انتشارات نیلوفر رمان «قرن روشنفکری» نوشته آلخو کارپانتیه با ترجمه سروش حبیبی را منتشر کرد. موضوع مهم‌ترین اثر آلخو کارپانتیه میراث روشنگری و صدور انقلاب است.
پیش از آنکه سازمان تبلیغات اسلامی، انتشارات امیرکبیر را مصادره کند، مهم‌ترین رمان آلخو کارپانتیه، نویسنده کوبایی – فرانسوی با عنوان «انفجار در کلیسای جامع» در مجموعه ادبیات کلاسیک معاصر انتشارات امیر کبیر منتشر شده بود. بعد از مصادره انتشارات امیرکبیر اما بسیاری از آثار این مجموعه در محاق افتاد. اکنون سروش حبیبی ترجمه ۳۶ سال پیش‌اش از این اثر را توسط انتشارات نیلوفر، با عنوان اصلی در زمان اسپانیولی منتشر کرده است.
بیشتر بخوانید: دیدار و گفت‌و‌گو با سروش حبیبی
کارپانتیه در «قرن روشنفکری» از دریچه چشم یک شخصیت تاریخی به نام ویکتور هوگ ماجرای صدور دستاوردهای انقلاب فرانسه به مستعمرات این کشور در جزایر کارائیب را روایت می‌کند. هوگ که در بندر مارسی متولد شده و پدرش نانوا بوده، بعد از انقلاب فرانسه به عنوان سفیر انقلابیون به سوی جزایر کارائیب رهسپار می‌شود که پیام انقلاب فرانسه را به مستعمرات این کشور برساند. به این ترتیب او با پیامدهای برده‌داری و تناقض منافع استعماری با پیام آزادی، برادری و برابری انقلاب فرانسه درگیر می‌شود.
پدر آلخو کارپانتیه فرانسوی و مادر او روس بود و او که در هاوانا متولد شده بود، به خاطر مبارزاتش بر ضد رژیم خراردو ماچادو به پاریس تبعید شد و ۱۱ سال هم در این شهر زندگی کرد. او در دوران تبعیدش با حلقه‌ای از سوررئالیست‌های فرانسوی، کسانی مانند آندره برتون، لویی آراگون و پابلو پیکاسو آشنا شد و از اندیشه‌ها و درک آن‌ها از هنر تأثیر پذیرفت.
کارپانتیه بعد از پیروزی فاشیست‌ها در سال ۱۹۳۹ در اروپا به کوبا بازگشت و در مقدمه رمانی که در سال ۱۹۴۹ با نام «قلمرو این عالم» (به ترجمه کاوه میرعباسی/ کتاب نیک) منتشر کرد، سبک رئالیسم جادویی را معرفی کرد که بعد‌ها در آثار نویسندگانی مانند گابریل گارسیا مارکز عالمگیر شد.
«انفجار در کلیسای جامع» مانند بسیاری از آثار مجموعه ادبیات کلاسیک معاصر جهان در انتشارات امیرکبیر جزو کتاب‌های نایاب در ایران بود که اکنون با عنوان متفاوت «قرن روشنگری» روی پیشخوان کتابفروشی‌ها قرار گرفته است.
عبدالرحیم جعفری در سال ۱۳۲۸ انتشارات امیرکبیر را با خریدن سرقفلی مغازه‌ای در خیابان ناصر خسرو بنیان گذاشت و به تدریج، در طی سال‌ها موفق شد با عقد بیش از سه هزار قرارداد با نویسندگان و پژوهشگران معتبر ایران، انتشارات امیرکبیر را به مهم‌ترین و بزرگ‌ترین ناشر ایران و خاورمیانه بدل کند. او در زندگینامه خود نوشته است: «در بهمن ۱۳۵۸ به دادسرای انقلاب احضار و محاکمه شدم. پس از آزادی از زندان و چهار سال بلاتکلیفی و سرگردانی مؤسسه‌ای که با خون دل بسیار به وجود آورده بودم، مصادره و به سازمان تبلیغات اسلامی که ارتباطی با احکام صادره علیه من نداشت واگذار گردید.»
