ایران یکی از خطرناک‌ترین کشورهای جهان برای عابران پیاده است. مطابق آمارهای منتشر شده سازمان پزشکی قانونی، هر سال چیزی حدود شش هزار عابر پیاده جان خود را بر اثر تصادف با وسایل نقلیه از دست می‌دهند.

به‌تازگی کمپینی در ایران راه‌اندازی شده است تا با آگاهی‌بخشی عمومی درباره حقوق عابران پیاده، خطر تصادف شهروندان با وسایل نقلیه را کاهش دهد.

aber

کمپین «من هم خط عابر پیاده را می‌خوانم»، با هدف بالا بردن ایمنی عابران پیاده و دعوت به حرکتی جمعی و مدنی برای کاستن از حوادث ترافیکی فعالیت می‌کند و آموزش رانندگان اتومبیل و موتورسیکلت برای رعایت قوانین و دعوت از شهروندان برای عبور از خط عابر پیاده در معابر عمومی، از مهم ترین برنامه‌های آن است.

تصادف مرتضی قدسی، از فعالان فرهنگی و اجتماعی شهر بابل با یک موتورسیکلت در ۱۸ شهریور ۹۳، محرک تشکیل این کمپین شده است که می‌خواهد برای به رسمیت شناخته شدن حق شهروندان پیاده فعالیت کند.

ستاره قدسی، از طراحان این کمپین در گفت‌و‌گویی با روزنامه همشهری درباره آن‌چه منجر به راه‌اندازی این کمپین شده، گفته است: «پدرم در حال عبور از خط عابر پیاده بود که با یک موتور سیکلت تصادف کرد و از آن زمان تاکنون به‌خاطر آسیب‌هایی که به سرشان وارد آمده، دچار اختلالات شناختی و ضایعات مغزی شده‌اند. یک سال پس از گذشتن این اتفاق به این فکر کردیم که به‌جای نگاه شخصی و انتقام‌جویی، به دنبال راهکاری برای پیشگیری از حوادث مشابه باشیم.»

rangamizi-khataber-joloye-madares
تکمیل رنگ آمیزی خط عابر پیاده روبه‌روی یکی از مدارس شهر بابل، شهریور ۱۳۹۵- تصویر از اینستاگرام کمپین خط عابر

وب‌سایت خط عابر، شعار این کمپین را «رعایت حق عابر پیاده خواست مشترک ماست» اعلام کرده است.

مشارکت‌کنندگان در این کارزار تلاش می‌کنند تا با عینیت بخشیدن به این خواسته، آگاهی افراد سواره و عابران پیاده از میزان مرگ و میر و آسیب‌های ناشی از تصادف‌های رانندگی را بالا ببرند تا شهروندان نسبت به یکدیگر احساس مسئولیت بیش‌تری داشته باشند.

برای همراهی با این کمپین هم دو راه وجود دارد: پیوستن به «حرکت پیاده» یا همراهی با «حرکت سواره». هر کدام از این دو گروه پیمان‌نامه‌های جداگانه‌ای دارند که مشارکت کنندگان ملزم به اجرای آن‌ها هستند.

aberpiadeg

در گروه اول، عابران پیاده متعهد می‌شوند که با اهمیت دادن به عبور از خط عابر پیاده و به اشتراک گذاشتن تجربه‌های ناخوشایند، تعهدات شهروندی خود را به‌جا بیاورند. آنها با استفاده از هشتگ «#من_پیاده‌ام»، تجربه‌های خود را با دیگران به اشتراک می‌گذارند.

گروه دوم از رانندگان اتوموبیل و دارندگان موتورسیکلت تشکیل شده است. کسانیکه که با نصب برچست(استیکر) کمپین روی شیشه جلو و بدنه وسایل نقلیه‌شان، خود را ملزم به رعایت حقوق عابران پیاده می‌دانند.

توجه کردن به سرعت مجاز، کاهش سرعت هنگام مشاهده عابران پیاده و استفاده نکردن از پیاده‌روها به عنوان مسیر عبور و مرور موتورسیکلت، از جمله مواردی است که گروه سواره به آن توجه دارد. آنها با استفاده از هشتگ «#برچسب_خط_ عابر» مشارکت خود با کمپین را در شبکه‌های اجتماعی اعلام می‌کنند.

این کمپین با استفاده از اینستاگرام و توییتر و با انتشار دادن تصاویر و پیام‌های متنی از تجربه‌های مرتبط با پیاده‌روی، عبور از خط عابر و یا مواجهه عابران با اتوموبیل‌ها و موتور سیکلت‌ها، به‌دنبال امن کردن عبور و مرور شهروندان پیاده، در تمامی شهرهای ایران است.

khataber

بهمن فرمان‌آرا، کارگردان سینما و بابک احمدی، نظریه‌پرداز و منتقد نیز حمایت خود از این کمپین اعلام کرده‌اند و در فیلم‌هایی که در وب‌سایت خط عابر منتشر شده از ضرورت توجه اجتماعی به مساله حقوق عابران پیاده گفته‌ است.

بابک احمدی: مخاطرات رعایت نکردن قانون و رعایت نکردن حق آدم‌های دیگر هیچ کجا این‌قدر خوب به چشم نمی‌آید که در رانندگی …. مثلا مدرن زندگی می‌کنیم، اما اولین و ابتدایی‌ترین نکته یعنی رعایت حقوق یک فرد، اهمیت یک انسان، اهمیت جان یک آدم، هر که باشد، این را در نظر نمی‌گیریم. به معنی واقعی کلمه، بی‌پناهیم. دولت اعلام بی‌طرفی کرده، کوچک‌ترین کمکی در این زمینه نمی‌کند. تمام مساله‌اش جزیی‌ترین مسائل ایدئولوژیک خودش است که موی یکی، یک ذره بیرون نباشد.

اما ناآگاهی یا مسئولیت‌ناپذیری شهروندان در قبال یکدیگر، تنها دلیل حوادث مرگبار ترافیکی برای عابران پیاده نیست. بسیاری از شهرهای ایران، شهرهایی بدون پیاده‌رو هستند و امکان جا‌به‌جایی بی‌خطر شهروندان پیاده یا دوچرخه‌سوار در آن‌ها پیش‌بینی نشده است.

به‌ گفته محسن مهرابی، رییس پلیس ترافیک شهری نیروی انتظامی، «بیش‌ترین تصادفات عابران پیاده در بلوارها، کمربندی‌ها و بزرگراه‌ها اتفاق می‌افتد و دلیل آن نبود خط‌‌کشی یا نصب نشدن پل عابر ایمن‌سازی شده است و عابران پیاده با تردد در سطح سواره‌رو حادثه آفرین می‌شوند.»

مرتضی قدسی، یکی از هزاران قربانی هر سال است که به‌خاطر بی‌نظمی اجتماعی، مشکلات زیرساخت‌ شهری و رعایت نشدن قوانین رانندگی، جان خود را از دست می‌دهند یا برای همیشه خانه‌نشین می‌شوند.

خانواده و دوستان او اما تصمیم گرفتند به‌ جای محدود کردن خود به راهروهای دادگاه و زندان، به میدان جامعه بیایند و با آگاهی بخشی عمومی از تکرار چنین حوادثی در آینده جلوگیری کنند.