به گفته قائم مقام ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور از ۱۱۹ دانشگاه و موسسه دولتی که در طرح ساماندهی آموزش عالی بررسی شدند، ۸۸ دانشگاه مشمول طرح ساماندهی قرار گرفتند که در فازهایی به ۴۰ دانشگاه تقلیل می‌یابند.
به گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا)، چهارشنبه ۱۲ خرداد، منصور کبگانیان در حاشیه برگزاری نقشه جامع علمی کشور در محل شورای عالی انقلاب فرهنگی به سند ساماندهی آموزش عالی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی اشاره کرد و گفت: «سال گذشته کلیت ساماندهی دانشگاهها در قالب مصوبه مورد تایید ستاد نقشه جامع علمی کشور قرار گرفت.»
به گفته او در طرح ساماندهی آموزش عالی، ۸۸ دانشگاه مشمول شدند که این تعداد در فازهایی به ۴۰ دانشگاه با ادغام تقلیل می‌یابند که از این ۴۰ دانشگاه به حدود ۱۸ مورد ابلاغ و ساماندهی انجام شده است.
کبگانیان در ادامه گفت:
«بر اساس ماده سه این سند، وزارت علوم به منظور ساماندهی واحدهای آموزش عالی می‌تواند موسسات آموزش عالی دولتی را تجمیع یا ادغام کند.» به گفته این مقام مسئول، سه معیار کلان پاسخگویی به نیازهای منطقه‌‌ای، کاهش هزینه‌های سربار و ارتقای کیفی خدمات، در این ماده آمده است؛ بعضی از این دانشگاهها رشته‌‌هایی دارند که در ارتباط با نیازهای آن منطقه نیست و تاسیس‌شان افراط بوده است. او افزود: «علاوه بر این، تعداد صندلی‌‌های خالی برخی دانشگاهها هم در چند سال اخیر افزایش پیدا کرده که منجر به کیفیت پایین آموزش شده است.»
طرح ساماندهی دانشگاهها جزیی از محورهای هشت‌گانه سند «آمایش آموزش عالی» است. سند آمایش آموزش عالی در سال ۹۴ به تصویب رسیده است. آمایش سرزمینی آموزش عالی، رتبه‌بندی و اعتبار سنجی دانشگاهها، ماموریت‌گرایی، تجمیع و ادغام موسسات آموزشی، تجهیز زیرساخت‌های مناسب برای دانشگاهها، ایجاد تناسب میان تحصیل و نیازهای جامعه و تطبیق محتوای دروس دوره‌های آموزش عالی با نیازهای شغلی و تدوین طرح جامع نظام پذیرش و سنجش آموزش عالی از بندهای طرح آمایش آموزش عالی است.
به این سند تاکنون انتقادهایی وارد شده است. یکی از آنها انحلال دانشگاه‌های کوچک شهرستان‌هاست. قائم مقام ستاد راهبری درباره انحلال دانشگاهها گفت:
«در ساماندهی دانشگاه‌های دولتی، تاکنون شاهد انحلال موسسه و دانشگاهی در گزارش‌ها نبودیم و فقط الحاق و در برخی موارد، ادغام صورت گرفته است؛ به این معنا که ردیف بودجه حفظ و موسسات به هم الحاق می شوند اما دانشگاه در محل خود می‌‌ماند.»
کبگانیان درباره انحلال دانشگاه های تک جنسیتی گفت: «حساسیت خاصی روی این دانشگاهها وجود دارد که مقرر شد با وجود امکانات آموزشی پایین، در محل خودشان حفظ شوند.»
این در حالی است که حسین امامی راد از اعضای کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی و نماینده مردم چناران، طرقبه و شاندیز، گلبهار و گلمکان در آبان ۹۹ با اعلام مخالفت خود و اکثریت کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با اجرای این سند، اجرای این سند را باعث تمرکزگرایی و انحصارگرایی آموزش عالی دانست و به خبرگزاری خانه ملت گفت:
« یکی از افتخارات نظام جمهوری اسلامی ایران توسعه آموزش عالی در کشور است به طوری‌که پس از انقلاب، تمرکزگرایی در حوزه آموزش عالی در چندین شهر کشور از بین رفت و بسیاری از شهرهای کشور در حال حاضر دارای چندین دانشگاه و حداقل هر شهر در کشور از یک دانشگاه برخوردار است.»
این سند نه تنها میان سیاستمداران مخالفانی دارد بلکه اعتراض برخی دانشجویان را نیز برانگیخته است. بر اساس این سند بسیاری از رشته‌ها در برخی دانشگاهها حذف می‌شوند. برای نمونه به دانشگاه استهبان شیراز اعلام کرده‌اند که رشته عمران حذف خواهد شد. به گزارش خبرگزاری فارس از شیراز، ۳ خرداد تعدادی از دانشجویان مرکز آموزش عالی شهر استهبان در شیراز، از اکثر نقاط کشور در این مرکز در شهر استهبان تجمع کردند و نسبت به آمایش این مرکز، لغو مجوز رشته عمران و همچنین ضعف سیستم مدیریتی ریاست این مرکز اعتراض کردند.
در اینجا قوانینی که بر اساس این سند در خرداد ۹۵ تصویب شده‌اند را بخوانید.