عبدالرحیم جعفری در مهر سال جاری درگذشت.
پیامدهای یک مصادره فرهنگی
[tabby title=”انتشارات امیرکبیر پیش از مصادره”]
نمونه‌هایی از نزدیک به ۲ هزار عنوان کتاب منتشر شده در انتشارات امیرکبیر تا قبل از مصادره:
مجموعه آثار افلاطون، روح القوانین (مونتسکیو)، تفکرات تنهایی (ژان ژاک روسو)، لودویگ فوئرباخ و پایان فلسفه کلاسیک آلمان (فریدریش انگلس)، زمان و اراده ازاد (هانری برگسون)، چنین گفت زرتشت نیچه- ترجمه حمید نیرنوری)، بت‌های ذهنی و خاطره ازلی (داریوش شایگان)، انسان و سمبول‌هایش (کارل گوستاو یونگ)، مجموعه‌ای از آثار عبدالحسین زرین‌کوب، سیری در اندیشه سیاسی عرب (حمید عنایت)، جنگ شکر در کوبا (ژان پل سار‌تر)، خداوندان اندیشه سیاسی (مایکل فاستر)، اقتصاد سیاسی توسعه‌نیافتگی و رشد (پل باران و…)، مبانی جامعه‌شناسی (هانری ماندراس)، تاریخ اجتماعی ایران (مرتضی راوندی)، لغات و امثال فارسی (علی اکبر دهخدا)، فرهنگ فارسی عمید، فرهنگ فارسی (محمد معین)، برهان قاطع، فرهنگ کامل انگلیسی فارسی (عباس آریانپور کاشانی)، هنر تئا‌تر (عبدالحسین نوشین) نقاشی نوین (احسان یارشاطر)، تاریخ ادبی ایران (ادوارد براون)، تاریخ ادبیات در ایران (ذبیح الله صفا)، تاریخ زبان فارسی (پرویز ناتل خانلری)، سری کتاب‌های شاهکارهای ادبیات فارسی، کمدی الهی (دانته)، صد سال تنهای (گابریل گارسیا مارکز) نمایشنامه‌ها و سفرنامه‌هایی از غلامحسین ساعدی، مجموعه‌ای آثار نیما یوشیج، مجموعه آثار صادق هدایت و….
[tabby title=”انتشارات امیرکبیر پس از مصادره”]
نمونه‌هایی از کتاب‌های منتشر شده در انتشارات امیرکبیر پس از مصادره:
رساله اجوبه الاستفتائات: ترجمه فارسی (سید علی خامنه‌ای)، «در وادی محبت»: مجموعه بیانات مقام معظم رهبری به مناسبت روز زن و میلاد حضرت زهرا (س)، شهید دستغیب لاله محراب، انتخاب همسر (ابراهیم امینی)، راهنمای زائرین در آداب زیارت عتبات عالیات عراق (احمد سامعی)، دعای عرفه امام حسین، فاطمه زهرا علیه االسلام: فرشته زمینی (روح‌الله حسینیان)، ساختار هندسی سوره‌های قرآن: پیش‌درآمدی بر روش‌های نوین ترجمه و تفسیر قرآن کریم (محمد خامه‌گر)، چهل حدیث حج (جواد محدثی)، چهل جلوه از ولایت در عاشورا (اسماعیل منصوری لاریجانی)، سیره تحلیلی پیامبر اعظم (سید ابراهیم سیدعلوی)، سری جامع الاحادیث، توبه، دعا، شکر، صبر و… (علیرضا برازش)، خداوند کیست؟ مرجع کامل خدا‌شناسی بر مبنای قرآن کریم (محمد رضا میرزا امینی)، گزارش مستند از کربلا و حوادث پس از کربلا (محمد محمدیان)، سری زندگی حضرت محمد، حضرت فاطمه، امام هادی و… (حسین مظفر) و…
[tabbyending]
در همین زمینه:
عبدالرحیم جعفری، بنیانگذار انتشارات امیرکبیر درگذشت