدترین دولتهای جهان طبقه بندی کرده. نام اصلی این فهرست “فهرست احساس فساد” یا فهرست فساد، رشوه و دزدی (Corruption Perceptions Index = CPI) است که از سوی سازمان شفافیت بین‌اللملی (Transparency International) از سال ۱۹۹۵ تا کنون همه ساله منتشر می‌شود.

 
“سازمان شفافیت بین‌المللی”، یک سازمان غیر دولتی است، اما دولتها از آن حساب می‌برند، چون با گزارش‌هایش مو را از ماست می‌کشد.
 
 
 مبتکر انتشار چنین گزارشی یوهان گراف لمبزدورف (Johann Graff Lambsdorf) اقتصاددان آلمانی است که در دانشگاه پاساو اقتصاد درس می‌دهد. او به سفارش سازمان شفافیت بین‌الملی این گزارش را تهیه می‌کند و در تهیه آن چندین نهاد اقتصادی مهم همکاری می‌کنند.
 
 برای تهیه این فهرست پرس‌وجوهای مختلفی در زمینه‌های مختلف اقتصادی صورت می‌گیرد تا رفتار اقتصادی دولتها را دقیق زیر ذره ‌ین ملاحظه کنند. بر اساس این ملاحظه کشورها از صفر تا ده درجه‌بندی می‌شوند . درجات بیشتر نشان فساد کمتر است.
 
برای تهیه این فهرست پرس‌وجوهای مختلفی در زمینه‌های مختلف اقتصادی صورت می‌گیرد تا رفتار اقتصادی دولتها را دقیق زیر ذره ‌ین ملاحظه کنند
 
از سال ۱۹۹۵ که انتشار این فهرست آغاز شد، هر ساله بر شمار کشورهای مورد تحقیق افزوده شده. هفت سال پیش تعداد کشورهای مورد پرس‌وجو ۱۵۹ تا بود که سال بعد یعنی سال ۲۰۰۶ به ۱۶۳ و دو سال بعد از آن به ۱۷۸ کشور رسید. امسال تعداد کشورهای مورد تحقیق باز هم افزایش یافت و به ۱۸۳ رسید.
 
جمهوری اسلامی در میان این کشورها در ردیف صد و بیستم، یعنی در پایین جدول و میان حکومتهای خیلی فاسد قرار گرفته.
 
بر ملا شدن فساد معروف سه هزار میلیاردی نقش زیادی در رسیدن حکومت به چنین درجه‌ای بازی کرده. برملا شدن این فساد با چنین رقم درشتی چشم سازمان شفافیت را هشت تا کرد، چون آنها بنا به شم قوی اقتصادی خود بوی گند فساد را خوب احساس می‌کنند و به تجربه می‌دانند که آنچه افشا می‌شود تنها بخش بسیار کوچکی از فساد و قطره‌ای از دریاست.
 
منظور از فساد کلاه‌برداری، انواع اختلاس و رشوه به بهانه‌های مختلف و با نامها وروشهای مختلف است؛ رشوه، توصیه، “کمیسیون” یا حق دلالی برای مناقصه یا عقد قرارداد، ورود و خروج غیر قانونی کالا، ایجاد بازار سیاه مصنوعی، حسابهای بانکی پنهانی در داخل و خارج و غیره.
 
سازمان شفافیت بین‌المللی کارش شفاف کردن این تیرگی‌هاست. ناگفته پیداست که هرچه فاصله دولتها با ملت‌ها بیشتر باشد فسادشان به همان نسبت بیشتر است. به همین دلیل حکومت‌های توتالیتر از حکومتهای دمکرات فاسد ترند.
 
جمهوری اسلامی در میان این کشورها در ردیف صد و بیستم، یعنی در پایین جدول و میان حکومتهای خیلی فاسد قرار گرفته. بر ملا شدن فساد معروف سه هزار میلیاردی نقش زیادی در رسیدن حکومت به چنین درجه‌ای بازی کرده
 
حکومتهای توتالیتر با انواع و اقسام روش‌های سرکوب و تبلیغ، و به‌کارگیری روشهای گوناگون سانسور مانع دسترسی مردم به حقایق می‌شوند. آنها مردم را می‌چاپند و حقیقت را لاپوشانی می‌کنند و به کسی هم پاسخگو نیستند.
 
