توقف ناگهانی صادرات نفت ایران به چین – جمهوری اسلامی قیمت بالاتر می‌خواهد

تجارت نفت جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین، در پی این‌که ایران از حرکت محموله‌های نفتی به چین جلوگیری و تقاضای قیمت بالاتر کرد، متوقف شده است. 

خبرگزاری رویترز در گزارشی اختصاصی نوشته این اقدام جمهوری اسلامی دسترسی بزرگ‌ترین واردکننده نفت خام جهان را به عرضه ارزان‌قیمت محدود کرده است.

بر اساس این گزارش، کاهش عرضه نفت ایران که حدود ۱۰ درصد صادرات نفت خام چین را تشکیل می‌دهد و در ماه اکتبر ۲۰۲۳ رکورد شکسته بود، ممکن است به افزایش قیمت‌های جهانی و کاهش سود پالایشگاه‌های چین بینجامد.

رویترز همچنین نوشته که این «اقدام ناگهانی» می‌تواند نشانه نتیجه عکس رفع تحریم‌های آمریکا بر نفت ونزوئلا باشد که باعث شد بخشی از محموله‌های نفتی ونزوئلا راهی ایالات متحده و هند شوند و به این ترتیب، با کاهش محموله‌های صادراتی به چین، قیمت نفت برای این کشور افزایش یابد.

در اوایل دسامبر ۲۰۲۳ / آذرماه ۱۴۰۲، مقام‌های ایرانی به خریداران چینی اعلام کرده بودند که قصد دارند تخفیف‌های اعمال‌شده بر نفت صادراتی به چین را برای ماه‌های دسامبر و ژانویه از ۱۰ دلار برای هر بشکه به پنج و شش دلار کاهش دهند.

علاوه بر نفت ایران، چین نفت ونزوئلا و روسیه را نیز که ۳۰ درصد نفت خام وارداتی این کشور را تشکیل می‌دهد، با تخفیف وارد می‌کند.

رویترز به نقل از یکی از مدیران تجارت نفت در چین نوشته است:

این یک قصور اساسی است و تقاضای افزایش قیمت‌ها ظاهراً از دفاتر مرکزی در تهران می‌آید، چرا که آن‌ها جلوی عرضه به واسطه‌ها را گرفته‌اند.

این مدیر درباره نتیجه ماجرا اضافه کرد که «هنوز روشن نیست اوضاع چطور حل‌وفصل شود. باید صبر کرد و دید آیا پالایشگاه‌ها قیمت جدید را می‌پذیرند یا نه.»

بر اساس گزارش رویترز، تاکنون یک پالایشگاه مستقر در شندونگ تخفیف‌های جدید را پذیرفته است.

به گفته واردکنندگان چینی، تخفیف‌ها همچنین ممکن است تا ۴,۵ دلار نیز کاهش یابند.

واردکننده مستقر در شندونگ می‌گوید «خریداران هنوز در تقلا هستند تا به راه‌حلی دیگر دست یابند چرا که قیمت‌های جدید خیلی زیادند. اما از آن‌جایی که پیشنهادهای کمی به آنان ارائه شده و طرف ایرانی نیز خیلی پافشاری می‌کند، فضا برای چانه‌زنی کم است و خوشایند خریداران چینی نیست.»

پالایشگاه‌های کوچک چین، که به آن‌ها «قوری‌های چای» گفته می‌شود، از اواخر سال ۲۰۱۹ به مشتری اصلی نفت خام ایران بدل شده‌اند. آن‌ها به این ترتیب جای پالایشگاه‌های بزرگ دولتی را گرفتند که معامله مستقیم با ایران از ترس تحریم‌های ایالات متحده متوقف کرده بودند.

طبق آمار منتشرشده در گزارش رویترز، حدود ۹۰ درصد کل صادرات نفت خام ایران نصیب این پالایشگاه‌های کوچک می‌شود.

به دنبال این اختلاف بر سر قیمت‌ها، صادرات ایران و واردات چین از ایران کاهش یافته است. به گزارش شرکت وُرتکسا انالیسیس، چین در ماه دسامبر حدود ۱,۱۸ میلیون بشکه در روز از ایران وارد کرد که پایین‌تر از ارقام ماه‌های نوامبر (۱,۲۲ میلیون) و اکتبر (۱,۵۳) است.

یک مدیر تجاری فعال در پالایشگاهی مستقل در چین به رویترز می‌گوید:

طرف ایرانی می‌خواهد با شرکت اپسو روسیه وارد رقابت بر سر افزایش قیمت شود. اما آن‌ها نمی‌دانند گستره تحریم‌های اعمال‌شده بر نفت ایران از تحریم‌های اعمال‌شده بر روسیه متفاوت است.

ایالات متحده، از ۲۰۲۱ به این‌سو، بیش از ۱۸۰ شخص و نهاد مرتبط با صنعت نفت و پتروشیمی ایران را تحریم و ۴۰ کشتی تجاری را به عنوان دارایی بلوکه‌شده نهادهای تحریم‌شده اعمال کرده است. در مقابل، تحریم اصلی بر نفت روسیه اعمال یک سقف قیمتی ۶۰ دلار برای هر بشکه از جانب ایالات متحده و متحدانش در دسامبر ۲۰۲۲ بود.