مدرسه و مسجد سپهسالار را میرزا حسین‌خان سپهسالار، از اصلاح‌طلبان تجددخواه دوران قاجار و صدر اعظم جنجالی ناصرالدین شاه، در محله سرچشمه، میدان بهارستان تهران ساخت. در این مدرسه به شکل سنتی بیشتر علوم انسانی، علوم اسلامی، الهیات، فقه، حقوق و فلسفه تدریس می‌شد.
مدرسه سپهسالار در دوران مشروطه از اماکن تجمع مشروطه خواهان بود و بنای ساختمان مجلس شورای ملی (مجلس دوره مشروطه) را نیز در کنار مدرسه سپهسالار، در میدان بهارستان بنا نهادند.
پس از تشکیل دانشگاه تهران، مدرسه سپهسالار به دانشکده علوم معقول و منقول تبدیل شد و بعد از انقلاب ۱۳۵۷ و کشته شدن آیت‌الله مرتضی مطهری توسط گروه فرقان، نام مدرسه سپهسالار به مدرسه عالی شهید مطهری تغییر کرد.
در ۲۴ فروردین ۱۳۸۹، شورای عالی انقلاب فرهنگی، نام مدرسه عالی را به دانشگاه تغییر داد. این تغییر با مخالفت بسیاری از دانش‌اموختگان مدرسه عالی شهید مطهری مواجه شد که می‌خواستند این مدرسه، بنا به سنت دیرینه خود به عنوان یک حوزه علمیه علوم اسلامی و انسانی، ادامه کار دهد.
عکس: روح الله یزدانی، مهر.