تازه وقتی هم که بعضی دزدیها به علت رقابتهای داخلی دزدها لو می‌رود و کار به به اصطلاح پاسخ‌گویی می‌کشد، سر و ته قضیه را با محاکمات صوری هم می‌آورند.
 
به‌علاوه چون نهادهای قانونی نظارت ملت از جمله مجلس و دولت هم با تقلب انتخاب می‌شوند، به راحتی می‌شود داستان‌سرایی کرد و سر مخالفان را هم زیر آب کرد. بی‌خود نیست که امسال کشوهایی نظیر بنگلادش، موزامبیک و جمهوری اسلامی در یک ردیف قرار گرفته‌اند.
 
دست داشتن نهادهای امنیتی و نظامی در امور اقتصادی معمولاً منجر به فساد می‌شود. در این مورد فعالیت اقتصادی سپاه پاسداران به موازات دولت نمونه گویایی است.
 
این فعالیت‌های به اصطلاح اقتصادی نه فقط شامل لقمه‌های چرب‌ونرمی مانند شرکت در مناقصه‌های نان‌وآبدار می‌شود، بلکه اسکله‌های مخفی برای ورود و خروج کالا و دلال‌بازی در بازار ارز و طلا را هم در می‌گیرد.
 
داشتن مرزهای طولانی با کشورهایی مانند افغانستان، پاکستان و عراق، که به علت اوضاع نابسامان، قاچاق بخش مهمی از اقتصادشان را تشکیل می‌دهد، به رونق اقتصاد موازی در جمهوری اسلامی کمک زیادی می‌کند.
 
داشتن مرزهای طولانی با کشورهایی مانند افغانستان، پاکستان و عراق، که به علت اوضاع نابسامان، قاچاق بخش مهمی از اقتصادشان را تشکیل می‌دهد، به رونق اقتصاد موازی در جمهوری اسلامی کمک زیادی می‌کند
 
از اینها گذشته بازار تجارت مواد مخدر هم سکه است. اخیراً آمریکا یک سردار “نیروی قدس” وابسته به سپاه پاسداران را در فهرست قاچاقچیان مواد مخدر قرار داده است. این شواهد نشان می‌دهد که اوضاع تا چه اندازه خراب است.
 
هر چند بنا به فهرست امسال وضع جمهوری اسلامی نسبت به سال گذشته اندکی بهتر شده، اما همچنان وخیم است. با شروع ریاست جمهوری احمدی نژاد شاخص جمهوری اسلامی ۲، ۹ بود که سال ۲۰۰۹ بدتر شد و به ۱، ۸ رسید.
 
سومالی، میانمار ( برمه )، عراق، افغانستان، ترکمنستان و ازبکستان وضع‌شان در چند سال گذشته از همه بدتر بوده. در عوض دانمارک، فنلاند، سوئد، نیوزیلند و سوئیس در ردیفهای بالای این فهرست قرار داشته‌ یعنی فساد کمتری داشته‌اند.
 
عجیب اینجاست که یک کشور آسیایی مانند سنگاپور نیز در چند گزارش پی‌درپی وضع نسبتاً خوبی مانند دانمارک داشته و امسال نیز مانند نیوزیلند، فنلاند و سوئد مکانی در بالای فهرست و حتی بهتر از هلند، نروژ، سویس، کانادا و آلمان یافته. سومالی و کره شمالی در ته جدول به عنوان فاسدترین‌ها معرفی شده‌اند.
 
بنا به این فهرست هیچ کشوری امتیاز ۱۰ ندارد. یعنی اینکه فساد عالم‌گیر است. اما اندازه آن فرق می‌کند. 
 
بنا به فهرست امسال فاصله اولین و آخرین کشور از زمین تا آسمان است: نیوزیلند ۹، ۴ امتیاز دارد و سومالی ۱، ۱ امتیاز. 
 
پانویس: