شهزاده سمرقندی − یکی از مهمترین رویدادهای این روزها در منطقه انتخابات و قدرت گرفتن حزب مخالف دولت گرجستان است. با این که هنوز نتیجه نهایی انتخابات اعلام نشده اما میخائیل ساکاشویلی، رئیس‌جمهوری گرجستان، شکست حزب خود در انتخابات سراسری در این کشور را پذیرفته است.

میخائیل ساکاشویلی حدود هشت سال رئیس جمهور گرجستان بود و در این دوران کشور را توانست به یکی از موفق‌ترین کشورهای سابق عضو اتحاد شوروی تبدیل کند. اما حالا نوبت وداع او با حکومت است. نفر مخالف او بیدزینا ایوانیشویلی، میلیاردر گرجستانی و رهبر ائتلاف مخالفان است.

بسیاری از ناظران بین المللی که جریان انتخابات گرجستان را تحت نظر داشتند، این انتخابات را دموکراتیک و بدون نقض قوانین انتخاباتی گزارش کرده‌اند. حال و هوای انتخاباتی در کشور هنوز ادامه دارد و طرفداران حزب پیروز نیز شب تا صبح خیابان‌های شهر‌های اصلی را با شادی خود پر کرده‌اند. اما این در حالی ست که بسیاری از تحلیلگران سیاسی و روشنفکران گرجی نگران آینده جریان دموکراسی در کشور هستند که به نظر آنها با انتخاب شدن فردی مثل بیدزینا ایوانیشویلی در خطر است.

در معرفی بیدزینا ایوانیشویلی، که پسزمینه سیاسی و یا فرهنگی روشنی ندارد بسیاری از رسانه‌ها تنها از صفت میلیاردر استفاده می‌کنند، میلیاردری که قرار است رئیس جمهور آینده گرجستان باشد. تحلیلگران سیاسی می‌گویند که او رای کسانی از مردم عادی را توانست جمع کند که دید روشنی از سیاست ندارند و تنها به خاطر وعده افزودن حقوق بازنشستگی و برخی دیگر تامین‌های اجتماعی به او رای داده‌اند.

● گفت‌وگو با آلیگ پانفیلوف

در باره چشم اندازهای آینده و وضعیت این روزهای گرجستان با الیگ پنفیلوف، استاد دانشگاه و مجری و تهیه کننده برنامه تلویزیونی در شهر تفلیس تماس گرفتم. او که سالهاست به عنوان خبرنگار آزاد در گرجستان فعال است، می‌گوید که در طول هشت سال گذشته گرجستان توانسته به یک کشور حامی ازادی بیان و آزادی عمل خبرنگاران برسد، تجربه‌ای که دیگر کشور‌های عضو سابق اتحاد شوروی فرسخ‌ها از آن فاصله دارند.

پنفیلوف نخست از دوران گذار به دموکراسی و نشانه‌های آن در کشور می‌گوید که این روزهای به گرجستان نسبت داده می‌شود:

یکی از دلایل آن همین انتخابات اخیر است که در گرجستان بدون هیچ گونه مشکل و بسیار آزاد برگزار شد و این در بین کشور‌های سابق اتحاد شوروی در بیست سال گذشته اولین بار است که اتفاق می‌افتد. تعداد زیاد نظران خارجی و بین المللی در کشور حضور داشتند و تمام گزارش‌های سازمان‌های بین المللی از این انتخابات کاملا مثبت ودموکراتیک بوده است.

آلیگ پانفیلوف:
برای شخص من دید سیاسی ایوانشویلی (پیروز انتخابات) روشن نیست. وی هیچ وقت به هیچ وجه چهره سیاسی نبود. من اصلا نمی‌توانم حدس بزنم و یا تصور کنم که وی چه دید و سیاستی را به عنوان رئیس جمهور و یا به عنوان نخست وزیر مطرح خواهد کرد و گرجستان را در چه شرایط سیاسی منطقه‌ای قرار می‌دهد.

ولی خوب، در این انتخابات نقش مردم چه گونه بود؟ آیا واقعا شرکت فعالی داشتند؟

فعالیت مردم را نمی‌شود گفت که بالا بود. برای کشوری مثل گرجستان شرکت ۶۱ درصد مردم بسیار کم است. یعنی کمی بیشتر از انتخابات قبلی بود، در حدی که می‌توانست به انتخابات مشروعیت دهد، کافی بود.

یعنی می‌شود گفت که مردم گرجستان چنین احساس را دارند که در یک کشور قانون بنیاد و دموکراتیک به سر می‌برند و می‌توانند هر کاری را خواستند انجام دهند؟ در چهار چوب قانون البته؟

بله. می‌شود گفت که مردم در هشت سال گذشته این حس را داشتند. در هشت سال گذشته در گرجستان ازادی رسانه‌ها واقعا وجود دارد، گرجستان در لیست کشور‌های امن اروپایی قرار دارد، یعنی مردم احساس امنیت می‌کنند در گرجستان. ولی من می‌توانم بگویم که از همه اینها حزب مخالف به خوبی استفاده کرده توانسته خودرا به قدرت نزدیک کند. حزبی که متاسفانه طرفدار روسیه است.

یعنی با توصیف‌های شما، می‌شود گفت که ساکاشویلی یک رئیس جمهور موفق بوده در طول دوره ریاست خودش؟

بله می‌شود گفت که موفق بوده. وی توانست گرجستان را از حال وهوای دیگر کشور‌های سابق شوروی بیرون بکشد، گرجستان را به کشوری تبدیل کند که بسیاری از سیاستمداران خارجی کشور‌های همسایه دوره‌های آموزش دولتداری خودرا اینجا بگیرند و از تجربه این کشور استفاده بکنند. گرجستان را به یک کشور نمونه تبدل داده بود.

با این حال چه نظری در باره حزب مخالف ساکاشویلی دارید؟ و فکر می‌کنید وضعیت بعد از ساکاشویلی چه گونه خواهد بود؟

امکان دارد که گروه مخالف رای بیشتری را به دست آورند، ولی متاسفانه در این گروه افراد حرفه‌ای کم‌اند که بتوانند کشور را در راستای رشد و پیشرفت نگه دارند. بسیاری از افراد این حزب همان مقامات دوران شوروی هستند که با اصلاحات دموکراتیک دوران اخیر در کشور سرو کار نداشته‌اند. و برای شخص من این بسیار ازاردهنده است. چونکه گرجستان می‌تواند جریان رشد خودرا از دست دهد و رو به پسرفت بیارد.

ولی خوب با این که بسیاری‌ها از پشتوانه ناروشن حزب مخالف می‌گویند حتی از ناروشن بودن منبع درآمد اقتصادی آنها هم حرف هست، ولی با این حال آیا ساکاشویلی می‌تواند بر اساس قانون اساسی کشور باز هم رئیس جمهور انتخاب شود؟
 

نه به هیچ وجه امکان ندارد. وی باید ماه ژانویه سال ۲۰۱۳ از سمت خود به عنوان رئیس جمهور استعفا دهد و انتخابات نهایی در کشور شروع شود.

و آنطور که متوجه شدم، شما به این دوران گذار نگاه مثبتی ندارید؟

باز هم سخت است پیش‌بینی کرد که چه تغییری ممکن است رخ دهد، ولی روی هم رفته من در انتظار چیز مثبتی نیستم، چون این گروه مخالف که در حال قدرت گرفتن هستند، از طرفداران شدید کرملین‌اند و به راحتی می‌توانند گرجستان را به یکی از دیگر کشور‌های اقماری روسیه تبدیل دهند و خود هم منتظر بمانند که از کرملین چه دستوری خواهد آمد.
 

خوب، این طور که فکت هارا کنار هم می‌گذارم می‌بینم که با هم نمی‌خوانند. گزارش‌های سازمان‌های بین المللی و رسانه‌های داخلی گرجستان از افزایش حس ضد روسی مردم گرجستان می‌گویند، و حالا می‌بینیم که مردم گرجستان کنار حزبی قرار گرفته‌اند که طرفدار روسیه است. چه طور می‌شود این جریان را توضیح داد؟
 

این دو دید متفاوت به راحتی با هم می‌خوانند. چون که مردم بیشتر روی وعده‌های این حزب تکیه می‌کنند تا به قابلیت‌ها و واقعیت‌های سیاسی آنها. وعده‌هایی که رهبر گروه مخالف به مردم داده امنیت نیست بلکه تامین‌های اجتماعی و افزایش حقوق بازنشستگی و این گونه چیزهاست که مردم بیشتر به آن مایل هستند. اما سوال من این است که این همه را از کجا خواهد آورد. چون که کشور اگر قرار باشد در همان روش قبلی خود قرار بگیرد نمی‌تواند این همه تامین‌های اجتماعی را داشته باشد.

 نکته دوم و مهم این است که این حزب اگر قرار باشد روابط خودرا با روسیه تنگاتنگ کند، آن وقت حتمی روسیه شرط خواهد گذاشت که راه ترانزیت نفت آذربایجان را که از طریق گرجستان به اروپا می‌رسد قطع کند. و این راه برای اروپا نیز بسیار مهم است. چونکه روسیه می‌خواهد خودش این گازرا به اروپا بفروشد. و مردمی که به اینشویلی رای دادند و از او حمایت می‌کنند منفعت شخصی خود را ترجیح دادند تا امنیت ملی کشور را.
 

در این تغیراتی که قرار است در گرجستان و در سیاست داخلی این کشور صورت بگیرد نقش کشور‌های خارجی را به ویژه کشور‌های اروپایی را در چه می‌بینید؟
 

ببینید، اتحادیه اروپا در صدد برداشتن محدودیت ویزا بین کشور‌های شنگن و گرجستان بود، و حتی بحث همراه شدن گرجستان به این اتحادیه نیز مطرح بود. رهبران این کشور‌ها به راحتی می‌توانستند وارد گرجستان شوند و سیاست ساکاشویلی به روی

یعنی فکر می‌کنید با به قدرت رسیدن حزب مخالف این همه امکان‌هایی که مطرح کردید، ممکن است زیر سوال برود؟
 

برای شخص من دید سیاسی ایوانشویلی روشن نیست. وی هیچ وقت به هیچ وجه چهره سیاسی نبود. من اصلا نمی‌توانم حدس بزنم و یا تصور کنم که وی چه دید و سیاستی را به عنوان رئیس جمهور و یا به عنوان نخست وزیر مطرح خواهد کرد و گرجستان را در چه شرایط سیاسی منطقه‌ای قرار می‌دهد. تا حال چیز‌های که از او شنیدم همه در مورد بهبود دادن روابط با روسیه بوده آن هم در حالی که روسیه بیست درصد قلمروی گرجستان را به تصرف خود درآورده و کالاهای گرجستان را تحریم کرده است.