دولت روحانی در نظر داشت یک میلیون بنای تاریخی را برای استفاده در زمینه گردشگری در تملک بخشی خصوصی قرار دهد، اما با خروج آمریکا از برجام، گردشگری از رونق افتاد و موضوع واگذاری بناها منتفی شد. اکنون مشکل دیگری به میان آمده: بانک‌ها هیچ خانه تاریخی را به عنوان وثیقه نمی‌پذیرند از این رو بیمه‌ها هم خانه‌های تاریخی را بیمه نمی‌کنند. مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی در کل تهران می‌گوید یک حلقه صد نفره در تهران که بازاری‌های پولدار هم جزو آنها هستند در صدد تخریب بناهای تاریخی و تغییر کاربری این بناها به قصد سودجویی برآمده‌اند.
یکی از بناهای تاریخی ایران: قلعه حاج وکیل در اراک
یکی از بناهای به مزایده گذاشته شده: قلعه حاج وکیل در اراک
یکی از بناهای به مزایده گذاشته شده: قلعه حاج وکیل در اراک
یکی از بناهای به مزایده گذاشته شده: قلعه حاج وکیل در اراک
یکی از بناهای به مزایده گذاشته شده: قلعه حاج وکیل در اراک
در آذر ۹۴ صندوق احیاء و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی در نخستین گام، مجوز واگذاری ۲۶۹ بنای تاریخی به بخش خصوصی را صادر کرد. دولت روحانی اعلام کرده بود که در طی ۱۰ سال تعداد گردشگران را به ۲۵ میلیون نفر می‌رساند و برای جبران کمبود بودجه مرمت و نگهداری بناهای تاریخی، یک میلیون بنای تاریخی را به بخش خصوصی واگذار می‌کند. رقابتی بین شهرداری‌ها و سازمان میراث فرهنگی بر سر بناهای تاریخی درگرفته بود. این رقابت اکنون موضوعیت خود را از دست داده. هادی احمدی روئینی مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی در گفت‌وگو با خبرگزاری کار ایران گفته است:
« تحریم ایران برای حوزه میراث فرهنگی خوب است. به نظر می‌رسد وقتی شرایط اقتصادی کشور خوب می‌شود و پول بی‌حد و نصاب در اختیار ارگان‌ها و نهادهایی مانند شهرداری قرار می‌گیرد سعی می‌کنند با توجه به عقل خودشان محیط اطراف را تغییر دهند. بزرگ‌ترین نگرانی ما روستاها هستند. با سرعت بسیار زیادی درصدد تبدیل روستاها به شهرهای درجه ۳ هستیم. بدون توجه به بافت و اقلیم روستاها درصدد ساخت آپارتمان‌های چند طبقه برمی‌آییم. اگر با روند امروزی پیش برویم چند سال دیگر شاهد از بین رفتن روستاها هم خواهیم بود.»
روئینی با اشاره به فروش تراکم در شهرهای بزرگ از جمله در تهران می‌گوید مالکان بناهای تاریخی درهای بناها را باز می‌گذارند با این امید که بنا به مخروبه تبدیل شود و سپس بتوانند آن را از فهرست آثار میراث فرهنگی خارج کنند. به گفته مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی، بخشی از بناهای تاریخی تهران که رو به ویرانی گذاشته در تملک یک حلقه صد نفره است:
« تمام مشکلات سازمان میراث فرهنگی و نگرانی‌های خبرنگاران عموم جامعه در خصوص آثار تاریخی تهران متوجه صد نفر است که حتی برخی از آنها از جمله بازاری‌های متمول تهران محسوب می‌شوند.»
در این میان بانک‌ها و شرکت‌های بیمه هم به کمک این ویرانگی فرهنگی آمده‌اند. بانک‌ها سند بناهای تاریخی را که در فهرست آثار ملی قرار دارد به عنوان وثیقه نمی‌پذیرند و ازین‌رو شرکت‌های بیمه هم خانه‌های تاریخی را بیمه نمی‌کنند. اما اگر این خانه‌ها مخروبه باشند، سند آنها در نزد بانک به عنوان وثیقه معتبر است:
« اگر خانه تاریخی تخریب شود و زمین آن باقی بماند، بانک، زمین به عنوان وثیقه قبول می‌کند.هرچه تلاش کردیم موفق نشدیم این مهم را در حوزه بانکداری بگنجانیم چراکه ما نمی‌توانیم برای بانک‌ها تعیین تکلیف کنیم.»
دفتر حفظ و احیای آثار و بناهای تاریخی متولی ۳۲۰۰۰ بنای تاریخی است. اما بودجه‌ای که در اختیار دارد در تناسب با تعداد این بناها نیست. مسجد جامع ساری با سقف چوبی که در سال ۷۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده بود، در تیر سال جاری در آتش سوخت. به گفته مدیرکل دفتر حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی بازسازی این اثر به جای مانده از تمدن ایرانی به ۱۶ میلیارد تومان نیاز دارد اما دولت از عهده تأمین این مبلغ برنمی‌آید.
بیشتر بخوانید: